Dawny pałac Michała Kleofasa Ogińskiego w Zalesiu na zachodzie Białorusi jest poddawany restauracji przy finansowym wsparciu z unijnego programu współpracy transgranicznej. Zakończenie prac planuje się na połowę przyszłego roku.
W odrestaurowanym pałacu zostanie otwarta ekspozycja muzealna poświęcona Ogińskiemu, ale drzwi placówki będą otwarte nie tylko dla wycieczek i na potrzeby imprez kulturalnych. W planach jest udostępnienie kilku pokoi gościom - informuje dziennik "Zwiazda".
Majątek z Zalesiu należał do rodziny Ogińskich od pierwszej połowy XVIII w., gdy kupił go pradziadek Michała Kleofasa, Marcjan Michał. Słynny kompozytor zamieszkał w nim wraz z żoną w 1802 r. i spędził tu ponad 20 lat. W Zalesiu powstało wiele jego polonezów i romansów.
Początkowo Michał Kleofas wprowadził się do wielkiego drewnianego pałacu w Zalesiu, który nie zachował się do dzisiejszych czasów, ale obok rozpoczął budowę nowego, murowanego domu, jak również dwukondygnacyjnego młyna, oranżerii i kaplicy. Projektantem był profesor architektury uniwersytetu wileńskiego Michał Szulc.
Gdy autor poloneza "Pożegnanie ojczyzny" zmarł we Florencji w 1833 r., majątek przeszedł w ręce jego syna Ireneusza, który mieszkał tu ze swoją matką, a po jej śmierci przeniósł rodową rezydencję do Retowa na terytorium dzisiejszej Litwy. Zalesie zaczęło wówczas podupadać.
Od 2009 r. 25-hektarowy majątek należy do władz rejonu (powiatu) smorgońskiego. Zachowała się lipowa aleja wiodąca do pałacu oraz niektóre fragmenty parku w stylu angielskim, stworzonego na początku XIX w. z inicjatywy kompozytora - np. półokrągła altanka w stylu romantycznym. Altanka ma zostać odrestaurowana później, są też plany zbudowania obok niewielkiej sceny na kameralne koncerty. W parku zachowały się jeszcze kamienie, ustawione za czasów kompozytora, z napisami poświęconymi znanym osobom, w tym Tadeuszowi Kościuszce. O ile kaplica w majątku została już odrestaurowana i jest otwarta, to niezbędna jest jeszcze restauracja młyna.
W ramach transgranicznego projektu "Łotwa-Litwa-Białoruś" władze rejonu smorgońskiego realizują prace restauracyjne po stronie białoruskiej. Po stronie litewskiej projekt dotyczy sali konferencyjnej w dawnym majątku Tyszkiewiczów w Zatroczu.
Łączny koszt projektu to 575 tys. euro. Na jego białoruską część przeznaczono 212 tys. euro ze środków Komisji Europejskiej oraz 25 tys. euro ze środków białoruskich władz lokalnych.
"Swego czasu przedstawiciele tych znanych rodów magnackich byli sąsiadami, spotykali się, wpływali na życie kulturalne regionu. A dziś dzięki wspólnemu projektowi już my, ich potomkowie, nawiązujemy kontakty w dziedzinie kultury, oraz - miejmy nadzieję - w turystyce" - powiedział wiceszef władz rejonu smorgońskiego Hienadź Byczko.
W Zalesiu organizowany jest m.in. festiwal-jarmark "Zalesie zaprasza przyjaciół". W pobliskich Smorgoniach już 10 razy odbył się międzynarodowy festiwal zespołów kameralnych im. Ogińskiego. Następny konkurs jest planowany na 2015 r., kiedy to przypada 250. rocznica urodzin kompozytora, który przyszedł na świat w Guzowie niedaleko Sochaczewa.
"Przypuszczalnie odbędzie się on już w Zalesiu, w odnowionej sali koncertowej zamku" - pisze "Zwiazda".
Z Mińska Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ ala/
