Nagroda ma charakter honorowy i jest przyznawana "za odwagę w występowaniu w obronie podstawowych wartości i prawd, nawet wbrew zdaniu i poglądom większości" - czytamy w uzasadnieniu.
Anna Walentynowicz w latach 50-tych rozpoczęła pracę w Stoczni Gdańskiej jako spawaczka. Zawsze stawała w obronie pokrzywdzonych, zwłaszcza kobiet, co stało się przyczyną represji ze strony władz komunistycznych. Wraz z niewielką grupą współpracowników ze Stoczni Gdańskiej, zainicjowała pierwszy wolny związek zawodowy - Solidarność, stając się jednym z najbardziej aktywnych działaczy.
Anna Walentynowicz od początku swej drogi związkowej walczyła o niezależność i demokrację wewnątrz związku. Gdy weszła w spór z przywództwem Solidarności, została odsunięta od działalności w związku zawodowym.
W 1984 roku na znak protestu po śmierci ks. Jerzego Popiełuszki, zamordowanego z polecenia władz ludowych, zwróciła wszystkie otrzymane od władz PRL krzyże zasługi - dwa brązowe, jeden srebrny i jeden złoty.
W 2006 roku odznaczona przez Prezydenta RP Orderem Orła Białego.