Resort sprawiedliwości chce ustalić maksymalne stawki za usługi adwokatów i radców prawnych. Budzi to ostry sprzeciw prawników.
Tysiąc złotych za rozwód, sto za poradę prawną i 360 złotych za poprowadzenie sprawy o eksmisję to stawki za niektóre usługi prawnicze proponowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Według projektu dot. maksymalnych stawek prawników honorarium mecenasa za proces nie powinno przekroczyć 100 tysięcy złotych. Projekt jest konsultowany w resortach.
Obecnie przy ustalaniu ceny za usługę adwokata obowiązują tylko stawki minimalne.
Resort tłumaczy, że w ten sposób chce zwiększyć dostęp do usług prawniczych, szczególnie osób ubogich, podkreślając jednocześnie, że nie zamierza pomniejszyć dochodów prawników. Zdaniem ministerstwa zbyt mała liczba prawników przypadających na jedną osobę powoduje, iż usługi prawnicze są zbyt drogie dla przeciętnego Kowalskiego.
_ W Polsce jeden radca prawny przypada na ok. 4 230 obywateli a jeden prawnik (adwokat i radca prawny) na 2 550 osób. W porównaniu z innymi krajami w Europie pod tym względem jesteśmy na szarym końcu. Na 47 państw Polska, w ilości prawników przypadających na jedną osobę, zajmuje przedostatnie miejsce przed Azerbejdżanem. _
Klient i adwokat podpiszą umowę
Adwokat lub radca będą musieli podpisać z klientem umowę. Inaczej prawnik straci prawo do honorarium. Płatność do 250 złotych klient będzie mógł zapłacić w gotówce. Wyższe kwoty będą przelewane na konto. Adwokat będzie musiał wystawić rachunek. Ponadto prawnicy będą mieli obowiązek prowadzenia specjalnych ksiąg z rejestrami umów na usługi prawnicze. Poza tym zostaną oni zobowiązani do składania oświadczeń majątkowych.
Robert Gwiazdowski, prawnik i ekonomista z Centrum im. Adama Smitha, uważa że pomysł wprowadzenia maksymalnych stawek to absurd. „Ministerstwo za jednym zamachem ingeruje nie tylko w pomoc prawną dla osób fizycznych, ale w działalność gospodarczą. Jeśli ktoś wyobraża sobie, że prawnik przygotuje umowę PKN Orlenu na zakup Możejek za 1000 zł to się grubo myli. Moim zdaniem ministerstwo nie ma pojęcia o podstawowych zasadach ekonomii".
Zdaniem Gwiazdowskiego resort sprawiedliwości powinien poprawić dostęp do zawodów prawniczych. "Otwarcie rynku pozwoli na obniżenie cen. To popyt reguluje cenę! To jest proste jak dwa razy dwa. Wystarczy podstawowa znajomość zasad by wiedzieć, że ceny regulowane, które chce wprowadzić ministerstwo, nie poprawią dostępności do usług prawniczych" - podsumowuje ekonomista.
| Jak to jest w innych krajach? W Austrii wynagrodzenia adwokatów reguluje ustawa o taryfach adwokackich. Jeśli ustawa nie reguluje wynagrodzenia zastosowanie mają ogólne wytyczne Austriackiej Krajowej Rady Adwokackiej. Słowacja - rozporządzenia ministra zawiera górne ograniczenie wynagrodzenia. Wynosi ono 20 % przedmiotu sporu. We Włoszech minimalne i maksymalne stawki zatwierdzane są przez Ministra Sprawiedliwości. |
| --- |
Obowiązkowa zaliczka na początek
Nowelizacja przewiduje też obowiązek wpłacania ograniczonych zaliczek tzw. stawek wstępnych. Resztę mecenas będzie mógł zainkasować dopiero po zakończeniu sprawy. Zaliczka będzie zależna od rodzaju sprawy - 1/3 stawki ostatecznej lub 2 procent wartości roszczenia w sprawach roszczeń pieniężnych, nie więcej jednak niż połowa płacy minimalnej.
Opłata za cały proces dla adwokata powoda, w sprawach o roszczenia pieniężne, stanowić będzie odsetek kwoty roszczenia uzyskanego, zaś w odniesieniu do pozwanego - odsetek kwoty oddalonego powództwa. Wysokość wynagrodzenia nie będzie mogła jednak wynosić więcej niż 100 tysięcy złotych.
_ Z treści raportu European judicial systems, stan na 2004 r. wynika, że w szesnastu na czterdzieści osiem państw honoraria adwokackie określone zostały ustawowo. _
Środowiska prawnicze sprzeciwiają się projektowi ministerstwa, obawiając się obniżenia zarobków. Krytyczna wobec projektu jest także Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która wskazuje na drastyczną ingerencję w sferę wolności gospodarczej i wykonywania zawodu. Jak podaje „Rzeczpospolita" Naczelna Rada Adwokacka zapowiada zaskarżenie tych nowelizacji do Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
| Krzysztof Bramorski, radca prawny z Kancelarii BSO Prawo & Podatki z Wrocławia |
| --- |
|
To pomysł zdecydowanie z innej epoki. Cenę za usługę - także prawniczą - powinien kształtować rynek. Funkcjonujące obecnie rozwiązanie doskonale spełnia swoje zadanie. Limitowane są stawki maksymalne, które mogą być przyznane za występowanie prawnika w sprawie na podstawie orzeczenia sądu. Natomiast za niedozwoloną ingerencję państwa w zakres obrotu gospodarczego należy uznać próbę generalnego ograniczenia wysokości honorariów. Stawki, które obecnie pojawiają się w informacjach o przygotowywanych projektach nijak mają się do rzeczywistości. Zakładając, że np. zostanie ustalona maksymalna stawka za opinię prawną w wysokości, powiedzmy, 10.000 złotych - kto wtedy zdecyduje się przyjąć zlecenie analizy skomplikowanej sprawy, nad którą musi czasem spędzić kilka osób np. dwa tygodnie czasu??? Zlecenia takie będą trafiać do zagranicznych kancelarii, których taka absurdalna regulacja nie będzie mogła objąć. Znowu efekt osiągnięty będzie
całkowicie odmienny od zamierzonego - i mocno propagandowo nagłośnionego. |