Podatki w firmie
Szacowanie rynkowego poziomu świadczeń nieodpłatnych i częściowo odpłatnych

Aby dokładnie określić rynkowy poziom przychodu uzyskanego nieodpłatnie należy zawsze mieć na uwadze wytyczne ustawy CIT oraz elementy, które wskazywać będą rynkowy charakter transakcji. Takie działanie ograniczy ryzyka związane z dowolnością szacowania przychodów.

W praktyce życia gospodarczego niejednokrotnie podatnicy spotykali się z pojęciem nieodpłatności lub częściowej odpłatności, zarówno rzeczy i praw, jak również innych świadczeń (w szczególności usług). Zagadnienie to jest szczególnie istotne w aspekcie kontroli podatkowej, a dokładniej w zakresie szacowania poziomu przychodów z tego tytułu.

W świetle przepisów art. 12 ust. 6 uCIT ustalono, iż wartość świadczeń nieodpłatnych określa się na poziomie:

  • cen stosowanych wobec innych odbiorców, w przypadku sprzedaży usług przez podatnika będącego ich wykonawcą,
  • cen zakupu, w przypadku zakupu usług od innych podatników,
  • wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy w przypadku udostępnienia lokalu,
  • cen rynkowych - stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia w pozostałych przypadkach.

W trzech pierwszych przypadkach należy w pierwszej kolejności zbadać poziom cen stosowany przez podmioty gospodarcze będące dostarczycielami usług. Następnie podatnik jest zobowiązany do określenia dla potrzeb opodatkowania przychodu i ujęcia go w księgach handlowych.

W czwartym przypadku podatnik musi odnieść poziom cen do cen rynkowych, a więc określić minimalny i maksymalny ich poziom z uwzględnieniem cech charakterystycznych związanych z transakcją. Tylko bowiem takie działanie nie narazi podatnika na zarzut nie rynkowego poziomu przychodów związanych z nieodpłatnością świadczeń. Badając poziom rynkowy należy zwrócić szczególną uwagę na następujące elementy:

(1) przedmiot transakcji określony co do rodzaju i gatunku,

(2) stopień i stan zużycia,

(3) czas i miejsce udostępnienia.

W pierwszym elemencie mowa jest o określeniu przedmiotu, jakiego dotyczy transakcja. Jeżeli podatnik nabył nieodpłatnie np. komputer przenośny (z oprogramowaniem) to powinien odszukać na rynku taki sam model lub o podobnych parametrach technicznych. Nie można określić poziomu ceny porównując np. komputer przenośny z komputerem osobistym.

Stan i stopień zużycia ma znaczenie wówczas, gdy udostępniona rzecz jest zniszczona lub technicznie przestarzała. Takie działania mogą być wynikiem  np. pracy urządzeń w trudnych warunkach atmosferycznych.

Trzeci element wskazuje na określenie poziomu ceny w specyficznym czasie i miejscu udostępnienia. Nie można bowiem porównywać świadczeń w zakresie np. usług w Warszawie oraz np. w Rzeszowie. Należy skupić uwagę na określonym terenie oddziaływania kontrahenta, tak aby minimalizować ryzyko zarzutu o nierynkową wartość przychodu.

Podsumowując, aby dokładnie określić rynkowy poziom przychodu uzyskanego nieodpłatnie należy zawsze mieć na uwadze powyżej zaprezentowane trzy elementy określające rynkowy charakter transakcji. Takie działanie ograniczy ryzyka związane z przychodami podatkowymi.

Dawid Michalak


Narzędzia