Rząd liczy na zbyt wiele z PIT i CIT

*Wpływy z podatków dochodowych CIT i PIT w budżecie państwa na 2011 r. są założone na zbyt optymistycznym poziomie - wynika z raportu opublikowanego przez agencję Fitch. Według agencji w latach 2011-2013 zadłużenie bezpośrednie samorządów będzie rosło*.

Według agencji ratingowej dynamika wzrostu dochodów z tytułu tych podatków będzie niższa niż zakłada resort finansów, w wyniku słabej sytuacji finansowej spółek i wysokiego bezrobocia.

_ Fitch spodziewa się, że pomimo prognozowanego wzrostu PKB (o ok. 3,5 proc.) w 2011 r., dochody operacyjne sektora samorządowego wzrosną tylko nieznacznie. Zdaniem Fitch, dochody z podatków dochodowych (PIT, CIT) w budżecie państwa na 2011 r. są planowane zbyt optymistycznie, podobnie jak to miało miejsce w 2010 r. Może to mieć negatywny wpływ na wyniki operacyjne jednostek samorządu terytorialnego, gdyż w budżetach lokalnych są one zwykle planowane z zgodnie z prognozami MF _ - czytamy w komunikacie.

_ Budżet państwa na 2011 r. zakłada, że dochody z PIT wzrosną o 6 proc., a z CIT o 13 proc., czyli znacznie powyżej prognozowanego wzrostu PKB. Fitch spodziewa się, że dochody z podatków dochodowych będą rosły wolniej niż zaplanowano w budżecie państwa w wyniku słabej sytuacji finansowej spółek i wysokiego bezrobocia _ - dodano.

Fitch spodziewa się, że w latach 2011-2013 presja na wydatki inwestycyjne będzie silna, co będzie wynikać z konieczności zakończenia wielu inwestycji (współfinansowanych ze środków UE) do końca 2013 r.

Analitycy Fitch przypominają także, że w wyniku spadku liczby transakcji zawieranych na rynku nieruchomości w latach 2009-2010, dochody podatkowe z podatku od czynności cywilnoprawnych spadły.

_ Mogą one wzrosnąć w 2011 r. w związku z pewną poprawą sytuacji na rynku nieruchomości. Fitch spodziewa się, że dochody z tego źródła będą wyższe niż w latach 2009-2010 (7,8 mld zł), ale będą one w dalszym ciągu niższe niż w roku 2008 (13,4 mld zł) _ - wynika z raportu agencji.

Fitch spodziewa się także, że w 2011 r. transfery bieżące (dotacje bieżące i subwencja ogólna) będą rosły w tempie wyższym niż inflacja (2,3 proc.).

_ Zgodnie z budżetem państwa na rok 2011 subwencja oświatowa (największy element transferów bieżących), może wzrosnąć o 2,5 proc. i wynieść 48,4 mld zł. Inne dotacje bieżące z budżetu państwa wzrosną o ok. 3,7 proc. W 2011 r. dotacje z UE na programy społeczne mogą także nieznacznie wzrosnąć, lecz ich poziom w poszczególnych jst zależeć będzie od skuteczności danego samorządu w pozyskiwaniu finansowania z UE. Jednak dotacje bieżące, jako dochody celowe, nie mają wpływu na wyniki operacyjne sektora. W pewnych przypadkach, mogą one nawet powodować dodatkową presję na wydatki operacyjne, jeśli samorząd współfinansuje zadania finansowane z otrzymywanych dotacji _ - podano w raporcie.

Ponadto z raportu agencji ratingowej Fitch wynika, że w latach 2011-2013 zadłużenie bezpośrednie jednostek samorządu terytorialnego będzie rosło. Największa presja na wzrost zadłużenia może nastąpić w latach 2012-2013, a wysokie wydatki majątkowe spowodują wzrost zadłużenia samorządów do poziomu bliskiego 60 proc. dochodów ogółem.

_ W 2010 r. deficyt budżetowy sektora samorządowego planowany był na poziomie około 26 mld zł, co oznacza dwukrotny jego wzrost w porównaniu z 2009 r. Zdaniem Fitch deficyt sektora samorządowego będzie niższy niż planowany. Będzie on jednak znacznie wyższy niż w 2009 r. Znaczna jego część zostanie pokryta z nowego zadłużenia, gdyż zmniejsza się płynność jst. Fitch spodziewa się, że w latach 2010-2013 zadłużenie bezpośrednie jst będzie rosło _ - napisano w raporcie.

_ Jednak dostęp jst do finansowania długiem może być ograniczony w wyniku rosnącego państwowego długu publicznego, który, zgodnie z niektórymi prognozami, może przekroczyć 55 proc. PKB _ - dodano.

Analitycy Fitch zauważają, że w celu ograniczania wzrostu zadłużenia bezpośredniego, wiele inwestycji jest realizowanych przez spółki samorządowe, co powoduje gwałtowny wzrost zadłużenia zaciąganego przez te spółki i tym samym ryzyka pośredniego samorządu.

_ Ryzyko pośrednie tych samorządów, które posiadają ratingi Fitch'a, rosło nieprzerwanie od kilku ostatnich lat. W wielu przypadkach był to nawet wzrost ponad dwukrotny. Ponadto, samorządy tworzą wiele spółek celowych do realizacji dużych projektów inwestycyjnych - _czytamy.

_ Spółki te są słabe finansowo i wymagają wsparcia ze strony właściciela m.in. poprzez dopłaty/podnoszenie ich kapitału, co wprawdzie nie wpływa na zadłużenie jst, ale jest tzw. zobowiązaniem _moralnym" jst. Znając skalę inwestycji realizowanych przez spółki samorządowe, Fitch przewiduje dalszy znaczny wzrost ryzyka pośredniego sektora w latach 2011-2013

Fitch spodziewa się, że w 2011 roku presja na wydatki operacyjne samorządów będzie silna.

_ Wydatki operacyjne mogą w dalszym ciągu rosnąć szybciej niż dochody operacyjne. Tylko niektóre samorządy będą w stanie ograniczać wydatki bieżące tak, aby tempo ich wzrostu nie przekraczało wzrostu dochodów operacyjnych _ - napisano.

_ Jedną z głównych przyczyn wzrostu wydatków operacyjnych w 2011r. będą rosnące wydatki na oświatę. (...) Następnym _sztywnym elementem wydatków operacyjnych są wydatki na pomoc społeczną.(...) _ Przekazanie samorządom utrzymania dróg krajowych jako zadania finansowanego z budżetów lokalnych, stanowi kolejne wyzwanie dla finansów jst. Negatywny wpływ na budżety jst będzie miało także podniesienie stawki VAT z 22 proc. do 23 proc. _ - dodano.

_ (...) Wszystkie te czynniki będą powodować dalszą silną presję na wzrost wydatków w 2011r. i latach następnych, co ograniczy elastyczność finansową jst, w tym ich zdolności do finansowania inwestycji ze środków własnych. W latach 2011-2013 marże operacyjne jst mogą się pogorszyć, jeśli jst nie zintensyfikują działań mających na celu ograniczenie wzrostu wydatków bieżących, co będzie bardzo trudne _ - podkreślają autorzy raportu.

Analitycy agencji ratingowej przypominają także, że w latach 2007-2010 wydatki majątkowe jst rosły dynamicznie i w kolejnych latach należy się spodziewać kolejnych wzrostów.

_ W 2011 r. i latach następnych wydatki majątkowe jst będą również rosły w związku ze zbliżającym się końcem aktualnego okresu programowania UE (2007-2013). I chociaż znaczna część wydatków majątkowych zostanie sfinansowana z dotacji UE, jst będą musiały znaleźć środki na wkład własny. Znaczna część tych środków będzie pochodziła z zadłużenia _ - wynika z raportu.

Fitch sądzi, że popyt na finansowanie długiem będzie rósł w miarę zbliżania się do końca 2013 r.

_ Dodatkowym czynnikiem, który wpłynie na wzrost zapotrzebowania na finansowanie długiem, stanowić będą pogarszające się wyniki operacyjne jst. Największa presja na wzrost zadłużenia może wystąpić w latach 2012-2013, o ile państwowy dług publiczny nie przekroczy progów ostrożnościowych. Wysokie wydatki majątkowe spowodują gwałtowny wzrost zadłużenia jst do poziomu bliskiego ustawowemu limitowi zadłużenia, tj. 60 proc. dochodów ogółem _ - napisano.