Obecny szef resortu finansów Jan Rostowski krytykuje prezesa banku centralnego Marka Belkę. Ten nie pozostaje dłużny i odpowiada na ciosy. W ostrej dyskusji uczestniczy też Leszek Balcerowicz. Łączy ich jedno: wszyscy odpowiadali bądź ciągle odpowiadają za finanse publiczne naszego kraju. Tymczasem Money.pl pyta: kto twoim zdaniem był najlepszym, a kto najgorszym ministrem finansów w III RP?
Zachęcamy do zagłosowania w naszym plebiscycie na najlepszego i najgorszego ministra finansów. Przypominamy sylwetki wszystkich strażników państwowej kasy. Poniżej znajdziecie odpowiedzi na na pytania, który minister obniżył podatki, a który wprowadził nowe oraz który zapłacił stanowiskiem za swoją nadmierną szczerość.
Leszek Balcerowicz
EAST NEWSminister finansów w rządach Tadeusza Mazowieckiego, Jana Bieleckiego i Jerzego Buzka
Jedna z najbardziej rozpoznawalnych osobistości świata finansowego w Polsce. Znany przede wszystkim z pakietu ustaw, potocznie nazywanych _ planem Balcerowicza _. Ich głównym celem było przekształcenie polskiej gospodarki z centralnie planowanej w gospodarkę rynkową oraz ustabilizowanie sytuacji makroekonomicznej.
Na początku lat 90. polską gospodarkę niepokoiła przede wszystkim wysoka inflacja. Pakiet dziesięciu ustaw został przygotowany na przestrzeni 111 dni. Dotyczyły one m.in. takich obszarów jak sektor bankowy, system podatkowy, czy rynek pracy. Wprowadzone w gospodarce zmiany przyczyniły się do obniżenia inflacji, która na koniec 1990 roku wyniosła 249 procent. W kolejnym roku była niższa: 60,4 procent.
_ - Waga reform jest niezaprzeczalna. Przyczyniły się one do poprawy sytuacji w kraju oraz poprawiły pozycję polski wobec krajów Europy Zachodniej - mówi o Balcerowiczu prof. Stanisław Gomułka, były wiceminister finansów, a obecnie ekspert BCC . _
Sposób przekształcenia gospodarki z centralnie planowanej w gospodarkę rynkową był związany z terapią szokową, przez co Balcerowicz nie zaskarbił sobie sympatii wielu Polaków. Reforma miała swoje plusy i minusy. - _ Szybki napływ kapitału zagranicznego doprowadził do sytuacji patologicznej w polskiej gospodarce _ - mówi w rozmowie z Money.pl prof. Krzysztof Rybiński, były wiceprezes Narodowego Banku Polskiego. - _ Aktualnie trzy czwarte udziału w polskim systemie bankowym jest w rękach zagranicznych. Taki stan rzeczy jest sytuacją niespotykaną w Niemczech lub we Francji _.
W 2001 roku Leszek Balcerowicz został prezesem Narodowego Banku Polskiego. Jako szef banku centralnego był zwolennikiem jastrzębiego podejścia do stóp procentowych.
W ostatnich miesiącach daje się poznać jako zdecydowany krytyk Jana Rostowskiego, m.in. w kontekście planowanej likwidacji OFE. Jako szef założonego przez siebie Forum Obywatelskiego Rozwoju zwykł z kolei przestrzegać przed grożącym Polsce spowolnieniem gospodarczym. - _ To, czy w tym roku będzie wzrost rzędu jeden, półtora czy dwa procent, jest mniejszym problemem w stosunku do przyszłości, która rysuje się przed nami - _mówił w rozmowie z Money.pl, wskazując na groźbę realnego spowolnienia gospodarczego.
Karol Lutkowski
minister finansów w rządzie Jana Olszewskiego
Był ministrem finansów przez zaledwie dwa miesiące na przełomie 1991 i 1992 roku. Swoje życie zawodowe związał przede wszystkim ze Szkołą Główną Handlową. Zasiada w Radzie Naukowej przy prezesie NBP, Radzie Makroekonomicznej oraz Radzie Strategii Społeczno-Gospodarczej. Bardziej sprawdził się jako ekspert niż polityk.
Andrzej Olechowski
East Newsminister finansów w rządzie Jana Olszewskiego
Jeden z najkrócej urzędujących ministrów finansów, bo był na stanowisko nieco ponad trzy miesiące. Został bardziej zapamiętany jako późniejszy minister spraw zagranicznych. Jako jeden z tzw. trzech tenorów zakładał również Platformę Obywatelską, którą w 2009 roku opuścił.
Znany też ze swojej działalności biznesowej. Zasiadał w licznych radach nadzorczych spółek, pisuje artykuły ekonomiczne.
Jerzy Osiatyński
East Newsminister finansów w rządzie Hanny Suchockiej
Doradca ekonomiczny, który zapisał się w najnowszej historii naszej gospodarki jako współtwórca podatku VAT. Pracował nad nim wspólnie z prof. Witoldem Modzelewskim, który w ówczesnym czasie zajmował stanowisko wiceministra finansów. - _ To najważniejszy podatek Rzeczpospolitej, który sfinansował stabilizację polityczną naszego kraju - _mówił w rozmowie z Money.pl prof. Witold Modzelewski.
Przez 20 lat od powstania podatek VAT przeszedł szereg modyfikacji i dzisiaj jest krytykowany nawet przez jego twórców. - _ Dwadzieścia lat temu mieliśmy przekonanie, że to my odpowiadamy za te przepisy i ich interpretację. Dzisiaj ta odpowiedzialność się rozmyła. Tym podatkiem zajmują się setki tysięcy anonimowych ludzi. I tak powstają nowe interpretacje i dyrektywy - _dodaje prof. Modzelewski.
Marek Borowski
minister finansów w rządzie Waldemara Pawlaka
Znany przede wszystkim ze swojej działalności politycznej i szeregu funkcji pełnionych w parlamencie. Pracował w rządach Tadeusza Mazowieckiego, Jana Krzysztofa Bieleckiego, Waldemara Pawlaka.
W 2004 roku, wraz z 30-osobową grupą działaczy i parlamentarzystów SLD, założył _ Socjaldemokrację Polską _. Rok później, w wyborach jego partia nie przekroczyła progu wyborczego. W konsekwencji nie uzyskał mandatu poselskiego.
Grzegorz Kołodko
East Newsminister finansów w rządach Waldemara Pawlaka, Józefa Oleksego, Włodzimierza Cimoszewicza oraz Leszka Millera
Był jednym z najdłużej urzędujących szefów resortu finansów. Na stanowisku nieprzerwanie od 1994 do 1997 roku oraz ponownie w 2002 i 2003 roku. W ostatnim czasie zasłynął z reklamowania swoich książek, z którymi pokazywał się podczas wielu wystąpień publicznych. Prywatnie miłośnik biegania. Jak sam przyznał w wywiadzie dla Menstream.pl, bieganie w maratonach w różnych częściach świata, inspiruje go do pisania kolejnych książek.
Pełniąc funkcję ministra finansów uważał, że wysoki deficyt nie jest zły. Jest zdania, że był jednym z najlepszych ministrów i gdyby nadal piastował to stanowisko, Polska byłaby lepiej rozwinięta. Dał się poznać również od strony nietypowych wystąpień publicznych, gdy np. podczas jednej z konferencji prasowych rwał chleb na kawałki.
Sporo czasu spędził pracując za granicą. Zajmował się głównie działalnością naukową. Prowadził seminaria oraz wykłady m.in. w takich instytucjach jak: Uniwersytet Yale, University of California, University of Illinois, Szkoła Główna Handlowa, Akademia Leona Koźmińskiego.
Jarosław Bauc
Reporterminister finansów w rządzie Jerzego Buzka
Chociaż urzędował na swoim stanowisko dość krótko, to został zapamiętany jako chyba najbardziej szczery minister finansów. W 2001 roku ogłosił, że dziura budżetowa jest znacznie większa niż zakładano, bo dochody budżetu mogą być niższe nawet o około 20 miliardów złotych. Od razu powstało określenie _ dziura Bauca _. Kilka tygodni później miała miejsce nowelizacja budżetu. Za swoją szczerość zapłacił jednak stanowiskiem. Został odwołany przez premiera Jerzego Buzka.
W niedawnej rozmowie z TVN CNBC Bauc zapytany o porównanie do _ dziury Rostowskiego _ stwierdził, że wówczas sytuacja w gospodarce była zupełnie inna. - _ Dynamika PKB spadła z 5 procent do zera, przez co radykalnie spadły dochody budżetowe, a przez to mieliśmy znacznie gorszą sytuację fiskalną _ - tłumaczył.
Jarosław Bauc, wcześniej doradca ekonomiczny rządów takich krajów jak Estonia, Rumunia czy Mongolia, po odwołaniu doskonale odnalazł się jednak w biznesie. Był prezesem m.in. PTE _ Skarbiec _. Szefował też Polkomtelowi.
Halina Wasilewska-Trenkner
East Newsminister finansów w rządzie Jerzego Buzka
W resorcie finansów pracowała przez wiele lat, ale na samym stanowisku ministra była bardzo krótko - od sierpnia do października 2001 roku. Uznawana za jedną z najlepszych specjalistek od konstruowania i realizacji budżetu państwa. Bardziej typ eksperta, bez wyraźnych politycznych zapędów.
Być może dlatego wolała odejść do Rady Polityki Pieniężnej, gdzie decydowała o stopach procentowych aż do 2010 roku. Dzisiaj zajmuje się m.in. działalnością akademicką.
Marek Belka
East Newsminister finansów w rządach Włodzimierza Cimoszewicza i Leszka Millera
Zapamiętany jako twórca podatku od zysków kapitałowych, zwanego potocznie _ podatkiem Belki _. To właśnie podczas drugiej kadencji zaczął funkcjonować podatek w wysokości 19 procent, który od pięciu lat przynosi budżetowi dochody w wysokości nie niższej niż dwa miliardy złotych rocznie.
Za czasów kadencji Marka Belki poza podatkiem od lokat bankowych wprowadzono także podatek akcyzowy na energię elektryczną.
W 2004 roku po dwóch głosowaniach nad wotum zaufania został prezesem rady ministrów. Rok później powołano go na stanowisko sekretarza wykonawczego ONZ do spraw Europy. Od W 2010 roku jest prezesem Narodowego Banku Polskiego. Przyczynił się m.in. do serii obniżek stóp procentowych w 2012 oraz 2013 roku do najniższego poziomu w historii.
Andrzej Raczko
East Newsminister finansów w rządach Leszka Millera i Marka Belki
Jeden z najbardziej uznanych specjalistów od bankowości w Polsce. Zanim został ministrem finansów, był związany m.in. z PKO BP i BGŻ. Później jako wiceminister finansów odpowiadał za zarządzanie długiem publicznym i współpracę z międzynarodowymi instytucjami, tuż przed wejściem Polski do Unii Europejskiej.
Pozostał bliskim współpracownikiem Marka Belki. Pracował m.in. w Międzynarodowym Funduszu Walutowym, a dzisiaj zasiada w zarządzie Narodowego Banku Polskiego.
Mirosław Gronicki
minister finansów w rządzie Marka Belki
Na stanowisku szefa resortu finansów utrzymał się ponad rok. Ma za sobą bogate doświadczenie w instytucjach międzynarodowych, m.in. w Banku Światowym i ONZ.
Obecnie jeden z najbardziej cenionych ekspertów ekonomicznych i jednocześnie krytyk polityki prowadzonej przez Jana Rostowskiego, zwłaszcza w kontekście planów rządu dotyczących Otwartych Funduszy Emerytalnych. Wspólnie z ekonomistą Januszem Jankowiakiem policzyli, że gdyby nie OFE, to polska gospodarka rozwijałaby się znacznie wolniej. Wiceminister finansów Ludwik Kotecki zarzucił im błędy w konstruowaniu wyliczeń. Dalej poszedł inny znany ekonomista i doradca premiera Bogusław Grabowski. - _ Te wyliczenia są tak samo wiarygodne, jak wyliczenia, że samolot może lądować w lesie, ścinając drzewa _ - stwierdził w radiu TOK FM.
W obronie Gronickiego i Jankowiaka stanęła za to organizacja FOR Leszka Balcerowicza.
Teresa Lubińska
Reporterminister finansów w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza
Ekonomista, która była na stanowisku zaledwie dwa miesiące. Trafiła tam dzięki Kazimierzowi Marcinkiewiczowi, który to właśnie u niej pisał kiedyś swoją pracę doktorską. W 2008 roku odeszła z PiS, by zająć się pracą naukową.
Specjalista od spraw budżetu państwa. Nie zdążyła się jednak wykazać.
Zyta Gilowska
East Newsminister finansów w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego
Słynąca z ciętego języka profesor ekonomii zostanie przez Polaków zapamiętana przede wszystkim ze względu na dwie sprawy: po pierwsze obniżyła składkę rentową, a po drugie - zniosła drugi próg podatku PIT.
W pierwszym przypadku składka rentowa po stronie pracownika została zmniejszona o 3 punkty procentowe, dzięki czemu zaczęliśmy dostawać wyższe pensje _ na rękę _. Zmiana w PIT i wprowadzenie tylko dwóch progów podatkowych pozwoliły z kolei zaoszczędzić pieniądze osobom, które wcześniej wpadały w drugi i trzeci próg podatkowy.
Tym sposobem więcej pieniędzy zaczęło zostawać w kieszeniach Polaków, co zdaniem Gilowskiej miało napędzać konsumpcję. Krytycy zarzucili jej, że uszczupla dochody budżetu, przez co niszczy finanse publiczne.
Zyta Gilowska na takie argumenty odpowiada dość jasno: - _ Można było oczywiście zdusić popyt konsumpcyjny wraz z wybuchem kryzysu, ale wówczas nie udałoby się uniknąć recesji _ - mówiła w rozmowie z Money.pl w 2009 roku.
Pochodząca z Lubelszczyzny Zyta Gilowska pełniła szereg funkcji publicznych. I chociaż należała do Platformy Obywatelskiej, to potem przeszła do PiS. Pożegnała się z PO oskarżeń o nepotyzm. Zarzucano jej m.in. że w biurze poselskim zatrudniła swoją synową.
Chociaż dzisiaj Zyta Gilowska nie jest obecna na pierwszych stronach gazet, to co jakiś czas jest wymieniana jako kandydat do czołowych stanowisk w przyszłym rządzie PiS. W nielicznych wywiadach krytykuje politykę rządu Donalda Tuska, zarzucając mu np. upychanie długów po kątach. Zapytana przez Money.pl o to, czy w przypadku obecnego rządu mamy do czynienia z kreatywną księgowością, stwierdziła krótko: - _ Nie obrażajmy księgowych _.
Paweł Wojciechowski
East Newsminister finansów w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza
Jego staż jako szefa resortu finansów trwał... dwa tygodnie. Wcześniej był doradcą ekonomicznym Kazimierza Marcinkiewicza. Z kolei późniejsza ekipa Donalda Tuska zaproponowała mu stanowisko w resorcie spraw zagranicznych.
Stanisław Kluza
REPORTERminister finansów w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza
Młody ekonomista nie miał zbyt dużej szansy, by wykazać się jako minister finansów, bo w 2006 roku był nim_ _tylko przez dwa miesiące. Pokazał się jednak od dobrej strony, jako pierwszy szef stworzonej w tym samym roku Komisji Nadzoru Finansowego. Pilnował sektora finansowego w Polsce podczas największych zawirowań rynkowych ostatniego kryzysu. Domagał się od banków stałego zwiększania kapitałów i to on stał m.in. za wprowadzeniem Rekomendacji S, która ostudziła zapędy Polaków do zaciągania kredytów w walutach obcych.
Jan Rostowski
Stanislaw Kowalczuk
East Newsminister finansów w rządzie Donalda Tuska
Zasłynął jako minister lubiący pokazywać się na tle czerwonej mapy Europy, z Polską jako zieloną wyspą. Spowolnienie gospodarcze nas jednak nie ominęło, więc obecnie urzędujący szef resortu finansów w sferze medialnej zajął się ostrą polemiką z Leszkiem Balcerowiczem.
Sprawa poważna, bo rozchodzi się o nasze przyszłe emerytury. W najbliższych tygodniach Jacek Rostowski ma zaprezentować rozwiązanie w sprawie przyszłości Otwartych Funduszy Emerytalnych. Po jego wypowiedziach trudno jednak mieć wątpliwości co do tego, że będzie dążył do znacznego ograniczenia ich roli bądź nawet likwidacji. Minister z przedstawicielami sektora emerytalnego boksuje się nie od wczoraj: w 2011 roku składka płynąca do OFE została za jego sprawą zmniejszona z 7,3 do 2,3 procent. Reszta trafia do ZUS. Ku niezadowoleniu wielu Polaków ekipa rządząca zdecydowała się też na podniesienie wieku emerytalnego.
Krytycy zarzucają Rostowskiemu, że robi to tylko po to, by łatać finanse publiczne, których stan podczas jego urzędowania wyraźnie się pogorszył. Poskutkowało to koniecznością nowelizacji budżetu. Do tego rząd zdecydował się na zawieszenie 50-procentowego progu ostrożniościowego, określającego relację długu publicznego do PKB.
O samej nowelizacji minister mówi, że nie jest katastrofą, a jej powodów szuka m.in. w zbyt późnych obniżkach stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej. Naraził się tym samym Markowi Belce. Szef NBP podkreśla, że głębsze cięcia stóp procentowych mogłyby zdestabilizować sytuację gospodarczą, ale nie pomogłyby rządowi w problemach budżetowych. - _ Ja myślę, że to wyraz... No co tu dużo mówić, no pali się pod nogami - _ stwierdził szef banku centralnego w _ Polskim Radiu _.
Działania ministra Rostowskiego Polacy odczuli też w kieszeniach po podwyżce stawki podatku VAT z 22 do 23 procent. Wbrew obietnicom nie wrócił on na razie do poprzedniego poziomu.
Obecny szef resortu finansów wyrobił sobie jednak opinię niezłego gracza, jeżeli chodzi o wizerunek i prezentowanie danych. - _ Rząd przyzwyczaił nas już do tego, że mówi o sukcesie nawet w momencie, gdy sytuacja finansów publicznych jest fatalna _ - powiedział pod koniec kwietnia w rozmowie Money.pl Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu.