W tradycji ludowej Wigilia zajmuje wyjątkowe miejsce. To symbol początku nowego - nowego życia, światła i nadziei. Julia Włodarczyk z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie mówi, że w tym wyjątkowym dniu niemal wszystkie codzienne czynności miały znaczenie symboliczne. Trzeba było przestrzegać określonych reguł, żeby zapewnić sobie pomyślność na cały nadchodzący rok.
Na stołach obowiązkowo musiało się pojawić 12 potraw, które miały symbolizować 12 apostołów lub 12 miesięcy roku. Jak podkreśla etnograf, potrawy, choć różne w zależności od regionu, zawsze musiały być postne. Nie mogło więc zabraknąć dań z ryb, kaszy, ziarna, suszonych grzybów, owoców, warzyw, miodu i orzechów. Po wigilijnej wieczerzy obowiązkiem było uczestnictwo w Pasterce, która rozpoczynała się o północy.
W Boże Narodzenie nie wolno było wykonywać żadnych prac, na wsiach nawet nie można było palić w piecach. Ten dzień był świętem i przez odpoczynek czczono nowonarodzonego Jezusa.
