VAT

WDT z nieprawidłowym numerem VAT odbiorcy

W szczególnych przypadkach, powodowanych zmianami podmiotowymi zdarza się że unijni odbiorcy towarów posługują się już innymi numerami NIP aniżeli uwidocznione na fakturach w ramach WDT. Jeżeli obie strony są zarejestrowane na potrzeby transakcji WDT i zarazem są podatnikami VAT czynnymi na moment dokonania WDT, wydaje się że brak jest podstaw do zakwestionowania stawki 0% z tytułu WDT.

Dokonując czynności sprawdzających WDT za rok 2004 i część 2005 organy podatkowe w sposób szczególnie wnikliwy weryfikują prawidłowość numerów NIP podmiotów unijnych uwidocznionych na fakturach sprzedaży. W szczególnych przypadkach, powodowanych zmianami o charakterze podmiotowym po stronie tychże odbiorców a wynikającymi z wcześniejszych połączeń czy przekształceń tychże podmiotów, firmy te mogą posługiwać się innymi numerami NIP aniżeli uwidocznione na fakturach. Równocześnie wszyscy odbiorcy w rozumieniu Ustawy VAT na dzień dokonania WDT muszą być czynnymi, zarejestrowanymi na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych podatnikami podatku VAT.

Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych pomimo wypełnienia warunków dla WDT, podatnikom nie przysługuje prawo zastosowania 0% stawki podatku VAT, gdyż odbiorca posłużył się nieważnym na dzień WDT numerem NIP - pomimo, iż obiektywnie transakcja została dokonana.

Naszym zdaniem dokonane tak dostawy należy traktować jako spełniające warunek zastosowania 0% podatku dla WDT w rozumieniu uVAT.

Po pierwsze należy zauważyć, że dokonana dostawa towarów spełnia wszystkie przesłanki art. 13 uVAT tj. uznania dostawy za WDT. Zgodnie natomiast z art. 42 uVAT, WDT podlega stawce 0% pod warunkiem spełnienia przez dostawcę określonych przesłanek, w tym m.in.:

'podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, i podał ten numer oraz swój numer, o którym mowa w art. 97 ust. 10, na fakturze stwierdzającej dostawę towarów'

Zgodnie z ustawą VAT oraz VI dyrektywą VAT (art. 22 i 28) rozliczenie podatku w ramach WDT następuje przez nabywcę towaru. Ze względu na taką konstrukcję podatku podatnicy biorący udział w transakcjach wewnątrzwspólnotowych zobowiązani są posiadać europejskie numery NIP. Celem tychże numerów jest identyfikacja podatników oraz zapewnienie kontroli prawidłowości rozliczeń podatku. Inaczej rzecz ujmując, celem identyfikacji podatkowej jest zapewnienie sprawdzenia, czy podatek rzeczywiście został rozliczony przez nabywcę towaru. Powyższe oznacza, iż posiadanie właściwego i ważnego numeru NIP służy czynnościom kontrolnym i technicznym, nie jest zaś samodzielną przesłanką, która może modyfikować podstawową zasadę neutralności podatku VAT.

Wykładnia zacytowanego powyżej przepisu ustawy VAT bynajmniej nie wskazuje, iż warunkiem koniecznym zastosowania 0% stawki podatku przez dostawcę jest, aby użył on prawidłowego numeru NIP swego nabywcy na dzień dokonania WDT. Warunkiem tym jest natomiast aby tenże nabywca rzeczywiście był podatnikiem czynnym tego podatku. A zatem wydaje się, że podstawową przesłanką zastosowania 0% stawki jest dokonanie dostawy na rzecz podatnika czynnego, który zobowiązany jest rozliczyć podatek VAT na terenie swego kraju. Powyższa interpretacja jest zgodna z art. 22 Dyrektywy VAT, która nie uzależnia stawki 0% dla WDT od aktualnej ważności numeru NIP nabywcy, a jedynie od faktu dostawy na rzecz podatnika czynnego.

Należy również zwrócić uwagę, iż podstawowym celem podatku VAT jest jego neutralność. W omawianej sprawie neutralność podatku VAT wyraża się w możliwości rozliczenia tego podatku wyłącznie przez nabywcę towarów. Tym samym obciążenie podatkiem obu stron, w sytuacji, gdy nabywca towaru rozliczył podatek VAT skutkuje zachwianiem neutralności podatku. Potwierdzeniem powyższego jest celowościowa wykładnia przepisu art. 13 w zw. z art. 42 uVAT, który uzależnia prawo uznania dostawy za WDT od rzeczywiście prawidłowej dostawy towaru na rzecz odbiorcy, będącego na moment WDT czynnym podatnikiem VAT.

Konkludując można stwierdzić, iż prezentowane stanowisko fiskusa w powyższej sprawie stanowi przejaw stricte gramatycznego stosowania Ustawy VAT, z równoczesnym pominięciem wykładni celowościowej. Tym samym organy zarówno naruszają obowiązujące orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości jak VI Dyrektywę w sprawie podatku VAT. 

Jacek Dobrucki