Koszty uzyskania przychodu to wydatki związane z osiągnięciem i utrzymaniem przychodu. Mogą to być na przykład koszty codziennego dojazdu do pracy. Obowiązują zarówno w odniesieniu do stosunku pracy, jak i umów cywilnoprawnych, ale obliczane są według innych wytycznych.
Koszty uzyskania przychodu – co to jest?
Koszty uzyskania przychodu to wydatki, które pracownik ponosi, aby osiągnąć przychód lub zachować i zabezpieczyć źródło przychodu. Przykładem może być koszt dojazdu do miejsca pracy.
Warto jednak pamiętać, że nie każdy tego typu wydatek uznawany jest przez prawo za koszt uzyskania przychodu. Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 16) oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 23) wymieniają kilka wydatków wykluczonych przez ustawodawcę, na przykład koszty reprezentacyjne.
Koszty uzyskania przychodu to wartość odejmowana od przychodu w celu uzyskania kwoty dochodu, który po uwzględnieniu między innymi strat z poprzednich lat uznawany jest za podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Informacja o kosztach uzyskania przychodu pracownika powinna znaleźć się zarówno w deklaracji PIT-11 wypełnianej przez pracodawcę, jak i formularzu PIT-37 składanym przez podatnika.
Podwyższone podatkowe koszty uzyskania przychodów
W 2019 roku obowiązują zmienione przepisy dotyczące kosztów uzyskania przychodów u twórców. Chodzi tu o możliwość obniżenia zapłaty za korzystanie lub rozporządzanie prawami autorskimi lub pokrewnymi o 50 proc., 20 proc. albo o koszty ryczałtowe uzyskania przychodów. W 2018 i 2019 r. podwyższone podatkowe koszty uzyskania przychodów (50 proc.) przysługują z tytułu:
- przychodów z licencji do wynalazków;
- przychodów z przeniesienia prawa własności wynalazków;
- z przychodów pochodzących z prac autorskich wykonywanych w ramach działalności wymienionej na liście zawodów uprawnionych do 50 proc. kosztów autorskich.
Koszty uzyskania przychodu w 2018 roku przy umowie o pracę
W przypadku stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego lub pracy nakładczej koszty uzyskania przychodu rozliczane są w formie ryczałtowej. Oznacza to, że mają swoje stałe stawki, różniące się jednak wartością w kilku sytuacjach.
Podatnik uzyskujący przychód w jednym zakładzie pracy w 2018 roku będzie mógł odliczyć miesięczne koszty uzyskania przychodu w wysokości 111,25 zł, a w ujęciu rocznym maksymalnie 1335 zł. Jeśli natomiast dana osoba wykonuje obowiązki zawodowe na podstawie kilku stosunków pracy, może odliczyć od rocznego przychodu nie więcej niż 2002,05 zł w ujęciu rocznym.
W przypadku stosunku pracy istnieje również pojęcie podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Dotyczą one pracowników zamieszkujących poza miejscem zatrudnienia, którzy nie otrzymują rekompensaty za rozłąkę. W takich przypadkach koszty uzyskania przychodu ustalone zostały przez ustawodawcę na 139,06 zł miesięcznie, jednak w skali rocznej nie mogą przekraczać 1668,72 zł przy jednym stosunku pracy i 2502,56 zł przy kilku.
W momencie, gdy rzeczywiste koszty uzyskania przychodu przekraczają wyznaczone limity, podatnik może przedstawić odpowiednie dokumenty, które uprawnią go do potrącenia wyższej kwoty kosztów. Dowodem mogą być na przykład miesięczne bilety imienne za transport miejski czy międzymiastowy.
Koszty uzyskania przychodu w 2018 roku a umowa zlecenie
Koszty uzyskania przychodu przy umowie zlecenia rozliczane są inaczej niż w przypadku stosunku pracy. W tym przypadku koszty obliczane są metodą liniową według dwóch stawek. Pierwsza z nich, wynosząca 20 proc., jest stawką podstawową i odnosi się do zleceń, które nie przenoszą praw autorskich. Jeśli takie przeniesienie następuje, a wykonywany zawód czy działalność widnieje na liście profesji uprawnionych do podwyższonych kosztów uzyskania przychodu, to koszty oblicza się według stawki wynoszącej 50 proc.
Koszty uzyskania przychodów przy umowie zlecenia wyliczyć można z kwoty brutto poprzez uprzednie odjęcie sumy wszystkich płaconych składek na ubezpieczenia społeczne.
Koszty uzyskania przychodu w 2018 roku przy umowie o dzieło
Osobę zatrudnioną na podstawie umowy o dzieło obowiązywać będą te same stawki określające wysokość kosztów uzyskania przychodu, jak w przypadku zatrudnionych na umowę zlecenia: gdy wykonywana praca nie przenosi praw autorskich, będzie to 20 proc., a jeśli przenosi i zawód zalicza się do branż uprzywilejowanych, to 50 proc. Istotna różnica między tymi dwoma umowami to fakt, że przy umowie o dzieło nieodprowadzane są składki do ZUS. Dlatego właśnie koszty uzyskania przychodu obliczane są bezpośrednio z kwoty przychodów brutto.
Koszty uzyskania przychodu z praw autorskich
Prawo do 50-procentowej stawki obliczania kosztów uzyskania przychodu mają osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło lub zlecenia z przeniesieniem praw autorskich. Oznacza to, że obowiązuje ona przy zapłacie lub opłacie licencji (wypłaconej w pierwszym roku trwania tej licencji) za przeniesienie prawa własności do wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub zdobniczego, znaku towarowego czy topografii układu scalonego. Obliczanie kosztów uzyskania przychodu według stawki 50 proc. obowiązuje również w przypadku korzystania z praw autorskich.
Wobec osób zatrudnionych na umowę o dzieło lub zlecenie z przeniesieniem praw autorskich ustawodawca na rok 2018 określił limit kosztów uzyskania przychodów w skali rocznej w wysokości 85 528 zł. Jeśli limit ten zostanie przekroczony, to koszty autorskie nie będą przysługiwać. Dotyczy to wynagrodzeń korzystających z praw autorskich i oznacza, że w takich przypadkach koszty uzyskania przychodów nie obowiązują wcale.