* Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) zacznie działać już od środy 1 marca. Nowa, lepsza skarbówka otrzymała większe uprawnienia. Kontrola bez uprzedzenia, dostęp do dokumentów firmowych objętych tajemnicą czy wykorzystanie psów tropiących - to najważniejsze z nowych narzędzi. Rozpoczyna się nowa historia w administracji skarbowej - mówił we wtorek minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki. *
aktualizacja 10:43
Specjalistyczny sprzęt, wytresowane psy i legitymacja uprawniająca nalot kontrolny z możliwością przeszukania firmy. Poza wyjątkami związanymi z przepisami BHP, pracowników celno-skarbowych podczas kontroli nie będzie obowiązywać konieczność uzyskania przepustki czy nadzoru. Co prawda, takie uprawnienia zostały wpisane do ustawy głównie z myślą o celnikach, którzy też znajdą się w strukturach KAS, ale operacyjne uprawnienia będą mieli jeszcze tzw. funkcjonariusze KAS.
To właśnie oni mają być odpowiedzialni za opanowanie rzeki pieniędzy, która wycieka z rąk fiskusa. A kwoty są niebagatelne. Mowa o 50-80 mld zł strat rocznie.
Wraz z pierwszym marca 65 tys. urzędników zacznie pracę w zreformowanej skarbówce. Do historii przejdzie licząca ćwierć wieku ustawa o kontroli skarbowej i sama procedura kontroli skarbowej. Nowa instytucja to nowe uprawnienia. Część przedsiębiorców będzie zaskoczona zmianami.
Rys. Izabela Procyk-Lewandowska/WP Money
Reforma z pozoru wygląda tylko na przebudowę struktury urzędów skarbowych. - Gdy ruszały prace nad ustawą o Krajowej Administracji Skarbowej, można było mieć wrażenie, że będziemy mieli do czynienia ze zmianą formy. Szybko stało się jednak jasne, że ustawodawca zafunduje nam coś więcej, zupełnie nową procedurę kontrolną - skomentował na łamach WP moneyMichał Goj, dyrektor w dziale doradztwa podatkowego EY.
Podatnik będzie miał 14 dni od rozpoczęcia inspekcji u przedsiębiorcy na korektę podatków. Będzie mógł to zrobić i na początku postępowania, i po wręczeniu wyników kontroli. Nowości jest jednak więcej. Od 1 marca kontrolę w firmie ze Szczecina może zacząć urząd celno-skarbowy z Warszawy - przepisy znoszą terytorialność postępowań.
Na pocieszenie warto dodać, że fiskus nie będzie nikogo ciągał dalej niż w granicach województwa. W przypadku takiej kontroli skorzysta z urzędników będących na miejscu. Tę będzie więc mógł rozpocząć każdy z 16 naczelników urzędu skarbowo-celnego.
Morawiecki: rozpoczyna się nowa historia w administracji skarbowej
- Rozpoczyna się nowa historia w administracji skarbowej - mówił we wtorek podczas uroczystości inauguracji Krajowej Administracji Skarbowej minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki.
"Polska, zgodnie z szacunkami instytucji międzynarodowych, traci rocznie od 30 do 60 mld zł poprzez przestępstwa gospodarcze. To jest tyle mniej więcej, ile wynosi deficyt budżetowy państwa polskiego (...). To pokazuje skalę tego, co musimy zrobić jeszcze, żeby państwo było silne dla silnych i wyrozumiałe dla słabych, żeby państwo było sprawne. Dzięki tym środkom, które już teraz odzyskujecie, dzięki waszym działaniom, waszemu profesjonalizmowi, państwo staje się coraz silniejsze" - mówił wicepremier do pracowników administracji skarbowej i celnej.
Miejsce kontroli po nowemu?
Jak pisywaliśmy już na łamach WP money, kontrola będzie możliwa w zasadzie wszędzie. Kontrolerzy sprawdzą firmę, miejsce przechowywania ksiąg lub każde istotne z punktu widzenia fiskusa miejsce. Takie zapisy wprost sugerują, że urzędnik będzie mógł sprawdzić wszystko. W tym również mieszkanie kontrolowanego.
Przeszukania będą prowadzone bez wcześniejszej zgody prokuratora - on wyda ocenę dopiero po fakcie. W sytuacji, gdy prokurator ostatecznie uzna przeszukanie za bezzasadne, wszystkie zebrane materiały nie będą wykorzystywane w toku postępowania. Oczywiście nie oznacza to, że skarbówka i celnicy zaczną nachodzić typowych Kowalskich - kontrole mają być ukierunkowane na przestępców. I dopiero wtedy urzędnicy skorzystają ze specjalnych uprawnień.
Co ważne w ustawie znalazły się zapisy gwarantujące, że kontrola nie będzie trwać dłużej niż trzy miesiące. Ustawodawca przygotował jednak furtkę - w uzasadnionych przypadkach kontrolę można przedłużyć. Praktyka pokazuje, że przeciąganie miesiącami postępowań kontrolnych jest praktyką. Jak będzie po zmianach? Ministerstwo Finansów liczy, że część spraw załatwi szybciej. Mają pomóc w tym przesunięcia etatów. W skrócie - ci, którzy zajmowali się do tej pory PIT-ami, będą teraz pomagać w walce z przestępstwami VAT.
Więcej kontroli?
Ministerstwo Finansów zapowiada, że zmiany nie spowodują wzrostu liczby kontroli u przedsiębiorców. Wbrew powszechnej opinii liczba kontroli od lat spada. W roku 2007 urzędy kontroli skarbowej i urzędy skarbowe miały prawie 200 tys. postępowań. W 2015 roku (ostatnie pełne dane) było to już tylko 60 tys. Nie znaczy to jednak, że urzędnicy się obijają w pracy. Przez prawie dekadę istotnie wzrosła wartość kontroli. Wniosek? Skarbówka kontroluje rzadziej, ale dokładniej. I celniej wybiera nieuczciwych przedsiębiorców.
Ministerstwo Finansów zapowiada od miesięcy, że na zmianach zyskają ci uczciwi. Im urzędnicy w centrach obsługi mają pomagać w poprawnym wypełnianiu wszystkich dokumentów. Urzędy mają również pomóc w zrozumieniu przepisów i wyjaśniać niejasności. Na tym z kolei mają skorzystać ludzie, którzy planują założenie działalności. Zmiany, które wejdą w życie w marcu, są analogiczne do tych, jakie proponują Węgrzy.
Eksperci EY zwracają jednak uwagę, że dotychczasowa praktyka urzędników była zgoła inna od zapowiedzi. Skupiali się na kontroli również podmiotów prowadzących legalną działalność. - Ta zasługuje na poszanowanie pełni praw przysługujących dziś przedsiębiorcom - zaznaczył Goj.