VAT

Kwestia wykazywania w obrocie kwot odsetek, które wpływają na rachunek Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych z tytułu udzielanych pożyczek budzi wiele wątpliwości podatników. Kluczowym jest określenie, czy udzielenie pożyczki z ZFŚS może stanowić świadczenie usług w rozumieniu ustawy VAT, co w konsekwencji oznacza, iż odsetki będą zwiększać obrót, o którym mowa w art. 29 ustawy o podatku od towarów i usług.

Na bazie lektury interpretacji wydawanych przez organa podatkowe zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej odnieść można wrażenie, iż nie istnieje jednolite stanowisko co do formy kwalifikowania wpływających na rachunek ZFŚS kwot odsetek z tytułu udzielanych pożyczek.

Z jednej strony organa podatkowe stoją na stanowisku, iż odsetki te powinny zwiększać po stronie podatników obrót i zostać zakwalifikowane jako świadczenie usług zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 uVAT (usługi pośrednictwa finansowego) - takie stanowisko prezentowane jest m. in. w decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z dnia 18 kwietnia 2006r. znak: IS.II/2-4430/418/05 oraz postanowieniu Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 12 stycznia 2006r., znak: US.IX/443-71/HM/05.

Z drugiej strony spotkać można interpretacje, zgodnie z którymi podatnicy nie świadczą w tym konkretnym stanie usługi, a tym samym odsetki nie są objęte regulacjami zawartymi w ustawie o podatku od towarów i usług (np. postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Tarnowie z dnia 17 stycznia 2006r., znak: PP/443-90/05 oraz postanowienie Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego z dnia 12 grudnia 2005r., znak: PV/443-400/IV/2005/JD).

Przy takich rozbieżnościach w zakresie interpretowania tożsamych stanów faktycznych na gruncie tych samych przepisów prawa konieczna jest głębsza analiza, która pozwoli ustalić właściwy zakres stosowania przepisów.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o ZFŚS ustawa określa zasady tworzenia przez pracodawców Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, zwanego dalej "Funduszem", i zasady gospodarowania środkami tego Funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS przedmiotem jest udzielanie m. in. finansowej pomocy materialnej z także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Ponadto ustawa o ZFŚS określa osoby, które uprawnione są do korzystania ze środków funduszu oraz cele, na jakie mogą być przeznaczone. Zgodnie z art. 10 ustawy o ZFŚS pracodawca jedynie administruje środkami funduszu.

Na podstawie art. 7 ustawy o ZFŚS środki funduszu zwiększa się m. in. o:

• odsetki od środków funduszu,
• wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe.

Na tle powyższych przepisów należy zastanowić się, czy administrowanie środkami funduszu przez pracodawcę może zostać zakwalifikowane jako czynność podlegająca przepisom ustawy VAT.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 uVAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Powyższa definicja zawiera w sobie wręcz nieograniczony zakres czynności, które mogą zostać zakwalifikowane jako świadczenie usług. Nie oznacza to jednak, iż definicją tą należy objąć również odsetki zwiększające wartość środków ZFŚS.

Kluczowym w naszym przekonaniu jest fakt, iż pracodawca - zgodnie z art. 10 ustawy o ZFŚS - jest jedynie administratorem środków zgromadzonych w funduszu. Odsetki te nie stanowią również przychodu w rozumieniu ustawy CIT, zgodnie zaś z art. 5 ust. 1 pkt 1 uVAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przychód w postaci odsetek z tytułu udzielonych pożyczek ze środków ZFŚS zakwalifikowany być winien jedynie jako należność dla pracodawcy jako administratora funduszu z ustawowym obowiązkiem przekazania uzyskanych odsetek na rachunek funduszu. Udzielenie pożyczki nie powinno zatem być kwalifikowane jako świadczenie usług a tym samym nie powinno zwiększać obrotu. Czynności te nie mogą być utożsamiane ze świadczeniem usługi finansowej ze środków własnych pracodawcy jako podatnika podatku od towarów i usług.

Pamiętać jednak należy, iż opisane zagadnienie jest niejednolicie interpretowane przez organa podatkowe. Podatnicy, którzy pragną zabezpieczyć swój interes podatkowy powinni wystąpić do właściwego organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji co do zakresu stosowania przepisów prawa podatkowego tym bardziej, iż nowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej zmienia zasadniczo zasady ich udzielania (interpretacje wydawać będzie jedynie Minister Finansów oraz wprowadzona zostanie opłata w związku ze złożeniem zapytania).

stan prawny: maj 2006

Henryk Suchecki