Kanadą i USA pokłócą się o małą wyspę

Machias Seal to skalista wysepka między kanadyjską prowincją Nowy Brunszwik a amerykańskim stanem Maine. Jest siedliskiem wielu ptaków morskich i z tego powodu atrakcją dla turystów. Od 1832 roku znajduje się też na niej latarnia morska, która od 180 lat jest utrzymywana przez kanadyjską straż przybrzeżną.

Wyspa jest przypisana do jednego z kanadyjskich okręgów wyborczych w Nowym Brunszwiku. W internetowej wersji Encyklopedii Kanadyjskiej podaje się po prostu, bez wspominania o sporze, że Machias Seal wchodzi w skład tej prowincji.

W związku z niedookreśleniem politycznym 260 kilometrów kwadratowych wód wokół wyspy znajduje się w tzw. szarej strefie, jak nazywają to rybacy tradycyjnie łowiący tu kraby. Ta szara strefa to uznana oficjalnie w 1984 roku, po nieudanej próbie rozwiązania sporu, swego rodzaju _ przerwa w granicy _ między Kanadą a USA, w środku której leży sporna wyspa.

Przy czym to nie połowy krabów stanowią problem, choć - jak przypomina _ The Economist _ - dochodzi tu do zatargów między rybakami z obu krajów. Najważniejszą kwestią jest granica państwowa, a ponadto - jak sygnalizują dyplomaci - to, co może się znajdować pod dnem morskim, a czego jeszcze nie zbadano.

Sam spór o wyspę ma źródła w XVII-XVIII wieku. W 1783 roku Traktat Paryski regulował granice między uniezależniającymi się Stanami Zjednoczonymi a Brytyjską Ameryką Północną, czyli późniejszą Kanadą; odniesiono się w nim m.in. do fragmentu prowincji Nowa Szkocja, który obecnie jest prowincją Nowy Brunszwik.

Problem polega na tym, że kluczowe dla dzisiejszego sporu określenie owego _ północno-zachodniego kąta _ historycznej Nowej Szkocji pochodzi z 1621 roku, kiedy w jej granice włączono wszystkie wyspy i terytoria morskie leżące w pobliżu lub w odległości do 6 lig morskich od _ rzeczonych wybrzeży _ (1 liga morska to ponad 5,5 km).

Wyspa Machias Seal leży w odległości 3,5 ligi morskiej od wyspy Grand Manan, która bezspornie należy do Kanady. Późniejsze ustalenia między Wielką Brytanią, a potem Kanadą, i USA rozwiązywały różne problemy terytorialne, ale o Machias Seal zapomniano.

Problem jest natury politycznej, ale związany jest także z geologią. Część geologów uważa, że wyspa Machias Seal to część archipelagu Grand Manan, który wchodzi w skład Kanady, a część nie zgadza się z tym poglądem.

Kanadyjskie media cytowały byłego amerykańskiego dyplomatę Stephena Kelly'ego, który w komentarzu zamieszczonym kilka tygodni temu w _ New York Timesie _ zasugerował, że niejasności lepiej rozstrzygnąć teraz, kiedy nie zapadają jeszcze żadne strategiczne decyzje.

Wskazał na to w związku z ostatnio zaostrzającymi się sporami między Japonią a Chinami o również małe wysepki na Morzu Wschodniochińskim. Agencja Canadian Press przytoczyła stanowisko MSZ Kanady, według którego kanadyjskie prawa do wysepki są _ silnie ugruntowane na podstawie prawa międzynarodowego _.

Kanadyjsko-amerykański spór nie jest związany z żadnymi konfliktami zbrojnymi, czy próbami nawet symbolicznego zajęcia terytorium, niemniej istnieje, podobnie jak kilka innych. Pozostałe spory dotyczą jednak linii rozgraniczających na wodzie, zaś tylko problem wyspy Machias Seal i pobliskiej North Rock są sporami dotyczącymi lądu.