Rada Europy utworzona została 5 maja 1949 roku na mocy traktatu założycielskiego, podpisanego w Londynie przez 10 państw, w celu ochrony praw człowieka, umacniania demokracji i państwa prawa.
Jak oświadczył sekretarz Generalny Rady Europy Terry Davis, główne cele Organizacji nie uległy zmianie, pojawiły się natomiast nowe zagrożenia, którym stara się ona sprostać.
Głównymi celami 60-letniej instytucji jest promowanie i ochrona demokracji, europejskiej tożsamości kulturowej oraz zwalczanie wszelkich form nietolerancji. Rada Europy stara się rozwiązywać wszelkie problemy nurtujące Europę oraz wcielić wżycie zasady będące wspólnym dziedzictwem.
Walka z dyskryminacją, ksenofobią, kwestie bioetyczne, walka z narkomanią, zorganizowaną przestępczością, przemocą wobec kobiet to jedynie część spraw, którymi się zajmuje. Rada Europy jest nazywana "sumieniem Europy", gdyż poprzez Europejski Trybunał Praw Człowieka broni praw ośmiuset milionów obywateli.
Rada Europy często bywa mylona z Rada Europejską, instytucją Unii Europejskiej, co utrudnia jej rozpoznanie.