Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Handel zagraniczny. Ukraina

0
Podziel się:

Ukraina - sąsiad, z którym łączy nas dziedzictwo historyczne i kulturowe, ale coraz częściej również partner w wymianie gospodarczej.

Handel zagraniczny. Ukraina
(tgraham/CC/Flickr)

Jedno z największych pod względem powierzchni i liczby ludności państwo w Europie, w sferze biznesu wciąż dla wielu wydaje się być krajem nieznanym i ryzykownym jeśli chodzi o inwestycje i rozwój działalności. W dużej mierze jest to spowodowane postrzeganiem Ukrainy jako kraju postkomunistycznego, w którym demokracja dopiero się rozwija i który mimo upadku Związku Radzieckiego ponad 20 lat temu wciąż silnie jest uzależniony od Rosji. Jednak wraz z rozwojem gospodarczym, Ukraina zaczyna ogrywać rolę ważnego partnera gospodarczego dla wielu państw europejskich, w tym także dla Polski z uwagi na bliskie sąsiedztwo oraz dziedzictwo historyczne i kulturowe.
Podstawowe informacjeUkraina to państwo o powierzchni 603,7 tys. km2 (dla porównania Polska ma pow. 312,7 tys. km2) położone w Europie Wschodniej. Graniczy od północy z Białorusią, od zachodu z Polską, Słowacją i Węgrami, od południa z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, a od północnego-wschodu i wschodu z Federacją Rosyjską. Stolicą Ukrainy jest Kijów (2,8 mln mieszkańców), językiem urzędowym jest język ukraiński jednak powszechnie używany jest także język rosyjski. Inne duże miasta ukraińskie to: Charków (1,45 mln), Dniepropietrowsk (1,01 mln), Odessa (1,01 mln), Donieck (968 tys.), Zaporoże (781 tys.) oraz Lwów (734 tys.). Terytorium Ukrainy dzieli się na 24 tzw. „obwody”, które odpowiadają polskim województwom oraz dwa miasta wydzielone na prawach obwodu– Kijów i Sewastopol. W piątym co do wielkości (po względem powierzchni) kraju w Europie żyje ponad 45,7 mln osób, jednak od kilkunastu lat liczba ta systematycznie maleje.

  • Pobierz poradnik o handlu z Ukrainą Na Ukrainie panuje demokracja parlamentarna z systemem wielopartyjnym. Głową państwa jest prezydent, którym od 2010 r. jest Wiktor Janukowycz. Premierem jest Mykoła Azarów - przewodniczący Partii Regionów, która 28 października 2012 r. wygrała wybory parlamentarne zdobywając 30% głosów. Ukraińską walutą jest hrywna (UAH), gdzie 1 hrywna to ok. 0,3982 PLN (dane z dn. 9 listopada 2012 r.). Na kształt rynkowego kursu wymiany walut ma wpływ oficjalny kurs walutowy, ogłaszany przez Narodowy Bank Ukrainy oraz popyt i podaż walut na międzybankowym rynku walutowym. Kurs hrywny wobec dolara jest sztywny, co powoduje jego względną stabilność. Wobec euro kurs ukraińskiej waluty zależy od notowań EUR/USD. Co ważne, ceny różnych towarów często podawane są w jednostce umownej „y.e”, co zazwyczaj oznacza dolar amerykański, jednak wszelkie kontrakty handlowe na terenie Ukrainy mogą być zawierane wyłącznie w krajowej walucie (UAH). Na początku 2012 r. prezydent Ukrainy zasugerował, ze należy upłynnić kurs hrywny wobec USD i dopuścić możliwość wahań kursu w granicach dopuszczalnego korytarza walutowego.

Ukraina jest członkiem Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP), które zrzesza większość byłych republik Związku Radzieckiego. Oprócz tego jest także członkiem m.in. ONZ, MFW, BŚ, IFC (International Finance Corporation), a 16 maja 2008 r. została członkiem Światowej Organizacji Handlu, przyjmując szereg zobowiązań m.in. w kwestii liberalizacji dostępu do rynku.

Główne wskaźniki makroekonomiczne Ukrainy oraz prognozy na lata 2012 i 2013
WSKAŹNIK 2009 2010 2011 2012 2013
PKB wartość globalna (mld USD) 117,2 138 165 183,2 198,6
Realna zmiana PKB (%) -15,1 4,2 5,2 3 3,5
PKB per capita, uwzględniając PPP (USD) 6 336 6 698 7 233 7 584 8 008
Stopa inflacji(CPI, grudzień do grudnia) 15,9 9,4 8 4,5 6,7
Stopa bezrobocia (%) 9,6 8,8 8,2 8,2 7,9
Saldo na rachunku obrotów bieżących (% PKB) -1,5 -2,2 -5,6 -5,9 -5,2
Dług publiczny (w % PKB) 34,7 39,5 44,7 - -
Eksport towarów (mld USD) 39,7 51,4 68,4 71,9-74 80,1-84,0
Import towarów (mld USD) 45,4 60,7 82,6 81,3–84,6 88,5–94,0
Saldo handlu zagranicznego (towary, mld USD) -5,7 -9,3 -14,2 10,6 -10,0
Skumulowana wartość BIZ na Ukrainie (mld USD) 40,0 44,7 49,36 - -
Wartość rocznego napływu BIZ (mld USD) 5,6 5,9 5,9 -

Opracowanie: Money.pl na podstawie raportu Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowe z grudnia 2011

Gospodarka Ukrainy w dużym stopniu uzależniona jest od eksportu nieprzetworzonych surowców, w tym głownie rud metali i węgla. Kryzys gospodarczy z 2008 r. spowodował znaczne wyhamowanie tamtejszej gospodarki, gdzie w 2009 r. odnotowano ponad 15% spadek PKB. Od tamtego czasu, wraz z poprawą globalnej koniunktury, Ukraina odnotowuje wzrost PKB. Ukraina bogata jest w następujące zasoby naturalne: rudy żelaza, węgiel kamienny, rudy manganu (jedne z największych zasobów na świecie, znajdujące się w południowo-centralnej części kraju), gaz ziemny i ropa naftowa (których wydobycie pozwala na pokrycie około 20-30% krajowego zapotrzebowania) oraz czarnoziemy.

Do największych sektorów gospodarki należy zaliczyć przede wszystkim sektor metalurgiczny, gdzie przeważającą pozycję zajmuje produkcja żelaza i stali. Warto zaznaczyć, że Ukraina jest ósmym producentem stali na świecie, wytwarzając rocznie ponad 33,6 mln ton, a także zajmuje piąte miejsce wśród światowych eksporterów tego surowca (po Japonii, Chinach, UE i Rosji). Wśród pozostałych sektorów, istotnie wpływających na gospodarkę ukraińską znajduje się również sektor paliwowo-energetyczny obejmujący wydobycie surowców energetycznych (ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel), przetwórstwo ropy naftowej i produkcję energii elektrycznej. Pod względem udziału w PKB i zatrudnieniu jednym z najważniejszych sektorów jest sektor rolno-spożywczy, m.in. z uwagi na wcześniej wspomniane zasoby naturalne w postaci czarnoziemów (aż 40% światowych zasobów czarnoziemów znajduje się na Ukrainie). Dzięki bogatym zasobom naturalnym Ukraina jest piątym największym producentem zbóż, eksportując produkty rolne do ponad 139 krajów.
Artykuły rolno-spożywcze stanowią około 20% eksportu Ukrainy.

Odnosząc się do rynków finansowych, na Ukrainie funkcjonuje tzw. PFTS, czyli ukraińska giełda papierów wartościowych, która od wielu lat dynamicznie się rozwija zarówno pod względem oferowanych instrumentów finansowych jak i ich jakości, zwiększającej atrakcyjność ukraińskiego rynku. Co ciekawe, w rozwoju ukraińskich spółek, zwłaszcza z sektora rolno-spożywczego dużą rolę odgrywa nasza rodzima Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, na której debiutuje coraz więcej ukraińskich spółek. Na naszym parkiecie powstał nawet narodowy indeks WIG-Ukraina – pierwszy tego typu w Europie, który skupia wyłącznie ukraińskie spółki notowane na GPW. Obecnie indeks liczy 11 przedsiębiorstw, wśród których warto wymienić Kernel Holding, Astarta Holding NV, Ovostar Union NV oraz Industrial Milk Company.
Współpraca zagraniczna

  • Pobierz poradnik o handlu z Ukrainą W 2011 r. ukraiński eksport towarowy osiągnął wartość ponad 68,4 mld dolarów* i w porównaniu do 2010 r. wzrósł o ponad 33%. Największy udział w eksporcie w rozróżnieniu na towary miały wyroby metalurgiczne (32,3%), artykuły rolno-spożywcze (18,8%), produkty mineralne (15%), maszyny i urządzenia (9,9%) i artykuły przemysłu chemicznego (9,3%). Do największych partnerów Ukrainy jeśli chodzi o eksport należy zaliczyć: Rosję (29% udział w eksporcie), Turcję (5,5%), Włochy (4,4%), Polskę (4,1%), Indie (3,3%) oraz Chiny (3,2%).

W ubiegłym roku, import Ukrainy osiągnął poziom 82,6 mld dolarów (60,7 w 2010 r.). Ujemne saldo w handlu wyniosło zatem w 2011 r. 14,2 mld dolarów. Największymi dostawcami towarów na Ukrainy są; Rosja (35,3%), Niemcy (8,3%), Chiny (7,6%), Białoruś (5,1%), Polska (3,9%), USA (3,1%) oraz Włochy (2,4%). Ukraina najwięcej importowała produktów mineralnych (36,4%, w tym gaz ziemny 17% oraz ropa 5,2%), maszyny i urządzenia (15,5%), produkty chemiczne i tworzywa sztuczne (15,1%), artykuły rolno-spożywcze (7,8%), środki transportu (7,5%).

Ukraina zajmuje obecnie 23. miejsce wśród partnerów handlowych Unii Europejskiej. W lipcu bieżącego roku UE i Ukraina parafowały Umowę o pogłębionej i kompleksowej strefie wolnego handlu (DCFTA), która jest znacznie szersza niż typowe porozumienia o wolnym handlu. Obejmuje ona nie tylko zniesienie barier taryfowych i pozataryfowych, ale również przyjęcie przez Ukrainę w obszarze handlu rozwiązań prawnych i standardów UE, co znacznie ułatwi wzajemną wymianę handlową. W 2010 r. wartość obrotów towarowych UE-27 z naszym wschodnim sąsiadem wyniosły 28,7 mld USD. Ponadto kraje Unii Europejskie stanowią przeważającą większość inwestorów zagranicznych na Ukrainie, odpowiadając niezmiennie za około 80% dotychczasowych bezpośrednich inwestycji (BIZ). Największymi inwestorami na Ukrainie są: Cypr (25,6%), Niemcy (15%), Holandia (9,8%). Polska z 1,8% udziałem plasuje się na 13. miejscu pod względem wielkości dokonanych inwestycji. W ciągu najbliższych lat można spodziewać się wzrostu rozmiarów inwestycji zagranicznych
na Ukrainie, czemu sprzyja panujący tam klimat inwestycyjny wpływający na stabilizację ekonomiczną kraju. Ponadto wydaje się, że dotychczasowy rozmiar inwestycji zagranicznych jest wciąż mały i nie dorównuje potrzebom gospodarki ukraińskiej liczącej prawie 46 mln mieszkańców.
Obroty towarowe pomiędzy Polską a Ukrainą, w 2011 r. wyniosły ok. 7,5 mld dolarów, w tym polski eksport osiągnął poziom 4,7 mld dolarów, a import 2,8 mld dolarów. W odniesieniu do polskiego eksportu, Ukraina plasuje się na 10. miejscu wśród odbiorców polskich towarów. Jeśli chodzi o import to państwo ze stolicą w Kijowe zajmują 19. miejsce wśród głównych dostawców towarów do naszego kraju. Z punktu widzenia naszego sąsiada, Polska odgrywa ważna rolę zarówno jako odbiorca ukraińskich towarów (4. miejsce Polski na ukraińskiej liście odbiorców) jak i dostawca (5. miejsce wśród dostawców towarów na Ukrainę). Ukraina zajmuje obecnie 12. miejsce wśród najważniejszych kierunków rozwoju polskiego eksportu, a także należy do głównych obszarów ekspansji inwestycyjnej Polski, co niewątpliwie w perspektywie najbliższych lat przyczyni się do zacieśnienia wzajemnej współpracy. Przykładowe inwestycje polskich firm na Ukrainie:
- Bank PKO BP S.A. – właściciel Kredobanku świadczącego usługi bankowe,
- Bank Pekao S.A. – właściciel Unicredit Ukraina, świadczącego usługi bankowe,
- T.U. PZU – właściciel spółek PZU Ukraina oraz PZU Strachuwania śytia,
- Grupa Kapitałowa Barlinek – właściciel spółek Barlinek Invest oraz Barlinek Ukraina, zajmujących się produkcją desek podłogowych i peletu drzewnego,
- Grupa Kapitałowa Cersanit – właściciel spółki Cersanit Invest (produkcja ceramiki sanitarnej),
- Grupa Kapitałowa Kęty – właściciel spółek Alupol Ukraina, Aluprof Ukraina (produkcja profili albuminowych i aluminiowych systemów dla budownictwa.

Jak podaje polskie Ministerstwo Gospodarki, do perspektywicznych kierunków rozwoju działalności firm polskich na ukraińskim rynku można zaliczyć takie sektory jak: energetykę (inwestycje w pozyskiwanie surowców energetycznych), dostawy maszyn i urządzeń i technologii do modernizacji sektorów pozyskiwania surowców energetycznych, branżę rolno-spożywczą (inwestycje w hodowle zwierząt i uprawę roślin), budownictwo (inwestycje w budownictwo mieszkaniowe, dostawa urządzeń i maszyn wykończeniowych), sektor dóbr konsumpcyjnych (dostawy i produkcja sprzętu AGD, odzieży, kosmetyków itp.) oraz sektor usług (szczególnie wymieniane są usług lecznicze, edukacyjne i turystyczne).
Jak inwestować na Ukrainie?Zgodnie z ukraińskimi przepisami, działalność gospodarcza na terytorium Ukrainy, zagraniczne podmioty mogą prowadzić zarówno jako osoba fizyczna, jak i osoba prawna. Osoba fizyczna może prowadzić działalność po dokonaniu samodzielnej rejestracji (jako indywidualny przedsiębiorca), bądź w formie jednoosobowej spółki (na zasadach przewidzianych dla osób prawnych). W odniesieniu do osób prawnych, ukraińskie przepisy przewidują prowadzenie działalności w formach prawnych mających swoich odpowiedników w Polsce, tj. spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowej. Obok wspomnianych wcześniej form, na Ukrainie wyróżnia się ponadto:
- spółką z rozszerzoną odpowiedzialnością, gdzie fundusz statutowy podzielony jest na udziały o konkretnej wartości, a udziałowcy odpowiadają za zobowiązania spółki własnym majątkiem do wys. stanowiącej wielokrotność (taką sama dla wszystkich) udziałów każdego z nich. Szczegółowy zakres odpowiedzialności określają dokumenty założycielskie.
- półkę pełną – odpowiednik polskiej spółki jawnej, w której udziałowcy prowadzą wspólną działalność gospodarczą w imieniu spółki i ponoszą solidarną odpowiedzialność (własnym majątkiem) za jej zobowiązania.

W przypadku spółki akcyjnej kapitał statutowy nie może być niższy niż 1250 płac minimalnych na dzień stworzenia spółki. W przypadku ukraińskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, tamtejsze regulacje prawne nie przewidują minimalnej wartości funduszu statutowego. Co ważne, zagraniczne podmioty mogą prowadzić działalność gospodarczą na Ukrainie bez ograniczeń i na tych samych zasadach co krajowe podmioty gospodarcze z ewentualnymi wyjątkami określonymi w przepisach szczegółowych (np. dotyczących konkretnej działalności). Dla niektórych branż, uznanych za szczególnie ważne ze względu na interes i bezpieczeństwo społeczeństwa, ukraińskie przepisy wprowadzają ograniczenia w możliwości podejmowania określonych rodzajów działalności (np. produkcję określonych paliw samochodowych itp.). Dla osób zainteresowanych rozpoczęciem działalności na terytorium Ukrainy, mających wątpliwości co do ewentualnych ograniczeń, przydatne mogą okazać się opracowania znajdujące się na stronie internetowej Wydziału Promocji
Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowe.

O czym trzeba pamiętać?Do największych barier i utrudnień w dostępie do ukraińskiego rynku przedsiębiorcy wymieniają m.in. problemy w uzyskiwaniu zwrotu podatku VAT, nawet w przypadku otrzymania prawomocnego orzeczenia sądu, przypadku kwestionowania wartości celnej wywożonych towarów i wymagania dodatkowych dokumentów potwierdzających wartość celną towarów – problem który można określić jako arbitralną interpretację przez służby celne. Ponadto polscy przedsiębiorcy funkcjonujący na ukraińskim rynku skarżą się na: powtarzające przypadki niewywiązywania się ukraińskich kontrahentów z zawartych kontraktów z polskimi firmami (głównie w obszarze rozliczeń), zmienność i brak spójności ukraińskich przepisów prawnych, niedostateczne wsparcie inwestorów przez władze lokalne, utrzymanie barier dla produktów i wyrobów (handel niektórymi towarami wymaga otrzymania odpowiednich certyfikatów zgodności lub kontroli fito-sanitarnych). Ponadto jednym z najistotniejszych problemów w prowadzeniu działalności gospodarczej na
Ukrainie jest korupcja na szeroką skalę, która w kraju nad Dnieprem jest najwyższa w całej Europie.

Rozpoczynając działalność na terytorium naszego wschodniego sąsiada warto także pomyśleć o zabezpieczeniu się przed ewentualną kradzieżą praw autorskich. Pomimo dość dobrze uregulowanego tego zagadnienia w przepisach, w praktyce ochrona praw autorskich i pokrewnych może być problemowa, w związku z czym np. przy sprzedaży towarów na rynku ukraińskim warto zarejestrować znak towarowy, co niewątpliwie ułatwi ewentualne późniejsze dochodzenie praw. Rejestracje znaków towarowych prowadzi Państwowa Służba Własności Intelektualnych Ukrainy, na której stronie internetowej można znaleźć kompleksowe informacje.

W celu poznania sposobów nawiązania współpracy gospodarczej z ukraińskimi przedsiębiorstwami, do których należy m.in. udział w organizowanych targach, wystawach i misjach gospodarczych, warto zapoznać się z informacjami udostępnianymi przez Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowe. Ponadto wśród innych instytucji wspierających nawiązywanie kontaktów z ukraińskimi podmiotami oraz prowadzenie biznesu warto wymienić:
- Ukraińskie Centrum Ekonomiczne w Rzeczypospolitej – organizacja, której misją jest tworzenie przyjaznego klimatu i realnej perspektywy dla rozwoju polsko-ukraińskich stosunków gospodarczych,
- Ukraińskie Centrum Promocji Inwestycji Zagranicznych,
- Izba Przemysłowo-Handlowa Ukrainy,
- Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza,
- Międzynarodowe Stowarzyszenie Przedsiębiorców polskich na Ukrainie.

Transakcje walutoweElementem, na który koniecznie trzeba zwrócić uwagę przy rozważaniu wymiany handlowej z Ukrainą jest wysokie ryzyko kursowe. Kurs hrywny jest sztywno ustalony do dolara amerykańskiego na poziomie 799,3 UAH za 100 USD, jednak na rynku międzybankowym kurs podlega silnym wahaniom i zdarzają się momenty, w których jest niemożliwe znalezienie drugiej strony do transakcji. Jest to związane z licznymi spekulacjami o możliwej dewaluacji waluty przez bank centralny, aby w ten sposób zredukować deficyt na rachunku bieżącym kraju.

  • Pobierz poradnik o handlu z Ukrainą Powodem niestabilności kursu są także ostatnie apele ze strony Międzynarodowego Funduszu Walutowego o upłynnieniu kursu hrywny, co w ocenie analityków ukraińskiego rynku może przynieść dodatkowe osłabienie waluty o ok. 10% w krótkim okresie. Zdanie MFW jest istotne, gdyż Ukraina stara się o wznowienie wypłat transz pomocy z Funduszu. W 2011 r. program pomocowy wart 15 mld dolarów został wstrzymany, gdy Kijów, obawiając się silnego niezadowolenia społecznego, odmówił rekomendowanego przez MFW wprowadzenia podwyżek cen gazu i ogrzewania dla gospodarstw domowych. Dlatego też dość częstym zjawiskiem jest prowadzenie rozliczeń transgranicznych z ukraińskimi podmiotami w USD, jednak regulacje Narodowego Banku Ukrainy (NBU) starają się ograniczyć ten proceder.

Wśród ścisłych regulacji NBU najważniejsze jest wprowadzenie przymusu dla krajowych eksporterów wymiany uzyskiwanych przychodów w zagranicznej walucie na hrywny. Dodatkowo bank centralny nakazuje, aby bezpośrednie rozliczenie kontraktów handlowych pomiędzy rezydentem a nie-rezydentem były prowadzone w walucie obcej, aby potencjalna wymiana walut wiązała się z popytem na hrywnę. Z kolei płatności w obcej walucie pomiędzy rezydentami na terytorium Ukrainy są z założenia zabronione (potrzebna jest do tego specjalna licencja). Obostrzenia występują także przy procesie uzyskiwania finansowania dla działalności na Ukrainie. W przypadku zakładania firmy, dla której finansowanie obce będzie pozyskiwane poza Ukrainą (np. w polskim banku), tak uzyskany kredyt musi być wpierw zgłoszony i zarejestrowany w NBU, nim środki zostaną wymienione na hrywny.

Bank centralny pilnuje także zgodności transferów kapitałowych z powiązaną z nimi wymianą handlową. Przychody z eksportu muszą być przelane do ukraińskiego banku na konto eksportera w ciągu 180 dni od daty odprawy celnej (dla towarów) lub daty dostarczenia usługi. Podobnie, towary importowe, które zostały przedpłacone, muszą trafić do odprawy celnej w ciągu 180 dni o dnia zapłaty. W przypadku niedochowania terminów bank centralny nalicza karę w wysokości 0,3% wartości za każdy dzień zwłoki.

  • źródło: www.mg.gov.pl
alior bank
Eksperci walutowi
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
money.pl
KOMENTARZE
(0)