Władze sądownicze i parlament Białorusi nie dopatrzyły się dyskryminacji osób białoruskojęzycznych, reagując na skargę w tej sprawie złożoną w Trybunale Konstytucyjnym przez wiceszefa Centrum Praw Człowieka "Wiasna" Walancina Stefanowicza - podaje "Wiasna".
Składając skargę, Stefanowicz wskazywał m.in., że zdarzają się przypadki, iż sądy odmawiają prowadzenia procesu po białorusku, a białoruskie akty prawe są przyjmowane po rosyjsku i na portalu prawnym pravo.by nie sposób znaleźć ich białoruskiej wersji. Pytał też o zgodność z konstytucją dwóch ustaw: o językach i o aktach prawnych.
W sprawie jego skargi wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny i Sąd Najwyższy. Ten ostatni w odpowiedzi podkreśla, że w konstytucji "nie zapisano obowiązku wydawania i publikowania aktów organów prawnych Republiki Białoruś w dwóch językach państwowych - po rosyjsku i białorusku". Sąd ocenia, że wobec tego brak podstaw do zbadania zgodności z konstytucją powyższych ustaw.
Trybunał Konstytucyjny - jak zauważa "Wiasna" - w swoim liście nie daje odpowiedzi na pytanie o zgodność z konstytucją obu ustaw. Podkreśla jedynie, że wielokrotnie rozpatrywał sprawy równego statusu języka rosyjskiego i białoruskiego, m.in. odnośnie egzaminów szkolnych czy systemu ubezpieczeń społecznych.
"Wiasna" pisze, że dyskryminacji osób białoruskojęzycznych nie dopatrzyła się także niższa izba parlamentu, Izba Reprezentantów. Takie samo stanowisko reprezentuje izba wyższa, Rada Republiki, podkreślając przy tym, że oficjalne opublikowanie aktu prawnego w innych językach jest dopuszczalne tylko w razie istnienia jego oficjalnego przekładu.
Stefanowicz tak skomentował otrzymane odpowiedzi: "Nie ma u nas ustawodawstwa po białorusku, język państwowy jest dyskryminowany, a nasze oficjalne organy nie widzą w tym problemu". Zapowiedział też, że zwróci się z tą sprawą do Komitetu Praw Człowieka ONZ.
Białoruski został uznany przez UNESCO za jeden z języków zagrożonych wyginięciem. W ciągu dziesięciu lat, które minęły między dwoma ostatnimi spisami powszechnymi - od 1999 do 2009 roku - odsetek osób, które mówią po białorusku w domu, spadł na Białorusi z 37 do 23 proc. Liczba osób mówiących stale w tym języku obniżyła się w ciągu ostatnich trzech lat z 5,8 do 3,9 proc. - wskazują wyniki sondażu kampanii popularyzującej kulturę białoruską "Budźma Biełarusami!" i niezależnego ośrodka Laboratorium Nowak z 2012 r. Podczas ostatniego spisu powszechnego język białoruski jako ojczysty wskazało 53 proc. mieszkańców Białorusi - o 20 proc. mniej niż podczas poprzedniego spisu.
Tylko 16,4 proc. uczniów na Białorusi uczy się wszystkich przedmiotów w szkole w języku białoruskim; 11,4 proc. chodzi do białoruskojęzycznych przedszkoli i zaledwie 0,2 proc. studiuje po białorusku - wykazał ubiegłoroczny sondaż głównego urzędu statystycznego Biełstat.
Państwowa telewizja jest zdominowana przez język rosyjski. Prezydent Białorusi Alaksandr Łukaszenka, podobnie jak zdecydowana większość urzędników państwowych, używa w publicznych wypowiedziach niemal wyłącznie języka rosyjskiego.
Z Mińska Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ awl/ kar/
