Jak oszczędzać przy zatrudnianiu

Umowa o pracę na czas nieokreślony to najbardziej kosztowna i mało elastyczna forma zatrudnienia. Tak postrzegają tego rodzaju umowy nie tylko pracodawcy, ale coraz częściej - pracownicy.

Umowa na czas nieokreślony zabezpiecza pracownika przed szybkim zwolnieniem z pracy, a pracodawcę - przed nagłym odejściem pracownika z firmy. Ochronie stosunku pracy służą dłuższe okresy wypowiedzenia (maksymalnie 3 miesiące) oraz konieczność uzasadnienia wypowiedzenia przez pracodawcę.

Kalkulator płacPraca na czas określony nie nosi wspomnianych cech. Po pierwsze, okres wypowiedzenia trwa w tym przypadku 2 tygodnie (jeśli strony uwzględnią taką możliwość w umowie zawartej na okres dłuższy niż pół roku), po drugie zaś - pracodawca nie musi wskazywać przyczyny uzasadniającej zwolnienie pracownika.

Kalkulacja kosztu zatrudnienia na umowę o pracę

Miesięczny koszt umowy na czas nieokreślony oraz na czas określony będzie taki sam (przy założeniu, że w obu przypadkach pracownik otrzymuje taką samą stawkę brutto)
.

Oszczędności pojawią się, gdy nastąpi rozwiązanie umowy o pracę przed terminem, na jaki została zawarta. Niezależnie od tego, jak długo trwało zatrudnienie w danej firmie - okres wypowiedzenia w przypadku umów na czas określony wyniesie 2 tygodnie i za taki okres należy się pracownikowi wynagrodzenie (należy mieć na uwadze, iż wypowiedzenie umowy na czas określony możliwe jest tylko wtedy, gdy umowa zawarta została na okres dłuższy niż 6 miesięcy i strony zgodnie ustaliły możliwość jej wypowiedzenia).

Umowy na czas nieokreślony - jeśli trwały dłużej niż pół roku lub 3 lata - wypowiada się w okresach dłuższych, trwających odpowiednio miesiąc lub 3 miesiące.

Pamiętać należy o zasadzie 3 umów. Otóż, zgodnie z art. 25 (1) Kodeksu pracy zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca.

Mówiąc krótko, po 2 umowach na czas określony trzeba podpisać z pracownikiem umowę na czas nieokreślony. Zasada ta nie ma zastosowania, jeśli przerwy między umowami są dłużnie niż 1 miesiąc.

Umowa na zastępstwo to rodzaj terminowej umowy o pracę, która pozwala na elastyczne zatrudnienie zastępcy w miejsce nieobecnego pracownika.

Ze względu na niektóre swoje cechy, jak np. niezwykle krótki okres wypowiedzenia czy brak wolnego na poszukiwanie pracy - tego typu kontrakt będzie korzystniejszy finansowo dla pracodawcy niż pozostałe rodzaje umów o pracę.

Kalkulacja kosztu takiej umowy będzie identyczna jak przedstawiona powyżej.

Zgodnie z art. 25 § 1 Kodeksu pracy:

„jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności".

Usprawiedliwiona nieobecność to np. urlop wypoczynkowy, chorobowe, macierzyński, wychowawczy, urlop bezpłatny.

1. Kilka dni wypowiedzenia

Umowa na zastępstwo ma niezwykle krótki okres wypowiedzenia, wynosi on bowiem tylko 3 dni. Tak więc zarówno pracodawca, jak i nowy pracownik mogą złożyć drugiej stronie wypowiedzenie i po 3 dniach pożegnać się na dobre.

Okres 3-dniowego wypowiedzenia nalicza się od dnia następującego po dniu wypowiedzenia umowy i obejmuje jedynie dni robocze.

1. Okres obowiązywania umowy

W umowie na zastępstwo należy wyraźnie wskazać, iż jest ona zawierana w celu zastąpienia nieobecnego pracownika. Okres trwania umowy można sprecyzować dokładnie, podając konkretną datę obowiązywania stosunku pracy.

Najkorzystniej jednak z punktu widzenia pracodawcy zadziała ogólna formułka, iż umowa rozwiązuje się z chwilą powrotu zastępowanej osoby do pracy. W ten sposób pracodawca uniknie dodatkowych kłopotów, gdy nieobecny pracownik postanowi wcześniej wrócić do pracy bądź jego absencja jeszcze się przedłuży.

1. Pracownica w ciąży

W przeciwieństwie do innych umów terminowych, umowa na zastępstwo nie chroni pracownicy w ciąży przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Art. 177 § 31 KP wyłącza umowę na zastępstwo z ogólnej zasady przedłużania umów terminowych do dnia porodu, w przypadku, gdyby umowa taka ulegała rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży.

1. Wolne na szukanie nowej pracy

Osobie zatrudnionej w ramach umowy na zastępstwo nie przysługują wolne dni na szukanie pracy.

1. Trzecia umowa nadal na czas określony

Do umów na czas zastępstwa nie stosuje się zapisów art. 251 KP - chodzi tutaj o zasadę, iż trzecia z kolei umowa na czas określony przekształca się z mocy prawa w umowę bezterminową.

Zlecenie i dzieło

Przedsiębiorcy często pytają, czym różnią te dwie formy od siebie?

W skrócie można powiedzieć, iż rezultatem umowy o dzieło powinno być właśnie jakieś dzieło - rzecz lub twór niematerialny. Natomiast umowa zlecenie polega na wykonaniu przez zleceniobiorcę określonych w kontrakcie czynności.

Zarówno zlecenie, jak i umowa o dzieło zawierane są w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Stąd zleceniobiorcy/wykonawcy nie są chronieni przed nieuzasadnionym zwolnieniem, nie wypłaca im się nadgodzin, nie mogą żądać urlopu ani wypłaty chorobowego itd.

Z tych względów jest to niewątpliwie elastyczniejsza i tańsza forma zatrudniania.

Niebagatelne znaczenie ma fakt, iż umowa o dzieło nie podlega oskładkowaniu, podobnie niektóre umowy zlecenia. Dodatkowo skorzystać można z ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu (20 lub 50% podstawy opodatkowania). Jeśli zlecenie wykonywane jest poza siedzibą zleceniodawcy - nie nalicza się składki wypadkowej.

UWAGA

Najprościej jest przy umowie o dzieło - składek ZUS nie pobiera się, chyba że jest to umowa z własnym pracownikiem.

Przy umowie zlecenia sprawa jest bardziej skomplikowana. O tym, czy płaci się składki czy nie, decyduje m.in. fakt posiadania przez zleceniobiorcę innego tytułu do ubezpieczeń. Zobacz: Zlecenie i dzieło - jakie składki?

Kalkulacja kosztu współpracy w ramach umowy zlecenia/o dzieło

Nic nie stoi na przeszkodzie, by przedsiębiorcy współpracowali z innymi przedsiębiorcami. Taka forma zarobkowania dla niektórych osób może być atrakcyjniejsza, niż tradycyjna umowa o pracę.

Ale uwaga! Wprowadzone ostatnio przepisy dość restrykcyjnie podchodzą do samozatrudnienia.

Zanim zdecydujesz się na podpisanie umowy z osobą działającą w ramach indywidualnej działalności gospodarczej, weź pod uwagę następujące ograniczenia.

Zgodnie z ustawą o PIT za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli* łącznie* spełnione zostaną następujące warunki:

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Jeśli okaże się, że umowa spełnia wszystkie trzy ww. warunki - fiskus uzna taką współpracę za stosunek pracy, a nie za usługi wykonywane w ramach działalności gospodarczej. W takim przypadku konsekwencje podatkowe oraz ubezpieczeniowe dotkną zarówno samozatrudnionych jak i ich zleceniodawców!ZOBACZ TAKŻE:
Sprawdź, czy będziesz musiał zamknąć firmę
Jaka umowa z samozatrudnionym?

Odpowiednio skonstruowana umowa to gwarancja nie tylko dobrej współpracy, ale i ochrony przed negatywnymi konsekwencjami prawno-podatkowymi.

Samozatrudnienie może być atrakcyjną formą zarówno dla pracodawcy, jak i przechodzącego na własny biznes pracownika.

Samozatrudnienie to tania i elastycznia forma „zatrudniania".Pracodawca rozlicza jedynie wystawiane przez „samozatrudnionego" faktury, nie musi martwić się o ZUS czy podatki tej osoby. Łatwiej jest się z taką osobą rozstać czy powierzyć jej inne zadania (nowe zlecenie). Samozatrudniony sam dba o swoje miejsce pracy.

Kalkulacja kosztu współpracy z samozatrudnionym

Osoby działające w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej płacą na ogół niższy ZUS, niż wynikało by to z umowy o pracę. Dodatkowo mogą wybrać ulgę na ZUS, a podatek płacić wg stałej, 19% stawki. Obniżeniu podatku sprzyja możliwość rozliczania kosztów uzyskania przychodów (np. zakup komputera, samochodu, mebli do biura). Takiej możliwości nie mają tradycyjni pracownicy.

Kalkulacja korzyści z samozatrudnienia

Praca tymczasowa

Taka forma zatrudniania sprawdza się w firmie, w której zapotrzebowanie na pracę ludzką podlega dużym wahaniom, np. na skutek sezonowości produkcji, realizacji dużych kontraktów, projektów itp. Pracownik tymczasowy z powodzeniem zastąpi etatowca, który przebywa na chorobowym, macierzyńskim bądź dłuższym urlopie.

Praca tymczasowa to szczególny rodzaj stosunku pracy, w który zaangażowane są 3 podmioty:

1. pracodawca użytkownik - na którego rzecz świadczona jest praca
2. agencja pracy tymczasowej - która zatrudnia u siebie pracownika i później wynajmuje go pracodawcy użytkownikowi
3. pracownik - świadczy pracę na rzecz pracodawcy użytkownika, ale zatrudniony jest w agencji pracy tymczasowej

Jest to bardzo wygodna i oszczędna forma kompletowania załogi. Zainteresowany pracodawca składa odpowiednie zlecenie agencji pracy tymczasowej, firmy podpisują umowę i raz w miesiącu wystawiana jest faktura VAT. Opłata dotyczy faktycznie przepracowanych godzin przez pracowników tymczasowych (bez urlopów, zwolnień lekarskich).

| Cechy pracy tymczasowej |
| --- |

| Niższe koszty: - nie nalicza się płac - redukcja kosztów działu kadr i płac - nie organizuje się rekrutacji i selekcji - nie wypłaca się odpraw - nie trzeba przedłużać umowy z pracownicą w ciąży - nie ma ochrony dla osób w wieku przedemerytalnym* Elastyczność zatrudnienia:* - krótsze okresy wypowiedzenia - możliwość zawierania nieograniczonej ilości umów terminowych - krótsze urlopy - możliwość wsparcia stałej załogi w okresie spiętrzenia zamówień, zastępstwo w czasie urlopów i chorobowego |
| --- |

Pracodawca użytkownik:

1. jest obowiązany zapewnić pracownikowi tymczasowemu bezpieczne i higieniczne warunki pracy
2. prowadzi ewidencję czasu pracy pracownika tymczasowego
3. nie może stosować do pracownika tymczasowego przepisu art. 42 § 4 Kodeksu pracy (powierzenie innej pracy bez zmiany dotychczasowych warunków pracy lub płacy) ani też powierzać mu wykonywania pracy na rzecz i pod kierownictwem innego podmiotu.

Pracownik tymczasowy w okresie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika nie może być traktowany mniej korzystnie w zakresie warunków pracy i innych warunków zatrudnienia niż pracownicy zatrudnieni przez tego pracodawcę na takim samym lub podobnym stanowisku pracy.

Pracownikowi tymczasowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 2 dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego pracodawcy użytkownika lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika.

W okresie obejmującym 36 kolejnych miesięcy łączny okres wykonywania pracy tymczasowej na rzecz jednego pracodawcy użytkownika nie może przekroczyć 12 miesięcy.

Jeżeli pracownik tymczasowy wykonuje w sposób ciągły na rzecz danego pracodawcy użytkownika pracę tymczasową obejmującą zadania, których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez tego pracodawcę użytkownika, okres wykonywania pracy tymczasowej nie może przekroczyć 36 miesięcy.

Po tym okresie pracownik może być ponownie skierowany do wykonywania pracy tymczasowej u tego pracodawcy - nie wcześniej niż po upływie 36 miesięcy.

Telepraca to doskonałe rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy chcą zaoszczędzić na kosztach organizacji nowego miejsca pracy czy wynajęcia dodatkowej powierzchni biurowej.

Taka forma współpracy pozwala na zatrudnienie specjalistów z różnych stron kraju. Z domu pracować mogą osoby niepełnosprawne, opiekujące się chorym członkiem rodziny czy młodzi rodzice.

Pojęcie telepracy nie zostało jeszcze zdefiniowane w polskim prawodawstwie. Pierwsza definicja pojawiła się w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy, który czeka na drugie czytanie w Sejmie.

Korzyści z telepracy

Projekt noweli tak definiuje telepracę: jest to praca wykonywana stale (systematycznie, regularnie) poza zakładem pracy, z wykorzystaniem technologii informatycznej. Telepracownikiem zaś jest pracownik, który wykonuje pracę w ww. warunkach i przekazuje wyniki pracy pracodawcy za pośrednictwem technologii informatycznej.

Telepraca najczęściej znajduje zastosowanie w takich branżach jak: informatyka, marketing i PR, usługi księgowe, grafika komputerowa, działalność wydawnicza, tłumaczenia, usługi prawnicze.

Jako telepracownika można zatrudnić osobę niepełnosprawną, która z własnego domu będzie przesyłała efekty swojej działalności. Współpraca z osobą niepełnosprawną niesie ze sobą dodatkowe korzyści w postaci dofinansowań czy refundacji poniesionych kosztów.

Więcej na ten temat w poradniku: „Niepełnosprawni w pracy - zysk pracodawcy".

Telepraca może odbywać się na podstawie tradycyjnej umowy o pracę (np. z zadaniowym czasem pracy bądź indywidualnym rozkładem czasu pracy), lub korzystać z umów cywilnoprawnych czy samozatrudnienia.

Z punktu widzenia miejsca świadczenia pracy przez telepracownika, możemy wyróżnić 3 rodzaje telepracy:

1. świadczoną z domu pracownika
2. świadczoną poza domem, np. u klienta, w podróży, z hotelu itp.
3. świadczoną z telecentrum (miejsce wyposażone w stanowiska komputerowe z podłączeniem do Internetu, tworzone przez firmę blisko miejsca zamieszkania pracowników bądź wynajmowane od innej firmy)