Wieloletnie opóźnienia w budowach oznaczają, że niektóre z nich będą co najmniej trzy razy droższe niż zakładano. Zamiast 876 mln złotych za trzy z przeciwpowodziowych inwestycji na południu Polski zapłacimy ponad 2,37 mld złotych.
Przykładowo obecny rachunek za budowę zbiornika retencyjnego w Raciborzu, najważniejszej inwestycji w programie Odra 2006, urósł do 1,2 miliarda złotych. Wcześniej było to zaledwie 484 mln złotych, czyli ponad dwa razy taniej niż obecnie. Trzy razy droższa będzie inwestycja w ochronę Kłodzka i Kotliny Kłodzkiej (pierwotne szacunki - 323 mln zł, obecnie - 1 mld zł). **Z kolei rachunek za system ochrony Słubic w 2000 roku opiewał na 69 mln zł, a obecnie na 164 mln zł. Tylko za te trzy opóźnione inwestycje zapłacimy ponad 2,37 mld złotych zamiast 876 mln zł.
To gorący temat, szczególnie w kontekście ostatnich podtopień i zalań na południu Polski.* *
Od _ powodzi stulecia _na inwestycje chroniące dorzecze Odry przed wielką wodą wydano dotąd tylko 3,2 miliarda złotych. To jedna trzecia wszystkich planowanych na początku wydatków.
Pierwotnie cały program Odra 2006 miał kosztować 9 miliardów złotych. W ramach ochrony przeciwpowodziowej zakładał on m.in. budowę zbiorników retencyjnych i nowych wałów powodziowych w dolinie Odry. Niestety nie wykonano wielu z planowanych prac.
Budowa zbiornika retencyjnego w Raciborzu powinna zakończyć się cztery lata temu. Obecnie wciąż nie ma pozwolenia na inwestycję.
| SKĄD PIENIĄDZE NA PROGRAM DLA ODRY 2006 ? |
| --- |
| * z budżetu państwa, w zakresie zadań inwestycyjnych i prac modernizacyjnych - 61,47 proc., w tym bezpośrednie obciążenie budżetu państwa - 10,67 proc., środki z funduszy Unii Europejskiej - 30,22 proc. i kredyty od instytucji finansowych (Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Banku Światowego i innych), pozyskiwane w drodze umów między Rządem RP a tymi instytucjami - 20,58 proc. * Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz z Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - 21,15 proc. * z innych źródeł *(gminy, kapitał prywatny) - *17,38 proc. |
Podobny los spotkał drugi wielki projekt, czyli modernizację Wrocławskiego Węzła Wodnego (WWW), która początkowo miała być zakończona do 2008 roku. Termin przesunięto na 2015 rok. Warto by się pospieszyć, bo obecny system wodny miasta ma już ponad 100 lat. Szacowany obecnie koszt modernizacji węzła to 1,2 miliarda złotych.
Dla porównania, na usuwanie skutków _ powodzi stulecia _ budżet państwa wydał 6 mld zł.
| Zbiornik retencyjny Racibórz gromadzić ma 185 mln metrów sześc. wody zmniejszając w ten sposób falę kulminacyjną na Odrze. Wrocławski Węzeł Wodny, czyli system śluz i kanałów w stolicy Dolnego Śląska, po modernizacji będzie w stanie przyjąć 2400 metrów sześć. wody na sekundę, o czyli prawie połowę więcej niż obecnie (teraz jest to 1850 metrów sześciennych). -_ Zbiornik Racibórz już częściowo rozłoży wysoki poziom wody, nim fala dotrze do Wrocławia. Gdyby taki system działał w 1997 roku woda prawie na pewno nie zalałaby stolicy Dolnego Śląska _ - mówi Zięba. |
| --- |
Wysokie koszty wejścia do UE
Wieloletnie opóźnienia, wzrost kosztów prac i cen materiałów to niejedyne przyczyny tego że rachunki za inwestycje przeciwpowodziowe mocno urosną.
Dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Programu dla Odry 2006 Stanisław Zięba tłumaczy, że powodem jest m.in. wejście Polski do UE. - _ Teraz mamy bardziej surowe wymagania środowiskowe, dlatego trzeba np. zmieniać wytyczone trasy przebiegu inwestycji. A to kosztuje _- tłumaczy Zięba.
Planuje się również użycie nowocześniejszych, a więc i droższych technologii. Projekty były częściowo niedoszacowane, bo ich cennik nie powstawał na podstawie studium wykonalności, ale np. porównywania cen ze zrealizowanymi projektami.
*12,2 mld zł *to szacowana wielkość strat w infrastrukturze po powodzi w 1997 roku.
Pieniądze były, ale nie udało się po nie sięgnąć
Dr Lech Poprawski, były szef Programu dla Odry 2006, z rozgoryczeniem mówi o dwóch największych i najtrudniejszych projektach Odry 2006. Jego zdaniem to nie pieniądze były główną przeszkodą w budowie zbiornika w Raciborzu i modernizacji Wrocławskiego Węzła Wodnego.
- _ Pieniądze były, ale nie umieliśmy po nie sięgnąć. Największym problemem jest bałagan kompetencyjny w gospodarce wodnej oraz brak jednego ośrodka decyzyjnego. Bo kto inny zarządza korytami rzek, kto inny wałami powodziowymi itp. Do tego ciągłe mieszanie się polityków i zwalanie winy z jednej ekipy na drugą. A tak naprawdę to każda coś zaniedbała _ - mówi Poprawski.
Były szef programu zwraca też uwagę na aspekt finansowy. - _ Bo kiedy potrzebne jest oszczędzanie, to z takiego programu dla Odry łatwo jest wyciąć pieniądze, ponieważ nikt nie przyjdzie pod Sejm protestować. Co innego kiedy trzeba zabrać lekarzom, czy nauczycielom. Nie zapomnę, jak jeden poseł powiedział mi kiedyś, że lepiej żeby się Ci ludzie potopili, niż wyszli protestować _ - mówi Poprawski.
Maksymalny przepływ wody w czasie powodzi w 1997 roku wyniósł 3.640 metrów sześciennych na sekundę, w miejscowości Trestno (powyżej Wrocławia)
Łączna wielkość strat po powodzi z lipca 1997 r. została oszacowana na ponad 12,2 mld zł. - _ Ale dodając do tego straty niezewidencjonowane, możemy mówić o 15 mld zł _ - dodaje Poprawski.
Podczas _ powodzi stulecia _ mocno zniszczone zostały m.in. sieci wodociągowe i kanalizacyjne, oczyszczalnie ścieków, drogi, mosty, szkoły, przychodnie i szpitale. Najbardziej dotknięta skutkami kataklizmu była Kotlina Kłodzka oraz tereny południowo-zachodniej Polski.
Program też dla Wisły
Analogiczny do Odry 2006 program powstał dla górnego dorzecza Wisły. Jest on znacznie skromniejszy, bo i podczas _ powodzi stulecia _ tereny te znacznie mniej ucierpiały. Wydatki z budżetu państwa na usuwanie szkód na tych terenach w latach 2001-2006 wyniosły 2,5 miliarda złotych. W marcu tego roku MSWiA podało, że na program modernizacji dorzecza Wisły przeznaczone zostanie 12,5 mld zł.
| PROGRAM DLA WISŁY |
| --- |
| Założenia programu przedstawione zostały w 2007 roku. Według wstępnych szacunków kosztować miał on kilkanaście miliardów złotych, a inwestycje przewidziano na lata 2008-2020 w czterech województwach (śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego). |
Nadal trwa szacowanie strat po tegorocznych zalaniach
Południe Polski w tym roku po raz kolejny ucierpiało w skutek podtopień i powodzi. Nadal trwa szacowanie strat. Poszkodowanym wypłacane są bezzwrotne zapomogi w wysokości do 6 tys. zł.
- _ Zdajemy sobie sprawę, że to pomoc doraźna, ale przypominam, że wypłacamy ją właściwie natychmiast _ - powiedział premier Donald Tusk.
| CO ZROBIONO W LATACH 2002-2008 |
| --- |
| * zmodernizowano lub wybudowano ponad 152 km wałów przeciwpowodziowych. * wyremontowano i uregulowano ponad 880 km rzek i potoków. * oddano do użytku 7 *nowych zbiorników retencyjnych pełniących funkcje przeciwpowodziowe. Są to: Zbiornik Topola i Kozielno na Nysie Kłodzkiej (woj. dolnośląskie, opolskie), Stara Morawa na rz. Morawce (woj. dolnośląskie), Stara Woda na rz. Lubszy (woj. lubuskie), zbiornik Murowaniec (woj. wielkopolskie) zbiornik polderowy Krynka-Przeworno (woj. dolnośląskie) oraz zbiornik Włodzienin na rzece Troi (woj. opolskie). * przeprowadzono prace konserwacyjne oraz budowlane na ponad 40 innych zbiornikach retencyjnych. * wykonywano: prace remontowe na *12 jazach (w tym 2 wyremontowano) i 5 śluzach żeglugowych |
Obecne zalania i podtopienia przypomniały po raz kolejny, że pieniędzy na zabezpieczenie południa Polski przed powodzią, będzie za mało. Trwa weryfikacja zadań w programie Odra 2006. Pod koniec lipca nowy dokument ma trafić do komitetu sterującego a następnie pod obrady rządu. Na koniec przyszłego roku zaplanowano nowelizację ustawy sprzed 8 lat.