Przyjęliśmy plan, który przewiduje 50 mld euro na projekty transportowe, energetyczne i cyfrowe - oświadczył w środę na konferencji prasowej szef KE Jose Manuel Barroso. Grantom mają towarzyszyć obligacje projektowe emitowane przez Europejski Bank Inwestycyjny.
Barroso oraz obecny na konferencji komisarz UE ds. gospodarczych i walutowych Olli Rehn podkreślali, że nowy fundusz pobudzi tak potrzebny teraz w UE wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy. "Chcemy mieć bardziej skuteczny fundusz infrastrukturalny (...), bez tego nie będziemy mogli zapewnić wzrostu naszej gospodarki" - mówił Barroso.
Komisja Europejska ogłosiła w środę projekt rozporządzenia w sprawie nowego funduszu infrastrukturalnego Connecting Europe Facility (CEF) w kolejnym wieloletnim budżecie UE na lata 2014-20. Znajdzie się w nim 50 mld euro: na projekty integrujące rynek energii w UE przypadnie 9,1 mld euro, a na telekomunikację 9,2 mld euro. Najwięcej, bo 31,7 mld euro, jest przewidziane na transeuropejskie sieci transportowe, przy czym 21,7 mld euro będzie dostępne dla wszystkich 27 krajów UE, a 10 mld euro tylko dla krajów korzystających z Funduszu Spójności (m.in. Polska).
Szef KE zapowiedział, że w ramach funduszu infrastrukturalnego KE uruchomi nowy instrument finansowania, jakim są obligacje projektowe. "Od 2014 roku wprowadzimy inicjatywę obligacji projektowych w ramach CEF, ale proponujemy uruchomić teraz projekt pilotażowy: użyjemy do 230 mln euro z budżetu UE, by zmobilizować do 4,5 mld euro z sektora prywatnego" - zaznaczył. "To efekt doskonałej współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym" (EBI) - dodał. Jednak jak wyjaśnił Rehn, cel 4,5 mld euro będzie osiągnięty nie tylko dzięki obligacjom, ale także pożyczkom ze strony EBI w wysokości 15-20 proc. wartości projektów.
Komisarz Rehn podkreślił, że budżet UE przyczynia się istotnie do prorozwojowych inwestycji, w czasie gdy nie zawsze są w stanie wspierać je krajowe budżety. "Chcemy wzmocnić siłę wydatków budżetowych poprzez instrumenty finansowe, tak by projekty infrastrukturalne był wdrażane skutecznie i na czas" - podkreślił. Dodał, że obligacje projektowe będą nową kategorią instrumentów na rynku finansowym. "Firmom realizującym projekty infrastrukturalne jest często trudno przyciągnąć wystarczające finansowanie ze względu na ryzyko związane z długoterminowym charakterem takich projektów. Środki unijne pozwolą im przyciągnąć finansowanie z rynku kapitałowego" - wyjaśnił. Jego zdaniem, obligacje emitowane przez EBI wykorzystają doświadczenie tego banku w gwarancjach i pożyczkach na rzecz unijnych projektów.
Olli Rehn podkreślił, że dzięki dzieleniu ryzyka z EBI, w obligacje projektowe będą mogły inwestować fundusze inwestycyjne i emerytalne, które chcą lokować pieniądze w długoterminowe papiery wartościowe, ale nieobciążone zbytnim ryzykiem. "Nie wszystkie projekty infrastrukturalne są odpowiednie dla finansowania obligacjami, niektóre z nich będą musiały być finansowane z innych środków" - zaznaczył.
Pomysł utworzenia specjalnego funduszu na infrastrukturę w przyszłym budżecie UE wzbudza niepokój Polski. "Powstanie równoległy system finansowania unijnego, który będzie się rządził się innymi zasadami niż Fundusz Spójności (z którego dotychczas finansowano transeuropejskie sieci transportowe w biedniejszych państwach korzystających z tego Funduszu, m.in. w Polsce - PAP)" - powiedział pragnący zachować anonimowość polski dyplomata. Dodał, że zasady te są mniej korzystne dla tej grupy państw. W nowym funduszu bowiem będzie obowiązywał system konkursowy wyboru projektów, podczas gdy w Funduszu Spójności poszczególne kraje mają zabezpieczone pieniądze na swoje projekty w tzw. kopertach narodowych. Ponadto - zdaniem dyplomaty - wydzielony przez KE fundusz będzie bardziej narażony na cięcia budżetowe w dobie kryzysu w UE.
Środki unijne zaspokoją z CEF niewielki procent potrzeb inwestycyjnych do 2020 r., dlatego KE po raz pierwszy zaproponuje połączenie grantów z innowacyjnymi instrumentami finansowymi, takimi jak obligacje emitowane przez instytucje finansowe, w tym przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). KE szacuje inwestycje potrzebne dla całej sieci transeuropejskich połączeń na 500 mld euro. Na inwestycje energetyczne do 2020 roku potrzeba 200 mld euro, z czego 100 mld euro powinno pochodzić z rynku.
Projekt rozporządzenia określa dziesięć priorytetowych korytarzy transportowych; Polska należy do dwóch: łączącego Bałtyk z Adriatykiem korytarza Północ-Południe oraz korytarza Wschód-Zachód łączącego Warszawę z Berlinem i Amsterdamem. Wśród ośmiu priorytetowych połączeń gazowych i elektrycznych, z pięciu skorzysta Polska. Na liście znajduje się m.in. korytarz gazowy Północ-Południe, dzięki któremu na znaczeniu zyskałby terminal gazu skroplonego LNG w Świnoujściu, z którego - dzięki połączeniom gazowym między krajami - dostawy gazu mogłyby płynąć m.in. do krajów bałtyckich i na południe. Unijne środki na telekomunikację mają służyć głównie finansowaniu rozwoju szerokopasmowego internetu, elektronicznych platform komunikacyjnych w administracji i ochronie zdrowia (e-governement, e-health). Celem jest zapewnienie wszystkim mieszkańcom UE dostępu do internetu średniej prędkości do 2020 roku oraz połowie gospodarstw domowych - internetu dużej prędkości. UE chce też wspomóc digitalizację starych książek i filmów.
Propozycje KE będą musiały zaaprobować kraje członkowskie i Parlament Europejski.
Z Brukseli Julita Żylińska i Agata Byczewska (PAP)
jzi/ aby/ ro/
