Rewolucja w podatku od towarów i usług, która czeka nas wraz z nadejściem 2014 roku, spowoduje konieczność zmiany sposobu myślenia o wielu aspektach związanych z jego rozliczaniem oraz samym fakturowaniem.
Podatnicy będą musieli porzucić stosowane od lat schematy, początkowo poświęcając sporo czasu na dokładne śledzenie znowelizowanych przepisów ustawy o VAT (czy różnego rodzaju opracowań na ten temat) oraz uważne wdrażanie ich w życie. W praktyce może okazać się jednak, iż nie wszystkie zapisy wspomnianego aktu prawnego da się jednoznacznie zinterpretować, co w konsekwencji może doprowadzić do lawiny wątpliwości na temat tego, w jaki sposób należy postąpić i czy określone działanie nie zostanie podważone przez organy skarbowe.
Jedną z takich kłopotliwych kwestii jest, występująca dość często w obrocie gospodarczym, sytuacja braku NIP nabywcy na fakturze. Może okazać się bowiem, iż w świetle znowelizowanej ustawy o VAT, przedsiębiorca będzie pozbawiony prawa odliczenia podatku od towarów i usług od zakupów potwierdzonych takim _ niepełnym _ dokumentem.
Dotychczasowe stanowisko organów skarbowych
Przypomnijmy - obecnie w orzecznictwie organów skarbowych przeważa pogląd, według którego najważniejszą przesłanką nadającą prawo do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług jest fakt, że ich nabycie służyło czynnościom opodatkowanym i miało rzeczywiście miejsce. Konieczne jest również właściwe udokumentowanie zdarzenia wystawioną co do zasady przez sprzedawcę fakturą. Brak NIP nabywcy na tym dokumencie traktuje się jednak jako błąd formalny, który - jeżeli pozostałe dane na fakturze jednoznacznie identyfikują nabywcę - nie powoduje braku możliwości odliczenia podatku.
Potwierdzeniem takiego sposobu rozumienia obowiązujących do końca 2013 roku przepisów jest interpretacja indywidualna z 9 sierpnia 2012 roku wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (sygn. IPTPP4/443-319/12-6/UNR), w której to organ skarbowy w następujący sposób ocenia kwestię braku numeru NIP na fakturze: _ Należy zatem zauważyć, iż brak numeru NIP przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu nazwy podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego _.
Definicja faktury w nowej ustawie o VAT
W znowelizowanych zapisach ustawy o VAT znajdziemy pierwszą w historii polskiego ustawodawstwa definicję dokumentu, który od wielu lat jest powszechnie stosowany w obrocie gospodarczym. Zgodnie z art. 2 pkt 31 za fakturę uznaje się dokument w formie papierowej lub elektronicznej, zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.
W świetle ww. przepisu może okazać się, że w sytuacji, gdy na fakturze zabraknie jednego z obligatoryjnych elementów, dokument ten nie będzie spełniał ustawowej definicji, przez co ni da nabywcy prawa do odliczenia podatku od towarów i usług. Warto zaznaczyć, iż wśród obowiązkowych elementów, jakie muszą znaleźć się na takim dokumencie, znowelizowana ustawa o VAT wymienia m.in. właśnie NIP nabywcy (art. 106e ust.1 pkt 5).
W związku z powyższym prawdopodobna jest zmiana stanowiska organów skarbowych dotyczącego możliwości odliczenia podatku VAT od zakupów udokumentowanych fakturą bez NIP nabywcy.
Nota korygująca na ratunek?
W dalszym ciągu przedsiębiorca ma możliwość skorygowania formalnych pomyłek na fakturze za pomocą noty korygującej. Przepisy znowelizowanej ustawy o VAT dopuszczają bowiem wystawienie takiego dokumentu przez nabywcę w przypadku stwierdzenia formalnego błędu na fakturze. Elementy, jakie muszą znaleźć się na nocie korygującej, określa art. 106k ust. 3 znowelizowanej ustawy. Zgodnie z nim powinna ona zawierać:
- wyrazy _ NOTA KORYGUJĄCA _,
- numer kolejny i datę jej wystawienia,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy i numer za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, a także numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej,
- dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura, o której mowa w ust. 1, określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-6,
- wskazanie treści korygowanej informacji oraz treści prawidłowej.
Jednak w tym miejscu pojawiają się kolejne wątpliwości - czy możliwe jest zatem poprawienie przy pomocy noty korygującej błędu na dokumencie, który w świetle ustawy o VAT nie może zostać uznany za fakturę?
Obecne nowelizacje przepisów pozwalają na wysnucie wniosku, iż w polskim ustawodawstwie powoli odchodzi się od _ kultu _ faktury, jednak w zapisach określających prawo do odliczenia podatku naliczonego wymóg posiadania tego rodzaju dowodu wciąż stanowi jeden z obowiązkowych warunków. Można spodziewać się, że w świetle zaprezentowanych wyżej nieścisłości kwestie związane z brakiem NIP nabywcy na fakturze staną się przedmiotem niejednej interpretacji podatkowej. Na rozstrzygnięcie, czy zastosowanie będą miały suche przepisy ustawy, czy też najważniejszym warunkiem pozostanie rzeczywisty charakter transakcji oraz jej związek z czynnościami opodatkowanymi, należy poczekać do momentu ukształtowania się linii orzeczniczej organów skarbowych.
Więcej o zmianach w VAT