Niemiecki przemysłowiec, który podczas II wojny uratował przed zagładą w obozach koncentracyjnych ponad tysiąc pracujących u niego Żydów, Oskar Schindler urodził się 28 kwietnia 1908 r. w Zwittau na terenie Cesarstwa Austro-Węgierskiego (obecnie Czechy).
Oskar Schindler urodził się 28 kwietnia 1908 r. w Zwittau na terenie Cesarstwa Austro-Węgierskiego (obecnie Czechy). Ojciec miał zakład zajmujący się produkcją maszyn rolniczych. Najbliższymi sąsiadami była rodzina zamożnego rabina Feliksa Kantora, z którą młody Oskar utrzymywał dość bliskie kontakty, co wykształciło w nim postawę tolerancji i szacunku dla odmiennego pochodzenia.
Po I wojnie jego rodzinne miasto znalazło się w granicach Czechosłowacji. W wieku 20 lat Oskar poślubił Emilie Pelzl. Najpierw pracował w zakładzie ojca, a po jego plajcie w dobie kryzysu lat 30., został przedstawicielem handlowym. Związał się z Partią Niemców Sudeckich, współpracował także z Abwehrą, za co w 1938 r. został aresztowany. Jednak w związku z aneksją tych terenów przez III Rzeszę, odzyskał wolność. Zapisał się wówczas do NSDAP.
Po zajęciu przez Niemcy Polski, przeniósł się do Krakowa, gdzie miał współpracować z tamtejszą Abwehrą i zająć się działalnością przemysłową. Nabył za niewielkie fundusze fabrykę na krakowskim Podgórzu, której nadał nazwę Niemiecka Fabryka Wyrobów Emaliowanych. Najpierw zajęli się wytwarzaniem naczyń emaliowanych, następnie również amunicji.
W fabryce pracowało ok. 1,3 tys. Żydów w charakterze robotników przymusowych. Chronił ich przed aresztowaniem i wywózką do obozów zagłady, najpierw - jak oceniają historycy - zapewne z przyczyn ekonomicznych. Później poruszony ich losem, udzielał im pomocy, budując dla nich na tyłach fabryki obóz, gdzie mieszkali wraz z zatrudnionymi dodatkowymi pracownikami i chronił ich przed wywózką podkreślając, że są niezastąpieni w pracy.
"Pod maską pozornej nonszalancji i rozwiązłości kryła się wrażliwość i odpowiedzialność (którą brał na siebie), troska i przyjaźń, a także podkreślana w czasie wojny i po niej wdzięczność dla żydowskich współpracowników za pomoc w realizacji swego głównego celu - ratowania z rąk ludobójców (pochodzących z jego narodu) jak największej liczby tak bardzo zagrożonych mieszkańców Krakowa pochodzenia żydowskiego" - wspominał w rozmowie z Aleksandrem B. Skotnickim autorem książki "Oskar Schindler w oczach uratowanych przez siebie krakowskich Żydów" jeden z uratowanych przez Schindlera - Moshe Bejski.
Udało mu się uchronić swoich pracowników, nazywanych "Żydami Schindlera", także przed likwidacją krakowskiego getta. Przeniósł ich w październiku 1944 r. do fabryki w Bruennlitz (obecnie Czechy), a gdy po drodze zostali zatrzymani i wysłani do Auschwitz, udało mu się ich uwolnić.
Po zakończeniu wojny Schindler wyjechał do Argentyny, gdzie bez powodzenia zajmował się biznesem. W 1958 r. wrócił do Niemiec, gdzie także nie wiodło mu się w sprawach zawodowych. Wielokrotnie odwiedzał Izrael i uczestniczył w spotkaniach z uratowanymi przez siebie dawnymi pracownikami. Yad Vashem przyznał mu w 1963 r. medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Oskar Schindler zmarł w Hildesheim 9 października 1974 r. w związku z niewydolnością wątroby. Spoczął, zgodnie z życzeniem, na katolickim cmentarzu na Górze Syjon w Jerozolimie. Miejsce jego spoczynku odwiedza wielu jego dawnych podopiecznych wraz z rodzinami.
"Tylko niewyobrażalna odwaga i siła charakteru, spryt i inteligencja, świetna pamięć i zdolność nawiązywania i utrzymywania kontaktów z ludźmi, umiejętność zjednywania sobie przyjaciół i sprzymierzeńców mogły pozwolić mu szczęśliwie doprowadzić do zamierzonego celu, jakim było uratowanie jak największej liczby skazanych przez system hitlerowski istnień ludzkich. Poświęcił na to nie tylko cały swój majątek, ale również zdrowie i do tego stopnia +wypalił+ się psychicznie przez te pięć lat, że po wojnie nie zdołał już odbudować swojego życia osobistego ani zawodowego" - pisał Aleksander B. Skotnicki.
Historię Schindlera przedstawił w "Liście Schindlera" Thomas Keneally. Na kanwie książki Steven Spielberg nakręcił film, do którego zdjęcia powstały głównie w Polsce. Obraz, nagrodzony kilkoma Oskarami, przybliżył historię Schindlera widzom na całym świecie. (PAP)
akn/ abe/
