10 kluczowych punktów budżetu. Kto najbardziej dostanie po kieszeni?

Dziś posłowie głosują ustawę budżetową. Ustalony w jej projekcie limit wydatków na 2012 r. wynosi 328,7 mld zł i jest wyższy o 4,9 proc. od tegorocznych. Oznacza to, że państwo wyda o ponad 15 mld zł więcej niż w 2011 roku. Rząd zakłada przy tym deficyt na poziomie 35 mld zł.

Jak tego dokona? Zaplanował kilka zmian, które będą od nas wymagały podzielenia się pensjami z państwem. Część z nich sięga do naszych portfeli bezpośrednio, ale część, przez podwyższanie wydatków państwa może w przyszłości odbić się nam czkawką w postaci kolejnych podwyżek podatków.

VAT do góry, złożymy się na 132 miliardyPodwyżki VAT-u to główne rządowe narzędzie walki z zadłużeniem państwa. W tym roku w budżecie ministrowie przewidzieli, że przychody z tytułu tego podatku wzrosną w porównaniu z rokiem poprzednim o 12,9 miliarda złotych. To głównie skutek podniesienia stawek w ubiegłym roku. Od stycznia, dzięki nim, budżet zyska 132 miliardy złotych.

Jak wyliczył Money.pl wprowadzone od dzisiaj podwyżki VAT to dla przeciętnej czteroosobowej rodziny 40 złotych więcej na podstawowe miesięczne utrzymanie. Dla singla - 15 złotych.

| O ile więcej miesięcznie, po podwyżce VAT, zapłaci rodzina i osoba samotna (przy średnich zarobkach)
| | | | | | | | | |
| --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- |
| Wzrost wydatków w związku z podwyżką VAT | Razem: | żywność | odzież i obuwie | mieszk. i energia | zdrowie | transport | telefon | kultura i wypocz. | edukacja |
| rodzina 2+2, oboje rodzice ze średnią pensją | 39,93 zł | 8,68 zł | 2,60 zł | 7,52 zł | 3,16 zł | 5,07 zł | 2,03 zł | 5,42 zł | 0,69 zł |
| singiel ze średnią pensją | 14,45 zł | 3,80 zł | 0,79 zł | 2,97 zł | 1,45 zł | 1,47 zł | 0,69 zł | 1,54 zł | 0,18 zł |

Obliczenia Money.pl na podstawie danych GUS

W 2012 roku rząd wprowadził też kolejną podwyżkę tego podatku. Wraz z nowym rokiem wzrósł VAT na ubranka dla niemowląt i obuwie dla dzieci. Podniesienie stawki podatku jest konsekwencją wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który w październiku 2010 roku orzekł, że Polska ma zaprzestać stosowania preferencyjnej stawki VAT na te towary (8 proc.).

Podwyżka akcyzy

Ustawa okołobudżetowa przewiduje także podwyżki akcyzy od paliw silnikowych i wyrobów tytoniowych. Od 1 stycznia 2012 roku obowiązują nowe stawki, a podwyżka ma przynieść budżetowi około 2,2 mld zł w skali roku.

Źródło: Ministerstwo Finansów, dane na 2012 rok - prognoza

Zmiana tej stawki już spowodowała wzrost cen paliw na stacjach. Według wskazań firmy Reflex średnia cena benzyny 95 na polskich stacjach wynosi już 5,60 zł, a oleju napędowego 5,76 zł. A to nie koniec podwyżek, ceny będą jeszcze rosły.

źródło: Money.pl na podstawie prognoz e-petrol, BM Reflex

Konieczność podwyżki akcyzy na olej napędowy narzuciła nam Unia Europejska. Dla diesla wyznaczyła ona minimalną akcyzę w wysokości 1445,90 zł za tysiąc litrów i właśnie na takim poziomie znajduje się obecnie ten podatek w Polsce. Benzyna natomiast jest opodatkowana na poziomie 1664,19 złotych na tysiąc litrów. Natomiast unijne minimum to 1572,96 zł.

Zamrożenie płac w budżetówce

Rząd ratuje też budżet, oszczędzając na pensjach wypłacanych przez państwo. Ma on zamiar zamrozić wypłacane przez państwo pensje w tym roku. Dzięki zamrożeniu płac zatrudnionych w sferze budżetowej planuje zyskać 400 milionów złotych. Według szacunków *Money.pl *pensje samych urzędników na wszystkich szczeblach kosztują nasz kraj 20 miliardów złotych rocznie. Zarabiają podobnie jak urzędnicy na Łotwie lub Węgrzech i prawie pięć razy mniej niż w Danii.

źródło: Eurostat, dane za 2008 rok

Przeciwko zamrożeniu płac w sferze budżetowej protestowali sędziowie i prokuratorzy, ale to nie oni zostaną przez rząd uznani za wyjątek i docenieni podwyżką. Pierwszą grupą, która je dostanie będą to nauczyciele. Na rok 2012 rząd zaplanował 7-procentowy wzrost ich wynagrodzeń. Premier obiecał także podwyżki dla wszystkich żołnierzy i policjantów, co wywołało protesty innych służb mundurowych.

Dziś w głosowaniu sejmowym rozstrzygnie się, czy podwyżki dostaną również funkcjonariusze służb podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych oraz Służby Więziennej. Dodatkowe pieniądze dla strażaków, pograniczników, więzienników i funkcjonariuszy BOR miałyby pochodzić z rezerwy celowej na przeciwdziałanie i usuwanie skutków powodzi. Ta pozycja w projekcie budżetu wynosi 1,4 mld zł. Pozwoliłoby to podnieść pensje w tych formacjach od 1 października 2012 roku.

Koniec lokat antybelkowych

Podobne oszczędności jak na pensjach budżetówki - 380 złotych milionów złotych, rząd chce uzyskać na zapisanej w ustawie okołobudżetowej likwidacji lokat antybelkowych. To lokaty, które umożliwiały oszczędzającym na nich podatnikom unikanie płacenia podatku Belki pobierany od grudnia 2001 roku.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Podatek Belki to 19-procentowy haracz od przychodów z odsetek od lokat, rachunków oszczędnościowych, dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz podatek od zysku z gry na giełdzie.

Sposób na jego omijanie był prosty. Naliczane przez bank odsetki były zaokrąglane do pełnych złotych. I dopiero od takiej, pełnej kwoty liczony był - także zaokrąglany do pełnych złotych - podatek. Jeżeli odsetki z jednego dnia wyniosły mniej niż 2 zł i 49 groszy, po zaokrągleniu podatek liczył się od kwoty 2 zł. Wynosi on wówczas 38 groszy. Ta kwota także ulega zaokrągleniu w dół. W efekcie ostateczna kwota podatku wynosi 0 zł i fiskus go nie pobiera. Od kwietnia takiej możliwości już nie będzie.

Podwyżka składki rentowej i dotacja do FUS

Duży zysk dla budżetu powoduje podwyżka składki rentowej. Rząd chce na niej zarobić 6,5 miliarda złotych. To pieniądze, które zapłacą przedsiębiorcy, bo to oni poniosą koszta tej zmiany. W sumie wpływy do budżetu ze składki rentowej wyniosą 32,2 miliardy złotych.

Ile wyniesie składka po podwyżce? Rząd chce ją podnieść o 2 punkty procentowe w części finansowanej przez zatrudniających. Na skutek tej zmiany składka wzrośnie z 6 proc. do 8 proc. i będzie finansowana na niezmienionym poziomie 1,5 proc. przez ubezpieczonego i na poziomie 6,5 proc. (obecnie 4,5 proc.) przez pracodawcę.

Pieniądze z podwyżki składki rentowej potrzebne są do łatania funduszu rentowego, który jest składową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dziura w nim wynosi 50 miliardów i to właśnie w jej załataniu ma pomóc zwiększenie tej daniny. Tym bardziej, że rząd zaplanował również podniesienie dotacji do tego funduszu. W tegorocznym budżecie planuje dołożyć do niego 2,8 miliarda więcej niż w zeszłym roku.

Na drugiej stronie czytaj, co jeszcze obciąży kasę państwa

Wzrost wydatków na obsługę długu publicznego

Bilans budżetu psuje też konieczność obsługi polskiego długu. Rząd wyda na nią w tym roku 42,9 miliarda złotych.To o 5 miliardów złotych więcej niż w 2011 r.

Źródło: Ministerstwo Finansów, 2012 rok - plan

Co prawda deficyt budżetowy będzie o ponad 5 mld zł niższy niż w 2011 roku, jednak każda dziura w kasie państwa oznacza dalsze zapożyczanie się, a przez to znaczący wzrost długu publicznego.

Możemy się jedynie pocieszyć tym, że gdy w mijającym roku długi państwa wzrosły o ponad 72 mld zł, to w przyszłym Jacek Rostowski zadłuży nas _ tylko _ na kolejne 45 mld zł. Tym samym dług publiczny wzrośnie do 862 mld zł

źródło: Money.pl na podstawie danych Ministerstwa Finansów, * - prognoza

Oznacza to, że wartość długu w przeliczeniu na Polaka wzrośnie z blisko 22,5 tys. zł do prawie 22,7 tys. zł.

Wzrosną wydatki na armię

Wzrost wydatków na obronę narodową pochłonie 2 miliardy złotych więcej niż w poprzednim roku. Wydatki rosną rokrocznie, dlatego że ustawa gwarantuje przekazywanie na wydatki Ministerstwa Obrony Narodowej 1,95 proc. PKB.

Źródło: Ministerstwo Obrony, 2012 rok - prognoza

Z kwoty 29,2 miliardów złotych opłacimy prawie 100 tysięczną armię, w której służy 120 generałów, 21,5 tys. oficerów, 39 tys. podoficerów, 36,5 tys,. szeregowych. Na wydatki modernizacyjne MON z całej tej kwoty chce przeznaczyć 24,5 procent - czyli nieco ponad 7 miliardów złotych.

Prywatyzacyjny impet słabnie

Rząd planuje na 2012 rok znacznie niższe przychody z prywatyzacji niż w latach poprzednich. W 2012 roku Ministerstwo Skarbu Państwa chce sprzedać majątek państwowy za 10 miliardów złotych. To prawie trzy razy mniej niż udało się sprywatyzować w 2009 roku. Tak małe przewidywane zyski spowodowały zapewne, że ministrowie byli zmuszeni szukać większych oszczędności w wydatkach budżetu.

źródło: MSP, MF, NIK, Money.pl; dane za styczeń-listopad 2011; *prognoza budżetowa

Jakie spółki Ministerstwo Skarbu Państwa chce prywatyzować? Największe firmy spośród wymienianych to Lotos, PZU i PKO BP.

Dywidendy takie jak w 2009_ Obserwując sytuację spółek, w których Skarb Państwa jest akcjonariuszem w mijającym roku, już dziś można bezpiecznie założyć, że spółki zakończą rok obrotowy z wynikami lepszymi niż było to zakładane przy poprzednich projekcjach. W związku z tym Minister Skarbu Państwa korzystając z jednego z podstawowych praw, jakie przysługuje akcjonariuszom, będzie oczekiwał wypłaty wyższej dywidendy _ - pisze w komunikacie resortu skarbu.

Źródło: Ministerstwo Finansów, 2012 rok - prognoza

Wśród spółek wymienianych w gronie tych, które wpłacą duże pieniądze do skarbu państwa jest przede wszystkim KGHM. W 2011 roku zarobił on ponad 10 miliardów złotych - z tych pieniędzy będzie wypłacał dywidendę. Jak duża ona będzie? Państwo jest właścicielem ponad 30 procent akcji tej spółki więc pewnie będzie to kilka miliardów złotych. Minister Rostowski zapowiedział już, że oczekuje wpłaty także od Jastrzębskiej Spółki Węglowej.

Rosną też unijne składki

Rząd przewidział także w budżecie wzrost wydatków na składkę do Unii Europejskiej. W 2012 roku wpłacimy do budżetu UE 16,2 miliarda złotych - to o pół miliarda złotych więcej niż rok temu. Pieniądze, które płacimy Unii rosną z roku na rok, bo są liczone stałym wskaźnikiem od PKB danego kraju.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Mimo rosnących wydatków ciągle jesteśmy krajem, który z unijnej kasy dostaje najwięcej pieniędzy. W zeszłym roku otrzymaliśmy na czysto 8,5 miliarda złotych. Żaden z krajów Unii Europejskiej nie ma tak dobrego bilansu.