Budżet USA odrzucony przez Senat. Ameryka nad finansową przepaścią

Zdominowany przez partię Demokratyczną Senat odrzucił przyjętą w weekend przez Izbę Reprezentantów ustawę dotyczącą wydatków państwa - podaje agencja informacyjna Reuters. Za odrzuceniem głosowało 54 senatorów. Przeciw było 46. Dzisiaj rusza nowy rok budżetowy w Stanach Zjednoczonych. Amerykanów czeka więc częściowy paraliż rządu i agend federalnych.

Aktualizacja: 01.10.2013 - 08:50

Teraz ustawa ponownie trafi do Izby Reprezentantów, gdzie większość mają Republikanie. Przedstawiciele Partii Republikańskiej zapowiedzieli, że nie zrezygnują z zablokowania sztandarowego projektu Obamacare, ale złagodzą nieco swoje stanowisko.

Przed nocnym głosowaniem Biały Dom poinformował, że prezydent Barack Obama zawetuje ustawę, jeśli zawierać będzie niekorzystne zapisy dla forsowanego przez niego programu rozszerzenia dostępu do ubezpieczeń zdrowotnych, zwanego popularnie Obamacare. Na konferencji prasowej po posiedzeniu Senatu, prezydent USA zapowiedział, że jego program reformy opieki zdrowotnej, który opozycja chciała odroczyć _ wejdzie w życie we wtorek, tak jak zostało to zaplanowane _. - _ Kongres nie może tego powstrzymać _ - dodał.

Ogromna większość finansowania reformy została zagwarantowana ustawą _ Affordable Care Act _ oraz innymi ustawami. To właśnie od opóźnienia wejścia w życie Obamacare Republikanie uzależniali swą zgodę na przyjęcie ustawy o wydatkach federalnych. Choć ustawa o reformie została przyjęta przez Kongres już w 2010 roku, to Republikanie, którzy w międzyczasie zdobyli większość w Izbie Reprezentantów nie mogą się z nią pogodzić i już ponad 40 razy próbowali bezskutecznie ją uchylić przy okazji innych głosowań.

Przymusowy urlop rządowych pracownikówBrak porozumienia w sprawie ustawy budżetowej oznacza też, że od jutra cześć instytucji federalnych będzie zamknięta (tzw. government shutdown). W pracy pozostaną tylko ci, których zajęcie uznawane jest za kluczowe dla ochrony życia, własności lub bezpieczeństwa narodowego. Na przymusowy urlop - jak wyliczył _ New York Times _ - ma iść 97 procent pracowników NASA, 94 procent pracowników agencji ochrony środowiska, około 80 procent personelu ministerstwa pracy i resortu finansów, a także połowa pracowników Pentagonu. Zamknięte będą też parki narodowe oraz inne atrakcje turystyczne.

Agencja AP szacuje, że przymusowe i bezpłatne urlopy grożą 800 tys. pracowników federalnych. Bez zakłóceń prowadzone mają być za to operacje militarne oraz kontrola bezpieczeństwa ruchu powietrznego. Departament Stanu będzie w dalszym ciągu rozpatrywał wnioski wizowe, a amerykańskie ambasady i konsulaty mają zapewniać opiekę amerykańskim obywatelom za granicą.

Prezydent USA zapewniał, że mimo budżetowego zamieszania, zasiłki socjalne będą nadal wypłacane, a amerykańscy żołnierze pozostaną na służbie. Zaznaczył jednak, że paraliż administracji uderzy w zwykłych obywateli.

-_ To będzie zablokowanie trybów naszej gospodarki, gdy te nabrały rozpędu _ - komentował Obama. - _ 5 lat temu mieliśmy zapaść gospodarczą. Dziś nasze firmy stworzyły w ciągu 3,5 roku ponad 7,5 miliona nowych miejsc pracy. Sytuacja rynku mieszkaniowego poprawia się, a nasze długi się zmniejszają. Pomysł, by wystawić na szwank ciężko wypracowany przez Amerykanów rozwój, to szczyt nieodpowiedzialności _- podkreślił. Taka sytuacja po raz ostatni zdarzyła się 17 lat temu.

Gospodarka USA na tym straci- _ Dla gospodarki government shutdown oznacza obniżenie wzrostu gospodarczego w czwartym kwartale 2013 roku. Im dłużej urzędy będą zamknięte, tym słabszy będzie wzrost gospodarczy _ - komentuje Marcin Kiepas, główny analityk Admiral Markets. - _ Szacuje się, że wyłączenie rządu na 3 tygodnie, jak to miało miejsce przed laty, obniży dynamikę PKB o 0,5 procent _ - dodaje.

_ - Blokada wydatków rządu, która nastąpi, jeśli Republikanie w Kongresie nie przestaną uzależniać przyjęcia ustawy budżetowej od odłożenia reformy systemu opieki zdrowotnej, grozi katastrofą finansową _ - piszą New York Times i Washington Post.

_ - W ten sposób może nastąpić koniec świata - nie na skutek wielkiego wybuchu, lecz ataku złości republikańskich Kongresmenów _ - pisze w komentarzu na łamach _ NYT _ laureat ekonomicznej Nagrody Nobla Paul Krugman.

Według Krugmana blokada wydatków rządowych będzie miała fatalny wpływ na kondycję amerykańskiej gospodarki, tłumiąc kruche jeszcze ożywienie po załamaniu finansów w 2008 roku. - _ A to jeszcze będzie mało groźne w zestawieniu z tym, co by się działo, jeśli Kongres nie uchwali podniesienia pułapu zadłużenia _ USA - pisze dalej noblista.

Będzie bój o zadłużenie?Kongres musi się zgodzić na zwiększenie dozwolonego limitu zadłużenia, który obecnie wynosi 16,7 bln dolarów. Jak szacuje resort finansów, zostanie on osiągnięty w drugiej połowie października. Tu brak porozumienia będzie jeszcze tragiczniejszy w skutkach, bo brak zgody kongresmenów na dodrukowanie pieniędzy oznaczałby konieczność ogłoszenia niewypłacalności USA i niemożność uregulowania zobowiązań wynikających z obsługi długu na rynkach międzynarodowych. Taka sytuacja miałaby miejsce po raz pierwszy w historii.

- _ Widmo ewentualnej niewypłacalności rządu USA spowodowałoby gigantyczny finansowy kryzys, przy którym ten poprzedni wywołany upadkiem banku Lehman Brothers pięć lat temu wydałby się karłowaty _ - przestrzega dalej Krugman.

Powrotu do normalnej pracy urzędów i uspokojenia nastrojów na rynkach finansowych będzie można oczekiwać dopiero wtedy, gdy prezydent podpisze uchwaloną ustawę o wydatkach. Frank Kelly, analityk Deutsche Banku, ocenił że _ government shutdown _ może potrwać od dwóch do pięciu dni. Analitycy przypominają, że takich sytuacji w USA, gdy były problemy budżetowe, od 1976 roku było 17. Najdłuższy pat trwał od 16 grudnia 1995 do 5 stycznia 1996, czyli 21 dni.

Jak zauważają amerykańscy analitycy, ani razu nie wywołało to wielkiego zamieszania na rynku. Średni spadek indeksu Standard & Poor's 500 podczas takich okresów, trwających 10 dni lub dłużej, wynosił około 2,5 procent. Poniedziałkowe notowania na Wall Street zakończyły się nieco ponad 0,5-procentową przeceną.

Poniedziałkowe notowania głównych indeksów z Wall Street Dodaj wykresy do Twojej strony internetowej

- _ Jeśli rząd przerwie pracę na dwa dni światowa gospodarka nie zatrzyma się. Taka sytuacja może nawet stanowić okazję do zakupów na giełdach _ - mówi Ron Florance, ekonomista Wells Fargo Private Bank. Jego zdaniem inwestorzy powinni raczej koncentrować swoją uwagę na poprawiających się perspektywach dla globalnej gospodarki zamiast niepokoić się o problemy Waszyngtonu.