Powstające Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku będzie mogło korzystać ze zbiorów nie tylko miejscowego Muzeum Wojska, którego jest oddziałem, ale też IPN, Archiwum Państwowego oraz Uniwersytetu w Białymstoku. W środę podpisano porozumienie w tej sprawie.
Muzeum Pamięci Sybiru, ogólnopolska placówka zajmująca się tematyką wywózek Polaków na Wschód, będzie stanowić część Muzeum Wojska w Białymstoku. Ma powstać do 2016 roku. Stworzono już projekt architektoniczny muzeum, obecnie powstają koncepcje wystaw.
Władze miasta chcą jego budowę sfinansować przy wsparciu środków z nowego budżetu UE na lata 2014-2020, z programu Rozwój Polski Wschodniej.
Porozumienie podpisali we wtorek w Białymstoku dyrektorzy: Muzeum Wojska w Białymstoku, Archiwum Państwowego w Białymstoku, oddziału IPN w Białymstoku oraz dziekan Wydziału Historyczno-Socjologicznego Uniwersytetu w Białymstoku (UwB). Dotyczy ono przede wszystkim współpracy przy prowadzeniu badań naukowych związanych z tematyką wywózek Polaków na Sybir. Instytucje będą też współpracować przy prowadzeniu działań edukacyjnych, wystawienniczych i wydawniczych. Policzone zostaną też straty Białegostoku w wyniku II wojny światowej.
Jak powiedział dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku Robert Sadowski, współpraca skupi się na wymianie doświadczeń między instytucjami, których badania dotyczą Sybiru a także posiadanych przez nie materiałów. Jego zdaniem, pozwoli to uniknięcie dublowania badań, będzie też okazją do pozyskiwania wspólnych grantów na prowadzenie badań, wyjazdy naukowe czy publikacje.
Barbara Bojaryn-Kazberuk, dyrektorka oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku powiedziała, że wywózki na Sybir należą do priorytetowych tematów IPN. Dodała, że białostocki IPN prowadzi śledztwa w tej sprawie: dotyczące deportacji w latach 1939-1941, deportacji w latach 1941-1956, deportacji osób z Białostocczyzny w latach 1944-1956 oraz deportacji i represji wobec mieszkańców Grodzieńszczyzny.
IPN dysponuje też listą nazwisk osób poszkodowanych w deportacjach w latach 1939-1941, spisami osób pochodzenia polskiego wywiezionych do Kazachstanu, materiałami nt. działań wobec ludności podejmowanymi przez aparat represji. Bojaryn-Kazberuk dodała, że prokuratorzy IPN chętnie udostępnią historykom materiały zebrane podczas prowadzonych przez nich śledztw.
Wydział Historyczno-Socjologiczny UwB posiada silne zaplecze kadrowe zainteresowane tematyką sybiracką - zapewnił dziekan wydziału dr hab. Wojciech Śleszyński. Dodał, że historycy prowadzą badania na Wschodzie i przeszukują tamtejsze archiwa.
Natomiast Archiwum Państwowe w Białymstoku dysponuje materiałami Państwowego Urzędu Repatriacyjnego oddziału w Białymstoku, gdzie - jak powiedział dyrektor archiwum Marek Kietliński - "spora ich część" dotyczy wywózek na Sybir. Można tam znaleźć informacje, gdzie osoby te mieszkały przed wywózką, gdzie zostały aresztowane, dokąd zostały wywiezione.
Współpraca czterech instytucji ma być wykorzystana najpierw przy powstającym portalu internetowym sybir.com.pl (ma ruszyć do końca 2014 roku - PAP), dotyczącym całego zagadnienia wywózek na Sybir, a tworzonego przez Muzeum Wojska.
Obecny na spotkaniu prezydent Białegostoku, Tadeusz Truskolaski, zapewnił, że Muzeum Pamięci Sybiru będzie jednym z pierwszych projektów w mieście, który zostanie zrealizowany po 2014 roku, czyli w przyszłej perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020. (PAP)
swi/ ls/
