Witos przywrócił chłopów Polsce, walczył o zachowanie poczucia godności, jedności narodowej i zbudowanie poczucia przynależności obywatelskiej chłopów - mówił historyk prof. Stefan Pastuszka podczas uroczystości z okazji rocznicy urodzin Wincentego Witosa.
Obchody 137. rocznicy urodzin jednego z najwybitniejszych przywódców ruchu ludowego Wincentego Witosa współorganizowane przez Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego i Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego odbyły się w piątek w Sejmie.
"Witos był aktywnym działaczem niepodległościowym, w II Rzeczpospolitej odważnie działającym politykiem odznaczającym się zmysłem wnikliwej obserwacji i ciętą ironią. Był także niezwykle płodnym pisarzem i publicystą, autorem blisko 600 artykułów w 22 czasopismach, mimo braku wykształcenia, niezwykłym, samorodnym talentem. Walczył o zachowanie podmiotowości chłopów, widząc w nich istotne wsparcie dla siły odradzającego się państwa polskiego" - powiedział podczas uroczystości prof. Pastuszka.
W ocenie prezesa PSL Waldemara Pawlaka, postać Witosa stanowi część wielu ważnych historycznych momentów naszego kraju i narodu. "Dzisiaj istotne jest abyśmy potrafili czerpać przykład z jego biografii i działań. Obecnie w dobie globalizacji ważne jest by zachować swoją narodową tożsamość, godność i honor. Przyjrzenie się postaci i historii Witosa może stanowić tu poważne wsparcie. Był on silnym i honorowym mężczyzną, politykiem i publicystą, który może być przykładem także dla wielu współczesnych" - ocenił Pawlak.
Podczas uroczystości zaprezentowano także publikacje przybliżające i upamiętniające postać Witosa. Jedną z nich był wydany przez IPN album "Wincenty Witos 1874-1945" składający się z fotografii działacza ruchu ludowego i jego bliskich, dokumentów i fragmentów periodyków związanych z jego postacią lub przez niego napisanych, uzupełnionych również o tekst biograficzny. Podzielona na cztery części i zróżnicowana kolorystycznie szata graficzna publikacji nawiązuje w pewien sposób do powieści Władysława Reymonta "Chłopi", której tekst jest podzielony według pór roku.
Wincenty Witos urodził się 27 stycznia 1874 r. w Wierzchosławicach koło Tarnowa. Ukończył szkołę elementarną w rodzinnej wsi. Był rolnikiem, działaczem społecznym, samorządowcem i politykiem związanym z ruchem ludowym. Od 1905 r. był radnym Rady Powiatowej w Tarnowie. W latach 1908-31 pełnił funkcję wójta Wierzchosławic. Od 1908 r. był posłem Sejmu Krajowego we Lwowie, zaś w latach 1911-18 posłem w Radzie Państwa w Wiedniu. Był członkiem władz powiatowych i okręgowych chłopskich organizacji społeczno-gospodarczych. Od 1895 r. należał do Stronnictwa Ludowego (od 1903 r. Polskiego Stronnictwa Ludowego), a od 1913 r. do Polskiego Stronnictwa Ludowego-Piast.
Podczas I wojny zwolennik utworzenia niepodległego państwa z ziem wszystkich zaborów. W 1918 r. przewodniczył Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie, został także prezesem PSL-Piast. W 1919 r. został wybrany do Sejmu Ustawodawczego RP, gdzie przewodniczył Klubowi Parlamentarnemu PSL-Piast. Trzykrotny premier (1920-21, 1923 i 1926). Jeden z przywódców Centrolewu. Po utworzeniu Stronnictwa Ludowego (1931 r.) prezes Rady Naczelnej i Zarządu Okręgowego w Małopolsce. W 1930 r. aresztowany z przyczyn politycznych i uwięziony w Brześciu nad Bugiem, został skazany na 1,5 roku więzienia. W 1933 r. wyemigrował do Czechosłowacji. Do kraju powrócił w marcu 1939 r.
We wrześniu 1939 r. aresztowany przez Niemców, odmówił współpracy przy próbach powołania kolaboracyjnego rządu. W 1941 r. powrócił do Wierzchosławic pozostając do końca okupacji niemieckiej w areszcie domowym. W 1945 r. prezydium Krajowej Rady Narodowej uczyniło go wiceprezydentem bez jego wiedzy i zgody. Od sierpnia 1945 r. prezes PSL, pozostawał w opozycji wobec władz komunistycznych. Zmarł 31 października 1945 r. w Krakowie. Pochowano go w kaplicy rodzinnej na cmentarzu parafialnym w Wierzchosławicach. (PAP)
akn/ abe/
