Z armii odeszli ostatni żołnierze służby zasadniczej, wojsko wycofało się z misji ONZ na korzyść współpracy z NATO i UE. W związku z profesjonalizacją, od stycznia zaczynają obowiązywać m.in. nowe przepisy o dyscyplinie - to niektóre z najważniejszych zmian dokonanych w 2009 roku.
W mijającym roku armia przygotowywała się do przejścia na całkowite zawodowstwo. By od stycznia 2010 roku w wojsku służyli wyłącznie ochotnicy, stopniowo ograniczano liczbę żołnierzy z poboru. Ostatni przymusowo wcieleni, którzy nie chcieli pozostać w armii, opuścili koszary w sierpniu.
Po raz pierwszy zamiast poboru komisje przeprowadziły kwalifikację wojskową, zbierając dane o stanie zdrowia młodych ludzi pod kątem przydatności do służby i automatycznie przenosząc do rezerwy tych, którzy stawili się przed komisjami. Z ponad 260 tys. osób powiatowe komisje lekarskie za niezdolne do czynnej służby wojskowej uznały sto. Ponad 18 tys. osób zadeklarowało zamiar pełnienia zawodowej służby wojskowej.
Zgodnie z założeniami armia ma liczyć 100 tys. żołnierzy służby czynnej i 10 tys., a później 20 tys. sił rezerwy. 10 grudnia 2009 roku liczebność sił zbrojnych wyniosła ponad 98,5 tys. żołnierzy zawodowych i służby kandydackiej. Do korpusu szeregowych zawodowych, którzy zastąpili żołnierzy z obowiązkowego wcielenia, udało się przyjąć ponad 15 tys. osób. Dzięki temu liczy on teraz ponad 30 tysięcy żołnierzy.
Profesjonalizacja wymagała wielu zmian prawnych. Od 1 stycznia zaczyna obowiązywać m.in. znowelizowana ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (tzw. pragmatyczna), a także nowe przepisy dyscyplinarne.
Nowe przepisy umożliwiają służbę wojskową osobom posiadającym podwójne obywatelstwo. Obok służby stałej ustawa pragmatyczna wprowadza służbę kontraktową, dostępną dla wszystkich bez względu na płeć. By zapewnić dostateczną liczebność armii, nowelizacja obniża wymogi dotyczące wykształcenia - oficer musi mieć licencjat, a nie pełne studia wyższe, od podoficera wymaga się co najmniej średniego wykształcenia.
Nowa ustawa o dyscyplinie wojskowej upraszcza system kar, a zwiększa motywującą rolę nagród. Kary dyscyplinarne mogą od tej pory nakładać także dowódcy niższego szczebla, co ma zwiększyć skuteczność postępowań dyscyplinarnych.
Dobiegają końca prace nad uchwaloną w grudniu przez Sejm ostatnią z "pakietu profesjonalizacyjnego" ustawą o zakwaterowaniu sił zbrojnych. Przewiduje ona przydział kwatery na czas służby, zakwaterowanie w internacie lub przyznanie świadczenia pieniężnego umożliwiającego wynajem mieszkania na wolnym rynku.
W uzgodnieniach międzyresortowych znajduje się projekt zmian w ustawie o administracji rządowej, zakładający m.in. likwidację okręgów wojskowych i wojewódzkich sztabów wojskowych oraz utworzenie czterech regionalnych sztabów wojskowych z delegaturami wojewódzkimi.
Koncentrując się - zgodnie z przyjętą przez rząd strategią - na współpracy w ramach NATO i UE, Polska zrezygnowała z misji pod egidą ONZ. Po 35 latach polska armia zakończyła udział w misji ONZ na Wzgórzach Golan, po 17 latach wycofała się z Libanu. Zadania przekazano kontyngentom z Filipin i Danii.
W mijającym roku zakończyło się tworzenie polsko-niemiecko-litewsko-łotewsko-słowackiej Grupy Bojowej Unii Europejskiej. Grupa - przewidziana do działań rozjemczych, zapobiegania konfliktom i misji humanitarnych - jest gotowa do działania od 1 stycznia i będzie dyżurować do końca czerwca 2010 roku.
Utworzenie brygady polsko-litewsko-ukraińskiej przewiduje list intencyjny podpisany w listopadzie w Brukseli przez przedstawicieli ministerstw obrony tych państw.
W maju Komitet Wojskowy NATO postanowił, że dowództwo jednego z trzech batalionów tworzonego sojuszniczego pułku łączności zostanie ulokowane w Bydgoszczy.
W grudniu, po 15 miesiącach negocjacji, została w Warszawie podpisana umowa o statusie amerykańskich wojsk w Polsce, zawarta w związku z planami umieszczenia w Polsce elementów amerykańskiego globalnego systemu obrony przeciwrakietowej i przewidywanym rotacyjnym stacjonowaniem baterii obrony powietrznej Patriot. Umowa o statusie wojsk - SOFA - uzupełnia podobną umowę podpisaną w 1999 roku wraz z przystąpieniem do NATO. Jest drugą, po polsko-niemieckiej, dwustronną umową tego typu zawartą przez Polskę.
Jesienią MON przyjęło 14 programów modernizacyjnych. Przewidują one m.in. zakupy samolotów bezzałogowych, śmigłowców, wyposażenia żołnierza przyszłości, a także kontynuację programu kołowego transportera opancerzonego Rosomak i modernizację Marynarki Wojennej. Koszt programów do 2018 roku został oszacowany na 30 mld zł.
Po kilku latach przerwy MON wraca do pomysłu opracowywania Strategicznego Przeglądu Obronnego. Drugi SPO ma wskazać kierunki transformacji armii do roku 2035. (PAP)
brw/ abr/ bk/
