_ - To niesłychane, ale poza machaniem plikiem dokumentów z Komisji Europejskiej premier Donald Tusk nie przedstawił żadnego planu współfinansowania unijnych inwestycji - _ alarmują eksperci. Tymczasem by wykorzystać to, co zapewniła nam Unia w budżecie na lata 2014-20, państwo, samorządy i inwestorzy prywatni musieliby wyłożyć blisko 300 mld złotych. Okazuje się jednak, że ani resort rozwoju regionalnego, ani Ministerstwo Finansów nie mają pomysłu, skąd wziąć te pieniądze przy obecnym poziomie zadłużenia. A od dziś szefowa od funduszy unijnych Elżbieta Bieńkowska jest wicepremierem, a kasą państwa włada Mateusz Szczurek. Podołają?
W czasie ostatniej konwencji Platformy Obywatelskiej premier Donald Tusk przekonywał, że Polska stanie się _ najbardziej konkurencyjnym państwem w Europie _ dzięki planowi, w którym ma _ rozpisany każdy miesiąc _. Pokazywał przy tym plik kartek. _ Ktoś powie: to klasyczny zabieg, wielu mówców podnosi plik papieru i mówi: mam tutaj plan. Tylko, że ten plan to efekt wielu lat pracy, przyjęty przez nasz rząd i co najważniejsze, to nie jest tylko papier zadrukowany literami _ - mówił Tusk.
W czasie sobotniego show, premier wskazywał na nową wicepremier w rządzie: Elżbietę Bieńkowską. Szefowa super resortu - rozwoju regionalnego połączonego z ministerstwem infrastruktury - ma zadbać o wykorzystanie unijnych pieniędzy przyznanych Polsce na lata 2014-2020. To blisko 106 mld euro, czyli licząc po obecnym kursie ponad 444 mld złotych. W zdecydowanej większości te pieniądze powinny pójść na inwestycje infrastrukturalne i na dofinansowanie projektów podnoszących naszą innowacyjność. By po nie sięgnąć, potrzebny jednak będzie wkład własny. Pomóc w jego wypracowaniu Elżbiecie Bieńkowskiej ma Mateusz Szczurek. Od dziś zaprzysiężony na ministra. Pokieruje kluczowym resortem finansów.
Premier macha kartkami, a pomysłów brak
Warunkiem dofinansowania z unijnej kasy inwestycji drogowej, kolejowej, czy jakiegokolwiek innego projektu, jest poza spełnieniem ściśle określonych kryteriów, zapewnienie wkładu własnego. Poziom współfinansowania unijnych inwestycji w obecnej perspektywie 2007-14, to średnio 40 proc. To znaczy, że gdy dany projekt wart jest 100 mln złotych, 35-40 mln dokłada państwo, samorząd, albo prywatny inwestor.
W nowej perspektywie budżetowej na lata 2014-20 przewidziano zwiększenie udziału unijnych pieniędzy w finansowaniu projektów, nawet do poziomu 85 proc. Jak wynika z raportu przygotowanego na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego przez grupę ekonomistów (_ Oszacowanie środków niezbędnych do zapewnienia krajowego wkładu publicznego do projektów realizowanych w ramach średniookresowych ram finansowych 2014–2020 _), w najbliższych latach średnie wkład własny do unijnych projektów wyniesie 36 proc. ich wartości.
Oznacza to, że chcąc w pełni wykorzystać dotacje z Brukseli, będziemy musieli do 2022 roku (termin wykorzystania funduszy) wyłożyć blisko 160 mld zł. Do tego dochodzi składka do unijnego budżetu, jaka nam przypadnie do zapłacenia w ciągu najbliższych siedmiu lat - około 30 mld euro, czyli według obecnego kursu euro, równowartość około 126 mld zł. W sumie musimy znaleźć 286 mld zł. Wraz ze spadkiem wartości złotego do euro w kolejnych latach, ta kwota urośnie.
* przy założeniu średniego współfinansowania unijnych projektów na poziomie 36 proc. ich wartości.
Źródło: Money.pl na podstawie danych z MRR, MF i KE
_ - To niesłychane, ale w ogóle nie słyszymy o żadnych pomysłach, skąd wziąć pieniądze na wkład własny do przyszłych unijnych inwestycji - alarmuje _ prof. Stanisław Gomułka, główny ekonomista BCC i były wiceminister finansów. _ - Premier Tusk pomachał plikiem kartek z Komisji Europejskiej chwaląc się, że ma plan, ale żadnego planu nie pokazał, bo go po prostu nie ma - _ dodaje ze śmiechem.
Rzeczywiście, słowa profesora potwierdziło Ministerstwo Rozwoju Regionalnego._ - Dopiero przymierzamy się do sporządzenia takich planów - mówi Piotr Popa z biura prasowego MRR. I jak podkreśla: Ostateczne oszacowanie środków niezbędnych do zapewnienia wkładu krajowego dla projektów realizowanych w przyszłej perspektywie finansowej będzie możliwe po określeniu finalnych kształtów programów operacyjnych wraz ze strukturą beneficjentów _. Jak się więc okazuje, na razie rząd przygotował _ Umowę Partnerstwa _, w której ogólnie zapisano na jakie cele i w ramach jakich programów przysługują nam unijne dotacje.
_ - Na razie plan jest taki by sięgnąć po pieniądze z OFE - _ mówi dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek. Jej zdaniem, zaoszczędzone na zmniejszonych transferach do funduszy emerytalnych i obsłudze długu środki starczą jedynie na najbliższe dwa lata. _ - Później , jeżeli ta albo kolejna ekipa nic nie wymyślą, nie będziemy w stanie wykorzystać pieniędzy z Brukseli - _komentuje członkini Rady Gospodarczej przy premierze i główna ekonomistka Lewiatana.
Na politykę spójności, czyli w większości inwestycje w infrastrukturę, środowisko i naukę będziemy mogli wydać najwięcej - blisko 73 mld euro, czyli równowartość ponad 305 mld zł. By sięgnąć po te pieniądze, najwięcej trzeba będzie dołożyć do dróg, energetyki i kolej. Nasz wkład własny od 2014 do końca 2022 roku, będzie musiał sięgnąć blisko 110 mld zł. Najwięcej przypadnie na drogi, energetykę i wydobycie surowców oraz na kolej.
Źródło: Money.pl na podstawie danych MRR
Bez prywatnych firm i reform, ani rusz
Ministerstwo finansów argumentuje, że w zapewnieniu własnych wkładów, pomoże reguła stabilizująca, która ma zacząć obowiązywać od stycznia przyszłego roku. Wprowadzona w miejsce reguły wydatkowej, określi maksymalną kwotę wydatków sektora finansów publicznych i obejmie około 70 proc. wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych. Jednak jak podkreśla resort, z jej działania zostaną wyłączone m.in. wydatki samorządów na dofinansowanie unijnych projektów.
Jednak ten optymizm gasi prof. Gomułka. - _ Nawet gdy samorządy zaplanują większy od limitów zadłużenia wzrost wydatków, to pozostałe jednostki sektora finansów publicznych będą musiały zacisnąć pasa - _argumentuje. W jego ocenie to, co mówią przedstawiciele rządu Donalda Tuska, po prostu jest ze sobą sprzeczne. _ - Komisję Europejską zawiadamia się o planowanym ograniczeniu wydatków inwestycyjnych z około 5 proc. wartości PKB w minionych dwóch latach do około 2,5 proc. po 2014 roku, a przed Polakami snuje się wizje wielkiego skoku inwestycyjnego. Nie stać nas na to - _ kwituje.
Mimo że rząd zaplanował w stopniowe obniżanie poziomu długu w relacji do PKB, nie będzie to jednak znaczący spadek. Nawet po sięgnięciu po pieniądze z OFE, łączna dziura w budżecie państwa i jednostek samorządowych z ponad 55,8 mld zł w tym roku, zmniejszy się w ciągu najbliższych trzech lat zaledwie o około 22 mld zł.
| ##Dług publiczny w 2012 roku oraz prognozy na lata 2013-16 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Lata | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
| Źródło: Ministerstwo Finansów | |||||
| w mld zł | 840,5 | 865,1 | 903,6 | 959,7 | 997,7 |
| w proc. PKB | 52,7 | 52,7 | 52,5 | 52,4 | 51 |
_ - Przy tak wyglądających finansach państwa, wygospodarowanie pieniędzy na finansowanie unijnych inwestycji, będzie niemożliwe. Chyba że znacznie zwiększy się w nich udział prywatnych inwestorów - _ przekonuje dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek.
Jej zdaniem, w ramach projektów partnerstwa publiczno-prywatnego, można by w znacznie większym niż obecnie stopniu budować drogi, modernizować kolej czy realizować innowacyjne projekty w przemyśle.
Jednak jak podkreśla członkini Rady Gospodarczej przy premierze, nie będzie to możliwe bez zmiany przepisów. _ - Trzeba uprościć skomplikowane i długotrwałe procedury przy zawieraniu umów partnerstwa publiczno-prywatnego i je upowszechnić. Bez tego znaczące pozyskanie prywatnych środków na wkłady do unijnych projektów będzie nierealne - _tłumaczy.
Prof. Stanisław Gomułka sceptycznie podchodzi do przyszłości projektów PPP. _ - Niestety zbyt często do trzech P dodaje się czwarte P - jak prokurator - _tłumaczy. Jego zdaniem w naszym kraju panuje zbyt duża podejrzliwość, jeśli chodzi o splot interesu publicznego z prywatnym. Docenia jednak znaczenie prywatnego kapitału. _ - Za ponad 80 procentami wszystkich inwestycji w Polsce stoją prywatne podmioty - _wskazuje. Podsuwa inny pomysł: powoływanie przez samorządy pozabudżetowych spółek miejskich do realizacji konkretnych projektów i wciągania w nie prywatnych firm lub inwestorów. _ - Wtedy łatwiej będzie uniknąć przekroczenia dopuszczalnego zadłużenia - _tłumaczy.
Zarówno były wiceminister finansów, jak i główna ekonomistka Lewiatana wskazują na jeszcze jeden aspekt: brak reform. _ - Bez zmian po stronie wydatkowej budżetu państwa daleko nie zajedziemy. Rząd musi wreszcie wziąć się za ograniczenie przywilejów emerytalnych poszczególnych grup zawodowych. To bolesne, ale konieczne, by ograniczyć wydatki sztywne i wygospodarować więcej pieniędzy na inwestycje - _ tłumaczy dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek.
Komentarz Money.pl Dodaj wykresy do Twojej strony internetowej