Tradycja ta sięga 4. wieku. Już wówczas otaczano kultem postać biskupa Mikołaja, który zasłynął z pomocy, jakiej udzielał ubogim i potrzebującym. W 13. wieku pojawił się w szkołach zwyczaj rozdawania stypendiów i zapomóg pod patronatem Świętego Mikołaja.
Święty jest czczony na Wschodzie od 6. wieku, a na Zachodzie od 11. stulecia. Chrześcijańska tradycja przemieszała się ze świecką. W 1823 roku w Stanach Zjednoczonych ukazał się poemat Clementa Moora "Noc wigilijna", który stał się klasyką krajów anglosaskich. Santa Claus miał w nim zaprzęg złożony z 8. reniferów. Zwierzęta te potrafiły wspinać się po murze i wjeżdżać na dachy domów.
Najbardziej znany, 9. renifer o imieniu Rudolf, z czerwonym świecącym nosem, dołączył do zaprzęgu ponad sto lat później. Opowieść o nim napisał w 1939 roku Amerykanin Robert May, a popularną piosenkę skomponował Johnny Marks w 1947 roku.
Finowie obdarowali św. Mikołaja własną wioską w pobliżu Rovaniemi na Kręgu Polarnym. Tam trafiają adresowane do niego listy.