Waldemar Świerzy, należący do najwybitniejszych polskich plakacistów, scenograf i ilustrator książek, współtwórca polskiej szkoły plakatu z lat 60. i 70., wieloletni profesor poznańskiej i warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, kończy w piątek 80 lat.
Waldemar Świerzy zaprojektował ponad półtora tysiąca plakatów o tematyce kulturalnej, m.in. do sztuk teatralnych, wystaw, filmów i imprez muzycznych.
Był czołowym przedstawicielem polskiej szkoły plakatu - grupy plakacistów tworzącej w latach 60. i 70. XX wieku, których prace zdobyły międzynarodowy rozgłos. Obok Świerzego do grupy należeli m.in.: Henryk Tomaszewski, Roman Cieślewicz, Jan Lenica, Jan Młodożeniec, Franciszek Starowieyski, Wojciech Fangor.
"Plakat tworzyli u nas plastycy, a nie absolwenci kursów reklamowych, jak to było na Zachodzie" - tłumaczył Świerzy fenomen polskiej szkoły plakatu w wywiadzie z Elżbietą Dzikowską, autorką książki "Artyści mówią. Wywiady z mistrzami grafiki". "To właśnie plastycy sprawili, że plakat stał się zjawiskiem artystycznym, odważnym, inspirującym, proponował śmiałe rozwiązania" - podkreślił.
Świerzy, twórca kilkunastu plakatów do Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień", wyznał w rozmowie z Dzikowską, że najchętniej opracowuje grafikę do imprez muzycznych. Jak wyjaśnił, muzyka pozwala mu oderwać się od dosłowności. "Nie muszę się zawężać do słów +Bach+ albo +Mozart+, pragnę przekazać klimat ich sztuki. Przełożyć muzykę na kolor, bo i muzyka, i barwa mają swój dźwięk i smak" - mówił.
Waldemar Świerzy urodził się 9 września 1931 roku w Katowicach. W 1952 roku ukończył studia na Wydziale Grafiki w katowickiej filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Uczył się warsztatu u prof. Józefa Mroszczaka. Pedagog przekonał młodego artystę do przeprowadzki do Warszawy, gdzie zaproponował mu pracę w dziale graficznym Wydawnictwa Artystyczno-Graficznego (potem Krajowej Agencji Wydawniczej), dla której Świerzy pracował przez wiele lat.
W 1959 roku Świerzy został laureatem Grand Prix im. Henri de Toulouse-Lautreka na 1. Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Wersalu za plakat do filmu "Czerwona oberża" Claude'a Autant-Lary'ego. Ten przykład wczesnej twórczości artysty, przedstawiający wydłużoną twarz Fernandela, francuskiego aktora i odtwórcy głównej roli w filmie, przeszedł do światowej klasyki plakatu. Plakat "Czerwona oberża" stanowił zapowiedź głównego nurtu w pracach Świerzego - plakatów portretowych.
W 1962 roku Świerzy otrzymał trzecią nagrodę w konkursie im. Toulouse-Lautreka w Wersalu za plakat do filmu "Dwa piętra szczęścia" węgierskiego twórcy Janosa Hersko.
W 1965 roku artysta rozpoczął pracę wykładowcy w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Wykłady prowadził także w Hawanie, Meksyku i w Hochschule der Kunste w Berlinie Zachodnim. W 1994 roku objął pracownię plakatu na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych Świerzy.
Artysta zajmuje się też ilustrowaniem książek i projektowaniem okładek płyt, kalendarzy i znaczków pocztowych. Jest autorem obwolut do serii wydawniczej "Współczesna proza światowa" PIW-u. Opracowywał grafikę pawilonów polskich na międzynarodowych targach, m.in. w Nowym Jorku, Wiedniu, Pekinie, Casablance i Poznaniu.
W 1979 roku został przewodniczącym Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie. Impreza, organizowana co dwa lata przez Muzeum Plakatu w Wilanowie, została powołana w 1966 roku z inicjatywy przedstawicieli polskiej szkoły plakatu. Było to pierwsze na świecie biennale poświęcone sztuce plakatu.
Świerzy otrzymał dwukrotnie I nagrodę w Konkursie Plakatów Filmowych tygodnika "Hollywood Reporter" w Los Angeles. W 1975 roku doceniono jego plakat do filmu "Ziemia obiecana" Andrzeja Wajdy, w 1985 roku - do "Psów wojny" Johna Irvina.
Prace artysty są eksponowane w największych światowych galeriach, m.in. Stedelijk Museum w Amsterdamie, Kunstbibliothek w Berlinie, Institute of Contemporary Art w Londynie i Ermitażu w Petersburgu.(PAP)
mce/ hes/
