# Bialacki nie przyznał się do winy; przebieg procesu; opinie #
02.11. Mińsk (PAP) - Proces białoruskiego obrońcy praw człowieka Alesia Bialackiego rozpoczął się w środę w Mińsku. Szef Centrum Praw Człowieka "Wiasna" i wiceszef Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka (FIDH), oskarżony o przestępstwa podatkowe, nie przyznał się do winy.
Według aktu oskarżenia Bialacki otrzymał na zagraniczne konta 560 tys. euro, uchylił się od zapłacenia podatków na łączną kwotę ponad 352 mln rubli (obecnie równowartość ponad 120 tys. złotych) i tym samym wyrządził państwu szkodę o szczególnym rozmiarze. Prokurator odczytał numeru rachunków w litewskim Nordbank i polskim Banku Śląskim.
Bialacki nie przyznał się do winy. Powiedział w sądzie, że oskarżono go z powodów politycznych, za działalność w sferze obrony praw człowieka.
Kwoty, które Bialacki przechowywał na rachunkach za granicą, były według "Wiasny" przekazywane przez zagraniczne fundacje na działalność organizacji, w tym pomoc osobom prześladowanym na Białorusi z przyczyn politycznych. Oskarżenie Bialackiego było możliwe po przekazaniu władzom Białorusi danych o jego kontach przez Polskę i Litwę.
Na rozprawę przyszli dyplomaci USA i UE, w tym ambasadorzy Polski i Litwy na Białorusi - Leszek Szerepka i Edminas Bagdonas. Szerepka powiedział dziennikarzom, że w sprawie Bialackiego porozumienie z Polską o pomocy prawnej zostało wykorzystane przez władze w Mińsku: "Umowa, którą podpisaliśmy ze stroną białoruską, dotyczyła przestępstw kryminalnych. Strona białoruska wykorzystała ją do zwalczania nawet nie opozycji, a obrońców praw człowieka" - zauważył.
Były kandydat opozycji w zeszłorocznych wyborach prezydenckich Uładzimir Niaklajeu, który pojawił się na procesie, ocenił, że proces Bialackiego "jest kontynuacją represji władz wobec społeczeństwa obywatelskiego". Jego zdaniem, "w zależności od tego, co zostanie postanowione - czy Bialacki trafi do więzienia, czy poniesie łagodniejszą karę, na przykład w zawieszeniu - będzie można przewidzieć dalszy bieg wypadków w stosunkach Białorusi z Zachodem".
Niaklajeu powiedział, że Bialacki wspierając rodziny osób aresztowanych po zeszłorocznych protestach powyborczych "pomagał wszystkim uwięzionym pozostać sobą". "Kiedy siedzisz w więzieniu i wiesz, że twoja rodzina nie głoduje, to nie idziesz na kompromisy. A jeśli masz w tej sprawie wątpliwości, to możesz dać się złamać" - mówił były kandydat.
Podczas rozprawy sąd odrzucił wnioski Bialackiego o prowadzenie procesu po białorusku. Przypomniał, że przysługuje mu prawo do tłumacza i wezwał tłumaczkę, która już znajdowała się na sali.
Na odmowę zwrócił uwagę w rozmowie z PAP działacz opozycji Wincuk Wiaczorka. "Mamy dwa języki państwowe, ale sędzia odmawia prowadzenia procesu po białorusku" - zauważył. Jak ocenił, "od pierwszych minut procesu sędzia mówi zbyt cichym głosem; świadczy to o tym, iż nie chce być dosłownie cytowany przez prasę i obserwatorów".
Sąd dwukrotnie odrzucił wnioski o zwolnienie oskarżonego z aresztu i zastosowanie innego środka zapobiegawczego. Rozpoczął przesłuchiwanie Bialackiego, które będzie kontynuowane w drugiej części rozprawy po południu.
Maksymalna możliwa kara za przestępstwo, o które Bialacki jest oskarżony, to siedem lat pozbawienia wolności. Możliwa jest też kara łagodniejsza - ograniczenia wolności. Wyrok może, ale nie musi, przewidywać konfiskatę mienia, zakaz obejmowania pewnych stanowisk i prowadzenia pewnego rodzaju działalności.
W następstwie aresztowania Bialackiego szef polskiej Prokuratury Generalnej Andrzej Seremet wypowiedział porozumienie o bezpośredniej wymianie wniosków o pomoc prawną między prokuraturami Polski i Białorusi. Teraz białoruskie wnioski będą trafiały do Prokuratury Generalnej.
Białoruscy obrońcy praw człowieka oceniają proces Bialackiego jako uderzenie we wszystkie środowiska opozycyjne. Władze przedstawiają dochodzenie przeciwko działaczowi jako sprawę dotyczącą wyłącznie przestępstw podatkowych.
Uwolnienia Bialackiego żądają międzynarodowe organizacje praw człowieka, Unia Europejska, Parlament Europejski. Unia niedawno rozszerzyła swoją "czarną listę" przedstawicieli Białorusi objętych zakazem wjazdu do UE o osoby związane ze sprawą Bialackiego.
Z Mińska Anna Wróbel (PAP)
awl/ ksaj/ ro/
