Dyrektor wydziału prawa karnego wykonawczego w biurze Rzecznika, Janusz Zagórski, powiedział, że w więzieniach szerzą się zakażenia, jak bardzo groźne wirusowe zapalenie wątroby typu C, gruźlica, a nawet świerzb.
Janusz Zagórski powiedział, że w więzieniach brakuje lekarzy, szczególnie specjalistów psychiatrii. Ci, którzy pracują - robią to z reguły w ramach pracy dodatkowej, i są dostępni zwykle tylko w godzinach pracy administracji czyli do 16.00. Natomiast pogotowie do więźniów jest wzywane rzadko.
Rzecznik Praw Obywatelskich, Janusz Kochanowski, zwraca uwagę, że w więzieniach jest zbyt duża liczba wypadków nadzwyczajnych, jak próby samobójcze, samobójstwa i zgony z niewyjaśnionych przyczyn. W ocenie rzecznika część z tych przypadków można pośrednio wiązać z brakiem wystarczającej opieki medycznej nad więźniami. Janusz Kochanowski powiedział, że nadzwyczajnymi wypadkami zainteresował się po śmierci rumuńskiego osadzonego, Klaudiu Crulica, który zmarł w wyniku głodówki prowadzonej w krakowskim więzieniu. Obecnie biuro rzecznika bada 32 przypadki zgonów więźniów, które uznano za szczególnie niepokojące i - jak to określił Janusz Kochanowski - budzące podejrzenia. Przeciwko takiemu stawianiu sprawy ostro zaprotestowała rzeczniczka służby więziennej Luiza Sałapa, która podkreśla, że służba więzienna stara się zapewnić skazanym jak najbezpieczniejsze warunki odbywania kary. Luiza Sałapa wyjaśnia, że przez polskie więzienia rocznie przewija się około 200 tysięcy osób. Na tle tej liczby - w ocenie rzeczniczki
służby więziennej - liczba samobójstw więźniów i aresztantów nie jest duża.
W zakładach karnych w Polsce przebywa obecnie około 84 tysiące skazanych. Panuje przeludnienie, zarówno dlatego, że osadzonych jest więcej niż miejsc, jak i z powodu ciasnoty w starszych placówkach. Prawie połowa więźniów przebywa w celach, w których przypada mniej niż wymagane ustawowo 3 metry kwadratowe powierzchni na osobę. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich sytuacja mogłaby się poprawić, gdyby sądy częściej niż obecnie orzekały kary nieizolacyjne, zamiast powszechnie stosowanych kar pozbawienia wolności.
RPO zwraca uwagę, ze nawet kary więzienia w zawieszeniu , które zapadają w ponad połowie wyroków karnych - coraz częściej kończą się wnioskiem kuratora o odwołanie warunkowego zawieszenia i skazany trafia do zakładu karnego.