41 proc. katolików uczestniczyło w 2010 roku w niedzielnej mszy św., co stanowi spadek 0.5 pkt. proc. w porównaniu z rokiem 2009 - wynika z badań przeprowadzonych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK) pod kierunkiem ks. prof. Witolda Zdaniewicza.
Wyniki badań, przeprowadzonych przez ISKK jesienią ub. roku we wszystkich 10 tys. parafiach na terenie całej Polski, przedstawiono we wtorek na konferencji prasowej w Warszawie.
W jednym dniu (wybrana niedziela października lub listopada) we wszystkich parafiach w Polsce liczeni są wierni uczestniczący w mszy św., którym księża wręczają specjalnie przygotowane ankiety. Potem ankiety te są wysyłane do ISKK.
W ubiegłym roku najwięcej osób uczestniczyło w niedzielnej mszy świętej w diecezji tarnowskiej (70,5 proc.), to jest spadek o 0,4 proc. w stosunku do 2009 r. Najmniej w diecezji szczecińsko-kamieńskiej (25,4 proc.), jest to spadek o 2,1 proc. w porównaniu z 2009 r.
Według badań ISKK, w 2010 r. do komunii św. (communicantes) przystąpiło 16,4 proc. wiernych. To o 0,3 proc. mniej niż rok wcześniej. Najwięcej przystępujących do komunii św. odnotowano w roku 2000 - 19,4 proc.; najmniej - w roku 1993 - 13 proc.
Najwięcej przyjmujących komunię św. było w 2010 roku w diecezji tarnowskiej (23,1 proc.). Najniższy wskaźnik przystępujących do komunii św. odnotowano w diecezji szczecińsko-kamieńskiej (10,6 proc.).
Ks. prof. Zdaniewicz powiedział, że obserwując wyniki badań na temat uczestnictwa katolików w niedzielnej mszy św. W ciągu 30 lat można umownie ukazać trzy okresy.
Pierwszy to lata 1980-1990, gdy średni procent uczestnictwa w niedzielnej mszy św. (dominicantes) oscylował blisko 50 proc. W 1987 r. wynosił 55,3 proc, ale ostatni raz wartości powyżej 50 proc. odnotowano w roku 1990 - 50,3 proc.
Drugi okres to lata 1991-2007, w którym średni procent dominicantes dla Polski zamyka się w przedziale 43-46 proc.
Trzeci zaczął się w roku 2008, kiedy to procent dominicantes spadł do 40,4 proc. Wprawdzie w roku 2009 jest nieco wyższy (41,5 proc.), ale - jak podkreślają autorzy - nie świadczy to o odwróceniu tendencji.
Natomiast - jak pokazują badania ISKK - przez całe 30 lat wzrasta wskaźnik wiernych przystępujących do Komunii św. Przedstawia się on następująco: w latach 1980-1990 (7.8 proc. do 10,7 proc.); w latach 1981-2007 (10,8 proc. do 17,6 proc.) i w latach 2008-2010 (15,3 proc. do 16.4 proc.).
Ks. Wojciech Sadłoń z ISKK, komentując wyniki badań podkreślił, że na przestrzeni 30 lat obserwujemy stopniowe zmniejszanie się liczby osób uczestniczących w niedzielnej mszy św., i że jest to tendencja ogólnopolska. Dodał, że wiąże się to z pewnością ze zmianami społecznymi w Polsce, których skutki przejawiają się również w zmianach religijności.
"Ma na to wpływ migracja ludności, wzrost dobrobytu społecznego, nietrwałość rodzin, to tylko niektóre społeczno-demograficzne przyczyny spadku uczestnictwa katolików w niedzielnej mszy św." - uważa ks. Sadłoń. Dodał, że do tego dochodzi wskazywana w badaniach świadomości Polaków "liberalizacja" wartości oraz postaw, osłabienie przywiązania do zasad oraz nakazów moralnych - w tym obowiązku uczestnictwa w niedzielnej mszy św.
Zdaniem ks. Sadłonia, wzrost w okresie ostatnich kilkudziesięciu lat w przystępowaniu do Komunii św. można częściowo wytłumaczyć zwiększeniem świadomości katolików. Zauważył jednocześnie, że w diecezjach, gdzie uczestnictwo w niedzielnej mszy św. jest największe (np. tarnowska) względny odsetek przystępujących do Komunii św. jest jednym z najniższych w kraju. Silna religijność - ocenił ks. Sadłoń - wiąże się bowiem z dużą rezerwą do Komunii św.
Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego od roku 1972 prowadzi badania socjologiczno-statystyczne na temat religijności w Polsce. W 1979 roku rozpoczął badanie niedzielnych praktyk religijnych (dominicantes i communicantes. Wyniki tych badań są dokumentowane i służą jako dodatkowy materiał w badaniach nad polską religijnością.(PAP)
skz/ pz/
