W najbliższą sobotę, 19 lutego, mija 538. rocznica urodzin najsłynniejszego polskiego astronoma. Mikołaj Kopernik urodził się w 1473 roku w Toruniu. Był twórcą heliocentrycznej teorii budowy Układu Słonecznego.
Kopernik najbardziej znany jest jako astronom i kanonik, ale był także prawnikiem, matematykiem, lekarzem, ekonomistą. Mikołaj Kopernik studiował w Krakowie na Akademii Krakowskiej (obecnie: Uniwersytet Jagielloński), gdzie wśród jego wykładowców był astronom Wojciech z Brudzewa. Dalsze studia kontynuował we Włoszech (Bolonia, Padwa, Ferrara), a w roku 1500 był w Rzymie. Gdy powrócił do Polski mieszkał w Lidzbarku Warmińskim, Fromborku i Olsztynie.
W 1513 roku kardynałowie zebrani podczas soboru laterańskiego poprosili Kopernika o opracowanie reformy kalendarza. Projekt został dostarczony do Rzymu, ale nie dotrwał do dzisiejszych czasów. W 1519 roku Kopernik zaprezentował stanom pruskim pierwszą wersję traktatu o monecie (ostateczną wersję opracował w 1528 roku). W 1520 roku brał udział w poselstwie do wielkiego mistrza krzyżackiego. W 1537 roku był przedstawiony królowi jako jeden z kandydatów na biskupa warmińskiego.
W 1541 roku Kopernik oddał do druku swoje najsłynniejsze dzieło "De Revolutionibus", które ukazało się ostatecznie w 1543 roku pod tytułem "De revolutionibus orbium coelestium". W tym sześciotomowym dziele Kopernik przedstawił m.in. teorię heliocentryczną budowy Układu Słonecznego, według której to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca, a nie jak zakładała teoria geocentryczna - Słońce z planetami wokół Ziemi.
Słynny astronom zmarł w 1543 roku we Fromborku i został pochowany we fromborskiej katedrze. W 2005 roku ogłoszono wyniki prac archeologicznych nad poszukiwaniem grobu Kopernika. Zespół kierowany przez prof. Jerzego Gąssowskiego ogłosił odnalezienie grobu i czaszki astronoma, a Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Głównej Policji wykonało na jej podstawie rekonstrukcję wyglądu twarzy Kopernika. Niektórzy naukowcy poddają jednak w wątpliwość identyfikację szczątków astronoma.
W 2010 roku odbył się powtórny pogrzeb Mikołaja Kopernika. Trumna ze szczątkami znalezionymi podczas prac archeologicznych została przewieziona z Olsztyna do Fromborka trasą przez miasta Warmii związane z działalnością naukowca.
Imię Kopernika noszą obiekty astronomiczne, instrumenty naukowe, instytucje naukowe i popularnonaukowe, a także wiele szkół. Na Księżycu znajduje się krater Kopernik o średnicy 107 km, krater o tej samej nazwie jest także na Marsie (ma 292 km średnicy). Imię polskiego astronoma nosi też planetoida (1322) Coppernicus.
W Warszawie działa Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN, a w Toruniu Uniwersytet Mikołaja Kopernika. W Toruniu znajduje się też muzeum poświęcone astronomowi - Dom Mikołaja Kopernika należący do Muzeum Okręgowego w Toruniu. (PAP)
cza/ krf/
