Fotografie ukazujące codzienne życie mniszek i mnichów w prawosławnych klasztorach w Polsce i za granicą, a także zdjęcia monasterów z całego świata, oglądać można na wystawie "Monastycyzm". Otwarto ją w czwartek w Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku.
Na dwustu fotografiach można zobaczyć klasztory z 25 państw, m.in. z Ukrainy, Rosji, Polski, Grecji, Egiptu czy Rumunii.
Aleksander Wasyluk, koordynator serwisu Orthphoto i organizator wystawy, powiedział PAP, że monastery, czyli prawosławne klasztory, to "ostoja prawosławia i miejsce skąd się ono wywodzi i promienieje na zewnątrz". Dlatego część fotografii opowiada o życiu klasztornym. "Chcieliśmy, aby ludzie, którzy nigdy nie byli w klasztorze, mieli możliwość zobaczenia, jak wygląda życie mnisie. Chcieliśmy także przybliżyć miejsca ważne dla prawosławia, do których nie każdy ma dostęp, jak np. Święta Góra Athos" - dodał.
Dlatego na wystawie można zobaczyć fotografie mnichów i mniszek podczas codziennych czynności, jak sprzątanie, zbieranie chrustu, wędrówki czy przygotowywanie posiłków. To także niecodzienne sytuacje zauważone i utrwalone przez fotografów, jak np. zdjęcie dwóch mnichów z polskiego klasztoru w Jabłecznej, płynących łódką do drzewa, na którym jest mała kapliczka z przybitymi do niego ikonami i krzyżykami.
Wystawa, to również fotografie pokazujące mnichów i mniszki w trakcie modlitwy, uczestnictwa w nabożeństwach czy np. w czasie spowiedzi. Uwagę przyciąga fotografia modlącego się mnicha w zaciemnionej grocie w Gruzji, w której światło daje tylko niewielka lampka naftowa. Za plecami mnicha, lekko oświetlone, znajdują się czaszki ludzkie, ułożone na kilku półkach.
Wiele zdjęć przedstawia pogodnych i uśmiechniętych, a zarazem uduchowionych mnichów i mniszek. Są wśród nich również portrety ważnych dla prawosławia hierarchów, np. portret patriarchy ekumenicznego Konstantynopola Bartłomieja I.
Wasyluk powiedział, że na wystawie prezentowanych jest większość ważnych na świecie klasztorów. To fotografie np. klasztoru św. Katarzyny w Egipcie, a także "egzotyczna perełka" - klasztor w Meksyku.
Jak powiedział PAP Grzegorz Nazaruk, który zaprojektował wystawę, ma ona przypominać swoim wyglądem klasztor. Wchodząc do sali, gdzie jest prezentowana, przechodzi się przez "klasztorną bramę", we wnętrzu są fotografie, a także mały ołtarzyk. Po bokach znajdują się, jak to nazwał Nazaruk, "niby cele", w których umieszczono zdjęcia mnichów w trakcie modlitwy.
Na wystawie znalazły się fotografie zrobione zarówno przez amatorów, jak i profesjonalistów z całego świata, użytkowników serwisu orthphoto.net. Wystawę dopełnia pokaz ponad 400 slajdów tematycznych. "Monastycyzm" ma być pokazywany także w innych krajach, m.in. w Rumunii.
Według świadectw historycznych, pierwsze klasztory pojawiły się u początków chrześcijaństwa, m.in. w Egipcie i Syrii. Znacznie więcej mnichów pojawiło się po ogłoszonym w roku 313 edykcie mediolańskim, który uznał chrześcijaństwo za religię dopuszczalną w Imperium Rzymskim. Wiele wspólnot monastycznych powstawało wtedy na pustyniach.
W Polsce jest obecnie jedenaście prawosławnych zgromadzeń zakonnych. Najbardziej znane, to Grabarka, gdzie jest żeński klasztor, oraz Supraśl i Jabłeczna, gdzie są mnisi. Zakonnicy opiekują się świątyniami, modlą się, uczą religii, piszą ikony ale i działają na rzecz społeczności lokalnej.
Sylwia Wieczeryńska (PAP)
swi/ rof/
