Wprowadzając europejską walutę Polska powinna wzorować się na Cyprze i Malcie - wynika z cząstkowego wstępnego opracowania NBP _ Doświadczenia Cypru i Malty związane z zamianą walut krajowych na euro. _
Z raportu NBP wynika, że działania legislacyjne w związku z przystąpieniem Polski do strefy euro, powinny być zbliżone do tych, które podjęły władze Cypru i Malty.
Część obowiązujących przepisów - w szczególności tych, które zawierają odniesienie do waluty krajowej - wymagać będzie nowelizacji. - _ Drugą grupę będą stanowiły przepisy regulujące proces wprowadzenia w Polsce waluty euro _- napisano w raporcie.
Banki muszą być przygotowane na kolejki
Wprowadzanie euro do obiegu na Cyprze i Malcie przebiegło, podobnie jak w Słowenii, bardzo sprawnie. Już 2 stycznia 2008 r. udział nowych banknotów w całości banknotów znajdujących się w obiegu w tych państwach przekroczył 50 proc. 88 proc. Cypryjczyków i 85 proc. Maltańczyków nie odnotowało problemów związanych z przyjęciem euro.
Źródłem sukcesu były przede wszystkim: odpowiednio wcześnie podjęte rozległe działania przygotowawcze, współpraca pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu (w obu krajach w prace powołanych komitetów zaangażowane były podmioty z różnych sektorów: publicznego, prywatnego, finansowego i konsumentów) oraz intensywna i szeroko zakrojona kampania informacyjna.
| CO MUSIMY ZROBIĆ LEPIEJ? |
| --- |
| Działania, które wymagałyby poprawy to: niewielki poziom wcześniejszego zaopatrzenia przedsiębiorstw w banknoty i monety euro oraz niewystarczające przygotowanie banków (w szczególności na Malcie) do prowadzenia obsługi dużej liczby klientów w pierwszych dniach po przyjęciu nowej waluty. |
Grunt to informacja
Przykład Cypru i Malty pokazuje jak ważną role w procesie wprowadzania euro odgrywa dobrze zaplanowana i intensywna kampania informacyjna. Na Cyprze we wrześniu 2006 r. jedynie 39 proc. respondentów uważało się za dobrze lub bardzo dobrze poinformowanych, natomiast w lutym 2008 r. - aż 92 proc. Na Malcie - odpowiednio 38 proc. i 91 proc.
Kampania spowodowała również wzrost poparcia społecznego dla nowej waluty (na Cyprze - odpowiednio z 32 proc. we wrześniu 2006 r. do 44 proc. we wrześniu 2007 r., a na Malcie z 48 proc. do 56 proc.).
- _ Szczególnie istotną rolę w przygotowaniach do wprowadzenia euro na Cyprze i Malcie, podobnie jak w Słowenii, odegrały działania służące wzmocnieniu zaufania konsumentów dla tego procesu (m.in. nałożenie na przedsiębiorstwa obowiązku podwójnego podawania cen, systematyczne monitorowanie cen produktów i usług, wprowadzenie kodeksu uczciwych praktyk cenowych, utworzenie obserwatoriów euro) _ - napisano w opracowaniu.
Zawyżanie cen pod kontrolą
Ważne też było włączenie społeczeństwa w proces monitorowania cen i umożliwienie mu zgłaszania przypadków zawyżania cen. Działania te przyczyniły się do spadku odsetka respondentów obawiających się wzrostu cen spowodowanego wprowadzeniem euro do obiegu (z 78 proc. na Cyprze i 65 proc. na Malcie w kwietniu 2007 r. odpowiednio do poziomu 66 proc. i 37 proc. w lutym 2008 r.).
W Polsce we wrześniu 2007 r. obawy takie wyrażało 80 proc. badanych, dlatego też w przyszłości będzie konieczne podjęcie podobnych działań zapobiegawczych.
| BIG BANG |
| --- |
| Cypr i Malta są kolejnymi państwami, po Słowenii, które zdecydowały się na wprowadzenie euro przy wykorzystaniu: scenariusza big bang, tj. jednocześnie wprowadziły nową walutę do obiegu bezgotówkowego i gotówkowego (bez zastosowania okresu przejściowego); krótkiego, miesięcznego okresu podwójnego obiegu waluty krajowej i euro. |
Ceny w euro i złotych
Bazując na doświadczeniach obecnych państw strefy euro Komisja Europejska zdecydowała się na przyjęcie 10 stycznia 2008 r. nowego zalecenia w sprawie środków ułatwiających przyszłe przejście na euro.
Rekomendacja będzie miała znaczenie dla kolejnych państw wprowadzających euro, w tym również dla Polski przy prowadzonych w przyszłości działaniach przygotowawczych.
| KOMISJA EUROPEJSKA PODPOWIADA JAK WPROWADZIĆ EURO |
| --- |
| W zaleceniu KE rekomenduje m.in.: - zapisanie w prawie krajowym obowiązku podwójnego podawania cen w walucie krajowej i euro, po określeniu przez Radę nieodwołalnego kursu wymiany; - wprowadzenie zachęt służących wysokiemu poziomowi wcześniejszego zaopatrzenia banków i kolejnych podmiotów w nową walutę; - nałożenie na detalistów obowiązku wydawania reszty tylko w euro (po wprowadzeniu nowej waluty); - otwarcie głównych biur instytucji kredytowych podczas pierwszych dni wymiany i wydłużenie godzin pracy banków w tym okresie; - wprowadzenie środków zapobiegających praktykom zawyżania cen oraz niewłaściwemu postrzeganiu zmian cen przez społeczeństwo w związku z wprowadzeniem euro. |
