Budżet przestrzelony o 16 miliardów złotych. Rząd przesadził

Sejm przegłosował wczoraj wieczorem ustawę budżetową na przyszły rok. Zgodnie z jej założeniami do kasy państwa w 2013 roku ma wpłynąć ponad 299 miliardów złotych, czyli około 2 procent więcej niż w tym roku. Blisko 90 procent tej kwoty to różnego rodzaju wpływy podatkowe. Jednocześnie rząd obniżył niedawno swoją prognozę wzrostu gospodarczego na przyszły rok do z 2,5 do 2,2 procent.

Według ekonomistów, z którymi rozmawiał Money.pl, przyjęte w budżecie 2013 założenia - zarówno makroekonomiczne, jak i te dotyczące dochodów - są kompletnie nierealne. W konsekwencji rząd będzie musiał łatać dziurę, tnąc wydatki publiczne, co może dodatkowo pogorszyć sytuację gospodarczą Polski.

Rząd przyjmuje zbyt optymistyczne prognozy PKB

W przyszłorocznym budżecie znalazło się założenie, że PKB Polski wzrośnie o 2,2 procent, przy jednoczesnym wzroście poziomu bezrobocia do 13 procent na koniec roku. Minister finansów zakłada również, że złoty będzie utrzymywał się w okolicach obecnych poziomów, co nie rodzi ryzyka wzrostu zadłużenia w walutach obcych, głównie w euro.

Źródło: Money.pl na podstawie danych zawartych w budżecie na 2013 rok.

Jeżeli jednak porównamy rządowe założenia, przede wszystkim dotyczące wzrostu gospodarczego, z prognozami innych instytucji, to okaże się, że Jacek Rostowski jest wielkim optymistą. - _ Ze wszystkich założeń makroekonomicznych rządu, realna wydaje mi się tylko stopa inflacji. Wzrost gospodarczy w 2013 roku z pewnością będzie zdecydowanie niższy od rządowej prognozy. Również bezrobocie raczej na pewno będzie wyższe niż 13 procent _ - mówi w rozmowie z Money.pl prof. Marian Noga, były członek Rady Polityki Pieniężnej.

Podobnego zdania są międzynarodowe instytucje, a nawet Narodowy Bank Polski, który prognozuje, że w przyszłym roku nasza gospodarka urośnie nie o 2,2 procent, a zaledwie o 1,5 procent! A i tak nie jest to najbardziej pesymistyczna prognoza.

Źródło: Money.pl na podstawie prognoz wymienionych instytucji. Dane ułożone w kolejności malejącej.

Rząd, który jeszcze niedawno zakładał wzrost gospodarczy na poziomie 2,5 procent, broni jednak swojej prognozy. Wczoraj wiceminister finansów Mirosław Sekuła tłumaczył, że liczy na ożywienie gospodarcze w Europie w drugiej połowie przyszłego roku, co powinno pozytywnie wpłynąć na sytuację w Polsce.

- _ To prawda, że gospodarka będzie miała szansę na odbicie, ale mimo wszystko wzrost o 2,2 procent jest bardzo mało realny _ - ocenia Jeremi Mordasewicz z PKPP Lewiatan. - _ Myślę, że będzie on bliski 1 procenta _ - szacuje.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/62/m110142.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/pkb;hamuje;co;czeka;nas;w;najblizszych;miesiacach,237,0,1150445.html) *Gospodarka już hamuje. Ekonomiści mówią o recesji * Czy hamowaniu towarzyszyć będą podwyżki podatków i wzrost cen w sklepach i na stacjach paliw? Zapytaliśmy o to ekonomistów. O tym, że do rządowych prognoz należy podchodzić z dystansem, mogą świadczyć również dane zawarte w opublikowanym na początku ubiegłego roku Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2011-2014. Rząd zakładał wówczas, że w 2012 roku wzrost gospodarczy w Polsce wyniesie 4 procent, a jego spowolnienie w 2013 roku będzie symboliczne, do 3,7 procent.

Warto zauważyć, że również wtedy ekonomiści z innych instytucji - chociaż nieco bardziej optymistyczni niż dzisiaj - to jednak obstawiali nieco mniejsze wyniki wzrostu PKB. Na przykład Komisja Europejska już w 2011 roku obniżyła prognozę tegorocznego wzrostu PKB w Polsce do 2,5 procent.

Księgowe sztuczki i grzywny nie uratują budżetu

Tak optymistyczne założenia makroekonomiczne zawarte w budżecie nie pozostaną bez wpływu na stan kasy państwa. Jeżeli bowiem nie zostaną spełnione, to wówczas rząd będzie miał poważny problem z realizacją równie optymistycznych prognoz dotyczących dochodów kasy państwa.

W przyszłorocznym budżecie można znaleźć szacunki, że jego dochody wyniosą 299,4 miliarda złotych, czyli o ponad 5 miliardów złotych więcej od tegorocznych planów. Co ciekawe, tylko dochody z samego podatku CIT, płaconego przez przedsiębiorców, mają wzrosnąć o 11 procent. A co więcej, wynik zaplanowany na poziomie 29,6 miliarda złotych byłby absolutnym rekordem ostatnich lat. Jak to możliwe w sytuacji, gdy gospodarka będzie borykać się ze spowolnieniem?

Przedstawiciele rządu tłumaczą to _ księgowym zabiegiem _, który - najkrócej mówiąc - polega na tym, że przedsiębiorcy zapłacą tegoroczną składkę za grudzień dopiero w przyszłym roku. Nie przekonuje to jednak ekonomistów. Zdaniem prof. Stanisława Gomułki, eksperta BCC i byłego wiceministra finansów, nawet jeżeli przyjmiemy argument gabinetu Donalda Tuska, to prognoza wpływów z CIT i tak będzie zawyżona.

_ Zakładany duży wzrost dochodów z podatków bezpośrednich i składki rentowo-emerytalnej uznajemy za niebezpiecznie mało realistyczny _ - napisali wprost eksperci BCC w swojej opinii na temat przyszłorocznego budżetu.

Spoglądając na prognozy dochodów kasy państwa w 2013 roku, można wywnioskować, kto będzie je ratował. Rząd założył bowiem, że do kasy państwa wpłynie ponad 20 miliardów złotych z tytułu wszelkiego rodzaju opłat, grzywien oraz mandatów. To ponad 30 procent więcej niż w tym roku. Zwraca też uwagę wyraźny wzrost dochodów z tytułu podatku od kopalin, którego główny ciężar ponosi giełdowy koncern KGHM.

Źródło: Money.pl na podstawie danych zawartych w budżecie na 2013 rok. Dane ułożone w kolejności malejącej zmiany procentowej.

Co ciekawe, rząd założył w przyszłym roku ponad 4-procentowy spadek wpływów z podatku VAT, który jest jednym z głównych elementów po stronie dochodowej budżetu. Zdaniem ekonomistów ten spadek i tak może nie odzwierciedlać skali czekającego nas spowolnienia. - _ To nie pierwszy raz, gdy rząd przyjmuje kompletnie nierealne prognozy _ - mówi w rozmowie z Money.pl Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu. - _ Jakbyśmy tego nie liczyli, to realnie w przyszłorocznym budżecie i tak zabraknie około szesnastu miliardów złotych po stronie dochodów _ - ocenia.

Na drugiej stronie o tym, jakie skutki będzie miało złe oszacowanie dochodów budżetu

Sięgając ponownie do Wieloletniego Planu Finansowego Państwa na lata 2011-2014 przekonamy się, że rząd nie po raz pierwszy przyjmuje najprawdopodobniej zbyt optymistyczne prognozy wpływów podatkowych. Jeszcze na początku ubiegłego roku szacunki mówiły na przykład o wpływach z podatku CIT rzędu 36 miliardów złotych w 2013 roku. W przyszłorocznym budżecie ta prognoza została skorygowana o prawie jedną piątą.

O tym, że rząd mocno przeszacowuje wpływy z tytułu podatków, Money.pl pisał już na początku 2011 roku. Jak się okazuje, nie myliliśmy się. Mocno przesadzone były też prognozy wpływów podatkowych na ten rok. W Wieloletnim Planie Finansowym była mowa o wpływach z podatku CIT na poziomie 30,7 miliarda złotych w 2012 r. Obecnie szacunki ekonomistów są mniej więcej o 6 miliardów złotych niższe. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku podatku PIT.

Źródło: Money.pl na podstawie danych zawartych w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa i budżecie na 2013 rok.

Według Janusza Jankowiaka tak mało realistyczne podejście do planowania dochodów budżetowych nie może wyjść nikomu na dobre. W końcu bowiem może się okazać, że rząd będzie musiał ratować budżet cięciami po stronie wydatkowej. - _ A to może doprowadzić do tego, że spowolnienie wzrostu gospodarczego będzie jeszcze bardziej odczuwalne _ - zauważa ekonomista.

- _ Można założyć, że w pierwszej kolejności dziurę w kasie państwa rząd będzie tradycyjnie uzupełniał zyskami z Narodowego Banku Polskiego. To pieniądze, których nie można przeznaczyć na budowę autostrady albo żłobka, tylko mają właśnie służyć zmniejszeniu deficytu _ - tłumaczy obrazowo prof. Marian Noga.

Mniejsze dochody wpłyną na zwiększenie deficytu?

Ten deficyt ma w przyszłym roku wynieść maksymalnie 35 miliardów złotych. To kwota porównywalna z planami na ten rok i o około 5 miliardów złotych niższa w porównaniu do 2011 roku.

Źródło: Money.pl na podstawie danych zawartych w budżetach państwa na poszczególne lata.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że utrzymanie założonego poziomu deficytu budżetowego będzie zależało w największej mierze od tego, czy rządowi uda się zrealizować tak ambitny plan wpływów podatkowych. W przeciwnym razie może okazać się, że w przyszłym roku będzie konieczna nowelizacja budżetu i cięcia w wydatkach.

Źródło: Money.pl na podstawie danych zawartych w budżecie na 2013 rok. Dane ułożone w kolejności malejącej ze względu na wielkość wydatków w 2013 roku.

A te w przyszłorocznym planie zostały podobnie jak dochody zwiększone ogółem o ponad 5 miliardów złotych. Ewentualne cięcia w wydatkach chociażby na inwestycje publiczne, które i tak w przyszłym roku zostaną znacznie zmniejszone, mogłyby dodatkowo osłabić polską gospodarkę w okresie spowolnienia wzrostu gospodarczego.

KOMENTARZ MONEY.PL