Prawosławni czczą pamięć zmarłych przodków wiele razy w roku. W rosyjskiej Cerkwi prawosławnej poświęcone są temu wszystkie soboty.
Niektóre z sobót nazywa się Sobotami Rodzicielskimi. Cerkiew nawołuje wówczas, aby modlić się nie tylko za członków rodziny i znajomych, lecz za wszystkich chrześcijan, zmarłych w różnych okolicznościach; na Rusi wszystkich zmarłych nazywano rodzicami.
Cztery takie soboty przypadają na okres Wielkiego Postu. Pierwsza - mięsopustna - obchodzona jest na tydzień przed Wielkim Postem. Wspominani są wtedy głównie ci, którzy zmarli nagle i zostali pozbawieni odpowiedniego pochówku. Pozostałe powszechne soboty rodzicielskie przypadają na drugi, trzeci i czwarty tydzień Wielkiego Postu.
Wszelako największe święto, w którym prawosławni wspominają zmarłych, to Radonica, przypadająca na wtorek drugiego tygodnia (dziewiąty dzień) po Wielkanocy. Radonica, nazywana też Paschą Zmarłych, symbolizuje radość żyjących i zmarłych z powodu zmartwychwstania Chrystusa.
Zgodnie z tradycją, prawosławni idą w tym dniu na cmentarze, aby podzielić się radością Zmartwychwstania Pańskiego ze swoimi bliskimi zmarłymi. Porządkują groby i modlą się przy nich w intencji przodków.
Niektórzy zostawiają na grobach pisanki, cukierki lub różne pokarmy ze świątecznego stołu. Za grzech uważane jest natomiast spożywanie alkoholu na cmentarzach.
W latach szykan wobec Cerkwi istniał zwyczaj odwiedzania cmentarzy w pierwszym dniu Paschy. Niektórzy prawosławni nadal tak czynią. Jednak Cerkiew tego nie pochwala, argumentując, że śmierć bliskich - zwłaszcza jeśli nastąpiła niedawno - zamiast radości, którą przynosi Pascha, wprawia człowieka w smutek.
Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ ap/
