Biała (PAP) - Samorząd Bielska-Białej musi zaoferować bielskiej Gminie Wyznaniowej Żydowskiej nieruchomość zamienną za utracony teren pod zburzoną przez Niemców podczas II wojny światowej synagogą Ahawas Thora - zdecydowała Komisja Regulacyjna do spraw Gmin Żydowskich.
Poinformowała o tym w czwartek przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej, Dorota Wiewióra.
Obecnie przez teren, gdzie niegdyś stała świątynia, przebiega jedna z bielskich ulic.
Wiewióra poinformowała, że - zgodnie z decyzją Komisji Regulacyjnej, samorząd ma 45 dni na znalezienie działek, których cena odpowiadałaby wartości utraconego mienia. Podkreśliła, że decyzje komisji są nienaruszalne i samorząd ma obowiązek znaleźć nieruchomość zamienną.
Naczelnik wydziału mienia gminnego i rolnictwa bielskiego magistratu Barbara Granuszewska-Wyrobek powiedziała, że samorząd w dalszym ciągu stoi na stanowisku, iż budynek Ahawas Thora nie był synagogą, lecz prywatnym domem modlitwy. W takim przypadku nie należy się gminie zadośćuczynienie.
Stoi to jednak w sprzeczności z opinią Gminy Żydowskiej, jak również Komisji Regulacyjnej, która podzieliła jej zdanie.
Synagoga Ahawas Thora (Miłość do Tory), należąca do ortodoksyjnego Związku Dobroczynnego o charakterze religijnym o tej samej nazwie, była jedną z dwóch świątyń leżących w Białej. Żydzi wznieśli ją w 1912 roku. Istniała do II wojny światowej.
Zasady zwrotu nieruchomości Gminom Żydowskim ustala ustawa o uregulowaniu stosunków między państwem a istniejącymi gminami żydowskimi w Polsce z 1997 r.
Ustawa ta przewiduje możliwość wszczęcia na wniosek istniejącej obecnie gminy lub Związku Gmin Żydowskich postępowania zmierzającego do zwrotu gminie nieruchomości przejętych przez państwo, które w dniu 1 września 1939 roku (na Ziemiach Zachodnich i Północnych w dniu 30 września 1933 roku) były własnością gmin żydowskich bądź innych wyznaniowych żydowskich osób prawnych. Sprawy sporne negocjuje Komisja Regulacyjna ds. Gmin Żydowskich, która składa się z przedstawicieli rządu i gmin żydowskich.
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Bielsku-Białej odzyskała już parę obiektów w mieście, w tym budynek przedwojennej szkoły dla pobożnych Żydów. O przekazaniu go też zdecydowała Komisja Regulacyjna do spraw Gmin Żydowskich.
Wszelkie wpływy związane z majątkiem Gmina przeznacza na remonty zachowanych pamiątek po Żydach na Podbeskidziu, a także upamiętnienie miejsc związanych z tą społecznością.
W Białej pierwsi Żydzi pojawili się pod koniec XVII wieku. W 1939 r. obywatelami miasta było blisko 4 tys. Żydów, czyli około 13 proc. mieszkańców. Obecnie bielska Gmina Wyznaniowa Żydowska zrzesza kilkudziesięciu członków.(PAP)
szf/ pz/
