Święto ustanowił Sejm Rzeczpospolitej, ustawą z 27 lipca 2005 roku. Obchodzone co roku, jest wyrazem hołdu wobec osób, które przed laty przyczyniły się do powstania i zwycięstwa "Solidarności", a także - upamiętnia polski Sierpień, który zapoczątkował upadek komunizmu w naszym kraju a potem w Europie Środkowej i Wschodniej.
Porozumienia sierpniowe zostały podpisane kolejno - 30 sierpnia w Szczecinie, 31 w Gdańsku i 3 września w Jastrzębiu. Za symboliczną datę przyjmuje się 31 sierpnia - podpisanie gdańskich porozumień.
Dzień Solidarności i Wolności po raz pierwszy był obchodzony w 25. rocznicę porozumień sierpniowych, w 2005 roku. Święto nie jest dniem wolnym od pracy. Wiąże się natomiast z wywieszeniem flag państwowych.