Fotografie, karykatury, obrazy uzupełnione komentarzami uczestników wydarzeń oraz ich świadków - znalazły się w albumie "Upadek Peerelu. 1986-1989", którego prezentacja odbyła się w piątek w stołecznym Domu Spotkań z Historią.
Album wydany przez Ośrodek KARTA zawiera wybór fotografii z lat 1986-89 ilustrujących ówczesną sytuację polityczną, społeczną i gospodarczą. Znalazły się w nim zdjęcia z demonstracji i strajków, rozmów opozycji z władzami, wizyty papieża Jana Pawła II czy z kampanii wyborczej 1989 roku. Towarzyszą im fotografie ilustrujące trudną sytuację gospodarczą pokazujące m.in. puste półki sklepowe, antyrządowe napisy na murach, antykomunistyczne karykatury czy obrazy z tamtego okresu.
Umieszczonym w albumie zdjęciom towarzyszą teksty m.in. Lecha Wałęsy, Jacka Kuronia, Bronisława Geremka czy Wojciecha Jaruzelskiego, Mieczysława Rakowskiego. Znalazły się tam także fragmenty przemówień Jana Pawła II oraz teksty ludzi kultury m.in. Tomasza Jastruna, Krystyny Kofty i Jacka Kaczmarskiego. Całość uzupełniają wypowiedzi zwykłych obywateli oraz ich komentarze odnoszące się do ówczesnej rzeczywistości, pochodzące w listach do gazet czy ze sklepowych tzw. "Książek skarg i wniosków".
"Publikacja przedstawia ówczesną rzeczywistość od amnestii roku 1986 roku po wybory roku 1989. Jej szczególnym walorem jest ukazanie tego okresu z różnych punktów widzenia, bez komentowania, nie jedynie w wersji czarno-białej. To publikacja nie tylko do oglądania, ale również do czytania, co przydaje jej różnorodności, a wypowiedzi tzw. zwykłych ludzi, przydają jej autentyzmu" - powiedział prof. Jerzy Kochanowski z Uniwersytetu Warszawskiego.
Przybyły na prezentację albumu działacz ówczesnej opozycji i premier pierwszego niekomunistycznego rządu Tadeusz Mazowiecki ocenił, że album we właściwy sposób przedstawia tamtą rzeczywistość, przywracając ją naszej pamięci. "Publikacja ta dobrze oddaje atmosferę tamtego czasu, dobrze przypominając czas dochodzenia do wydarzeń 1989 roku" - mówił Mazowiecki.
Dodał także, że dla niego zbliżająca się 20. rocznica wyborów 4 czerwca jest datą stanowiącą symbol całego okresu, którego kulminacja przypadła na rok 1989. "Dla mnie te wybory to symbol tego procesu. Uważam, że powinniśmy umieć razem czcić tę rocznicę, co, jak pokazuje rzeczywistość, nie bardzo nam się udaje. Tamta wielka wygrana to był dla nas sukces, któremu jednak towarzyszyła obawa, czy druga strona nie będzie chciała przeciwdziałać. I ta troska zamącała nam tę wielką radość. Dziś żałuję, że wtedy nie urządziliśmy wielkiego święta pokazując, jak wielki odnieśliśmy sukces, żeby ludzie się zbiorowo spotkali i cieszyli, by było to swoiste święto wolności. Ale nie udało się tego wówczas zorganizować" - powiedział Mazowiecki.
Jednym z patronów medialnych albumu, wpisującego się w kalendarz obchodów 20. rocznicy wyborów 4 czerwca, jest Polska Agencja Prasowa. (PAP)
akn/ abe/ mow/
