Ok. 40 tys. prywatnych gruntów przeszło na własność m.st. Warszawy na mocy dekretu szefa Krajowej Rady Narodowej Bolesława Bieruta z 26 października 1945 roku. W tym roku mija 65 lat od tego wydarzenia.
Na mocy dekretu z 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy zwanego dekretem Bieruta, stołeczna gmina przejęła wszystkie nieruchomości leżące w granicach Warszawy z 1939 roku. Jak podkreślały ówczesne władze, celem dekretu miało być uzyskanie możliwości szybkiego dysponowania terenami na obszarze stolicy, co miało przyczynić się do jej jak najszybszej odbudowy ze zniszczeń wojennych.
Według dekretu, na własność gminy przechodziły wszelkie grunty na obszarze m.st. Warszawy. Dotychczasowy właściciel gruntu, jego następcy lub ich prawni reprezentanci mogli w ciągu 6 miesięcy od przejęcia terenu złożyć wniosek o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy z symbolicznym czynszem lub prawa zabudowy za podobną opłatą. Gmina miała jednak obowiązek uwzględnienia wniosku tylko wówczas, jeżeli korzystanie z gruntu przez obecnego właściciela dało się pogodzić z przeznaczeniem terenu w planie zabudowy.
W ramach zadośćuczynienia za przejęcie terenu gmina musiała w przypadku uwzględnienia wniosku ustalić czy przekazanie gruntu nastąpi tytułem wieczystej dzierżawy czy na prawie zabudowy oraz ustalić warunki umowy. W sytuacji nieuwzględnienia wniosku strona miejska miała obowiązek w miarę możliwości zaoferowania uprawnionemu gruntu na tych samych warunkach dzierżawy wieczystej i o równej wartości lub prawa zabudowy na takim gruncie. W przypadku niezgłoszenia wniosku lub nieprzyznania z innych przyczyn dotychczasowemu właścicielowi wieczystej dzierżawy albo prawa zabudowy, gmina musiała wypłacić odszkodowanie określone przez miejską komisję szacunkową.
W myśl dekretu urzędnicy mogli odmawiać prawa do użytkowania gruntu tylko, gdy korzystanie z nieruchomości przez jej dawnego właściciela kłóciło się z planem zagospodarowania. Jednak zdarzało się, że odmawiali z przyczyn ideologicznych, a części wniosków w ogóle nie rozpatrzono. Dekret Bieruta pozbawił nieruchomości ponad 20 tys. warszawiaków, zaś do ich kamienic lub domów jednorodzinnych przydzielano lokatorów.
Szacuje się, że tereny przejęte przez władze stolicy na mocy dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy stanowiły łącznie ok. 94 proc. Warszawy w przedwojennych granicach i było to ponad 14 tys. hektarów gruntów głównie w centrum miasta. (PAP)
akn/ abe/
