Ostatnie lata to czas bankomatowej ekspansji. -_ W 2001 roku mieliśmy ich pięć tysięcy. W ciągu dekady ich liczba urosła o ponad 200 proc. Najszybciej sieć rosła w latach 2008 i 2009. Na koniec 2007 roku mieliśmy 11,5 tys. maszyn. Dwa lata później było ich ponad 16 tysięcy. To oznaczało przyrost o blisko 50 proc. - _ podkreśla Michał Macierzyński, dyrektor ds. innowacji w PKO BP.
Obawy o to, że trend się odwróci i bankomaty będą likwidowane pojawiły się wiosną ubiegłego roku. Wtedy to organizacje płatnicze Visa i MasterCard ogłosiły, że tzw. opłata interchange fee - pobierana od banku, który jest wydawcą karty na rzecz właściciela bankomatu, w którym wypłacana jest gotówka zostanie obniżona z 3,5 zł do przedziału 1,2 - 1,6 zł.
Operatorzy i właściciele bankomatów twierdzili, że tak drastyczny spadek przychodów sprawi, że utrzymywanie wielu maszyn stanie się nieopłacalne. Zagrozili więc likwidowaniem ich. Tak się jednak nie dzieje.
Wzrost liczby instalowanych bankomatów jednak wyraźnie wyhamował. - _ Na początku 2010 r. mieliśmy 16,1 tys. maszyn. Na koniec roku nie przebiliśmy 17 tys. To właśnie efekt zmian w interchange. Bankom zamiast rozwijać własną sieć - bo to przestało być już czynnikiem przewagi konkurencyjnej - bardziej opłaca się podpisywać umowy z niezależnymi operatorami, a ci negatywnie zareagowali na zmianę opłaty _ - wskazuje Macierzyński.
- P_ rzyrost nie jest może spektakularny, ale z drugiej strony nie jest aż tak mały. Banki bardzo chętnie podpisują umowy z sieciami takimi jak: Euronet czy Cash4You. Te sieci pojawiają się nawet w mniejszych miejscowościach. Skoro wchodzą w takie miejsca, to znaczy, że widzą, że na rynku wciąż jest potencjał wzrostu _ - mówi Jarosław Sadowski, analityk Expandera.
Według Haliny Kochalskiej z Open Finance obniżenie opłat zadziałało na korzyść klientów. W wielu bankach spadły prowizje za korzystanie z obcych bankomatów, powstało też wiele kont, których posiadacze za darmo, lub za niewielką opłatą mogą pobierać gotówkę z wszystkich bankomatów w całej Polsce.
- _ Konta z bezpłatnym dostępem do wszystkich bankomatów są oferowane praktycznie w każdym banku. Ale są one w różnej cenie. W niektórych bankach ta opcja jest dostępna w podstawowym rachunku. W niektórych konto z taka możliwością mogą kosztować kilka, czy kilkanaście złotych _ - mówi ekspert Expandera.
W przypadku bankomatów zagranicznych tylko kilka banków oferuje możliwość darmowych wypłat na całym świecie. -_ W mBanku nie mamy w standardzie darmowych wypłat z wszystkich bankomatów polskich. Taka opcja kosztuje 5 zł. Ale na świecie wszystkie są już za darmo _- mówi Jarosław Sadowski.
Niektóre banki oferują darmowe wypłaty za granicą, ale w placówkach banków powiązanych kapitałowo lub, z którymi bank współpracuje. Tak jest np. w: Pekao SA - w bankomatach grupy Unicredit, w BZ WBK - w bankomatach AIB w Irlandii, w Citi Handlowym - w bankomatach Citi
Jak nie paść ofiarą bankomatowych oszustów?
Nie tylko gotówka. Czyli co możesz zrobić w bankomacie?
Między sierpniem a wrześniem 2010 r. padł rekord, wypłaciliśmy 65,6 mld zł. A każdy bankomat wypłacał gotówkę średnio 111 razy w ciągu dnia. Mimo tego, że korzystanie z bankomatów jest coraz powszechniejsze, to Polacy kojarzą te maszyny praktycznie tylko i wyłącznie z możliwością wybrania gotówki.
Tymczasem wiele maszyn oferuje dodatkowe możliwości i nie chodzi tu tylko i wyłącznie o możliwość sprawdzenia stanu środków na rachunku, czy aktywowanie karty debetowej lub kredytowej. - _ Wiele bankomatów umożliwia zmianę kodu PIN na taki, który łatwiej zapamiętamy, bardzo często można doładować telefon komórkowy - środki są pobierane z naszego konta - w systemie prepaid - _ wymienia Sadowski.
Zdarzają się też usługi mniej powszechne. W Citi Handlowym można zamówić wyciąg na adres korespondencyjny. - _ Możemy też zlecić przelew, ale on musi być wcześniej zdefiniowany. W bankomacie wybieramy rachunek, kwotę i dokonujemy przelewów. Przelewy można wykonać też w Pekao SA - _ mówi analityk Expandera. Z kolei w Gospodarczym Banku Wielkopolskim i Pekao SA można przez bankomat założyć sobie lokatę. A w mBanku przy wypłacie środków z bankomatu Cash4You istniała możliwość złożenia wniosku o kredyt.
- _ Gdy porównamy do czego służy bankomat w Polsce i za granicą widzimy istotne różnice. Na zachodzie ludzie sprawdzają w bankomacie saldo i dokonują operacji bezgotówkowych. Tam bankomaty rozwijały się od wielu lat i klienci się do tego przyzwyczaili. U nas za to rozwinęła się bankowość internetowa - tłumaczy ekspert PKO BP i podaje przykłady zagranicznych bankomatów, w których m _ożna kupować akcje na IPO, czyli spółek debiutujących na giełdzie. albo brać udział w loterii. - _ W Polsce bankomat służy do wypłaty gotówki. I raczej nic się nie zmien _i - podkreśla.
Opcje dostępne tylko w niektórych bankomatach są standardem w przypadku wpłatomatów. - _ Wpłatomat jest urządzeniem umożliwiającym wpłatę środków na rachunek bankowy przy użyciu karty płatniczej (zwykle bez prowizji). Po jej włożeniu do czytnika wpłatomat rozpoznaje powiązany z nią rachunek i księguje na nim w ciągu kilku lub kilkunastu minut przyjęte banknoty - wsunięte przez posiadacza karty do odpowiedniej szczeliny _ - mówi Danuta Opalińska z eurobanku i wylicza, że poza możliwością dokonywania wpłat na konto wpłatomaty oferują również: spłaty rat kredytów i kart kredytowych, możliwość założenia lokat, sprawdzenia salda i dostępnych środków konta oraz powiązanych z nim produktów, tj. rachunku oszczędnościowego, lokat, kredytów.
Palec zamiast PiN-u. Nowości zdobędą rynek?
A może rozwój funkcjonalności bankomatów wymusi postęp i rozwój technologii? -_ Na razie jeden bank zdecydował się na wprowadzenie bankomatu biometrycznego. Póki co jest to ciekawostka. Banki będą chciały sprawdzić jakie są z tego korzyści - taki bankomat pewnie kosztuje więcej - np. straty z tytułu kopiowania kart będą mniejsze, to może się to upowszechnić. To będzie zależało od tego, czy bankom się to opłaci _ - przewiduje Sadowski.
Jak działa taki bankomat? Weryfikacja transakcji następuje nie za pomocą kodu PiN, ale po zeskanowaniu linii papilarnych palca i systemu naczyń krwionośnych.
Większe szanse na upowszechnienie mają chyba udogodnienia, które umożliwią korzystanie z bankomatów osobom niewidzącym. Taki bankomat ma już PKO BP . Stanął w pobliżu ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Laskach.
Z kolei Citi Handlowy zapewnia, że do końca tego roku dostosuje wszystkie swoje maszyny. -_ Bankomaty można obsługiwać z pominięciem przycisków wokół ekranu. Wyposażone są one w numeryczną klawiaturę oraz instrukcje głosowe, które odtwarzane są wyłącznie w słuchawkach. Dzięki temu osoby z dysfunkcją wzroku mogą mieć pewność, że ważne informacje bankowe trafiają tylko do nich. Dodatkowo dostępna jest także funkcja wyłączająca podgląd realizowanych transakcji wyświetlany zwykle na monitorze bankomatu. To pozwala na dyskretne skorzystanie z maszyny _ - zapewnia bank.