USA: Kolejka do kościoła

_ - Ci państwo na końcu już nie wejdą - tłumaczą czarnoskórzy porządkowi - przepisy przeciwpożarowe nie pozwalają, proszę przyjść następnym razem. Najlepiej godzinę wcześniej _ - dodają.

Dwie dekady temu z wejściem do kościoła nie było problemu, na niedzielne nabożeństwo do Abyssinian Baptist Church przyjeżdżała tylko garstka białych. Do Harlemu się nie jeździło - zbyt niebezpiecznie. Ale kościół, znany z legendarnego chóru Gospel, zyskał sławę w Ameryce i na całym świecie. Muzyka Gospel rozbrzmiewa w wielu murzyńskich kościołach, także w Harlemie, ale nigdzie tak pięknie jak w Abyssinian Baptist Church.

W ostatnich 15-20 latach Harlem się zmienił, przestał być wielkomiejskim gettem biedy i patologii społecznej, jego domy odnowiono, przestępczość spadła. Dziś staje się jedną z największych atrakcji turystycznych Nowego Jorku. A najsilniejszym magnesem w słynnej murzyńskiej dzielnicy jest ten właśnie kościół. W kolejce na 138 ulicy stoją cierpliwie przybysze ze wszystkich kontynentów, słychać egzotyczne języki.

Nabożeństwo odprawia pastor Calvin Butts, kierujący kościołem od 25 lat. Mężczyźni w czarnych smokingach z muszkami i kobiety w bieli sadzają gości w półkolistym amfiteatrze. Członkowie kongregacji, elegancko ubrana elita Harlemu, siedzą na dole. Chór - kobiety w fioletowych togach - śpiewa _ Calvary _. Potężne głosy o nieskazitelnych tonach i harmonii. To w takich chórach zaczynały karierę czarne gwiazdy opery i pop muzyki, jak Jessye Norman czy Whitney Houston. Chór intonuje kolejny hymn. Modlimy się.

_ - Naszych gości prosimy o powstanie. Witamy _ - pozdrawia nas pastor Butts. I wygłasza kazanie. Nawiązuje w nim do zmiany w Watykanie.

_ - Pierwszym zadaniem nowego papieża był wybór imienia. Przybrał on imię Franciszek. Franciszek z Asyżu _ - mówi pastor. _ Yes, yes! _ - odpowiadają echem wierni. Nadanie imienia, to nadanie nowej tożsamości - kontynuuje wielebny Butts. _ Tak jak Jezus nadał Szymonowi imię Piotr, czyli Petrus, mówiąc mu: będziesz skałą, opoką, na której zbuduję mój Kościół. Nadanie imienia to powołanie do nowych zadań _ - mówi pastor. _ Czy Franciszek sprosta swoim zadaniom?... _ - zawiesza głos.

_ Yes, yes! Amen! _ - słychać wokoło.

Siedzący obok wysoki, ubrany w garnitur i krawat mężczyzna uśmiecha się do nas, podaje rękę i przedstawia: Glenn Johnson, komiwojażer z Bulova, producenta zegarków. Mieszka na Queens, prawie godzina drogi z Harlemu, ale co niedziela przyjeżdża tutaj - jak mówi - _ aby posłuchać tych niesamowitych kazań _.

Czas na powitanie nowych członków Kościoła. Około dwudziestu kobiet i mężczyzn wstaje z ław, ustawia się w szeregu przed ołtarzem, pastor Butts ściska wszystkim dłonie. Żeby zostać baptystą, trzeba przyjąć chrzest i odbyć nauki na zajęciach biblijnych.

Teraz komunia - pastor wznosi kielich i hostię. Liturgia u baptystów jest dość dowolna - każda kongregacja ma swoją, tutejsza przypomina trochę katolicką. Na tacach roznoszone są plastikowe naparstki z winem mszalnym, wędrują między rzędami. Znowu modlitwa, bierzemy się za ręce, przekazujemy sobie znak pokoju.

Abyssinian Baptist Church został założony w 1808 r. przez czarnych parafian na dolnym Manhattanie i odwiedzających Nowy Jork marynarzy z Etiopii. Powstał w proteście przeciw segregacji rasowej w miejscowym _ białym _ kościele, gdzie Murzyni musieli siedzieć osobno.

Kiedy na początku XX wieku Afroamerykanie masowo zamieszkali w Harlemie, przeniesiono tam i kościół. W 1923 r. zbudowano jego nowy, dziś istniejący budynek w neogotyckim stylu. Pastorem był wtedy Adam Clayton Powell Jr., później pierwszy czarny członek Kongresu USA z Nowego Jorku, którego pomnik stoi w centralnym punkcie dzielnicy, u zbiegu 125 ulicy i 7 Alei, nazwanej w Harlemie jego imieniem.

Abyssinian Baptist Church to znacznie więcej niż Kościół - to potężna instytucja społeczna, kulturalna, a nawet polityczna, jak wiele innych Kościołów afroamerykańskich. Jej materialnym filarem jest założona przez pastora Buttsa w 1989 r. Abyssinian Development Corporation, nienastawiona na zysk korporacja inwestująca w tanie budownictwo mieszkaniowe, szkoły i ośrodki pomocy socjalnej. Hojnie wspomagają ją darczyńcy z zewnątrz, głównie z Wall Street. Pastor Butts bywa na śniadaniach u prezydenta Baracka Obamy.

Przykościelny klub seniora prowadzi warsztaty dla emerytów, terapię dla chorych i oferuje groszowe posiłki dla biednych. Duszpasterstwo kobiet pomaga w znalezieniu pracy, udzielając porad, jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej. Duszpasterstwo zdrowia ostrzega przed AIDS. Najważniejsze jest duszpasterstwo młodzieży, obarczone zadaniem odciągnięcia nastolatków od ulicy i przyciągnięcia do nauki. Zdarza się, że kongregacja składa się na kaucję, aby wydostać z więzienia jej młodego członka, aresztowanego za narkotyki albo związki z gangiem.

Abyssinian Baptist Church pełni też rolę ośrodka kultury, podtrzymującego tradycje Harlem Rennaissance i legendę jego sław. Na kościelnych organach grał tu Fats Waller, tu odbywały się uroczystości pogrzebowe Counta Basie, a ślub brał Nat King Cole. Gwiazdy dzisiejsze występują w kościele od pół roku na comiesięcznych Jazz Vespers.

Bo, jak mówi pastor Butts, tak naprawdę jazz to _ muzyka Boga _. _ Jah-z music _, czyli muzyka Jahwe.