*O konflikcie tradycji z nowoczesnością opowiada sztuka "Bóg zemsty" na podstawie dramatu Szolema Asza. Premiera spektaklu według scenariusza i w reżyserii Andrei Munteanu odbędzie się 19 grudnia w warszawskim Teatrze Żydowskim. *
"Bóg zemsty" to jedno z najważniejszych osiągnięć dramatycznych Szolema Asza. Utwór porusza tematy tabu - uderza w przesadne przywiązanie do tradycji, konfrontując ją z nowoczesnością. Uznany został za obsceniczny i obrażający żydowską religię.
Spektakl wystawiany będzie w języku jidysz z symultanicznym tłumaczeniem na językjęzyk polski, angielski i hebrajski. Gościem specjalnym premiery będzie wnuk autora sztuki, Dawid Mazower.
Jankiel, główny bohater sztuki, jest właścicielem kamienicy, którą zamieszkuje z rodziną. W suterenie budynku, na pozór wzorowy obywatel, prowadzi dom publiczny, do którego - zwabiona przez jedną z prostytutek - trafia jego córka, Ryfka. W trosce o dobro córki Jankiel postanawia zamówić specjalny zwój Tory.
"Asz jest dość kontrowersyjnym autorem - ma zarówno zwolenników, jak krytyków, jego twórczość jest i kochana, i nienawidzona. Chciałbym udowodnić, że twórczość Asza zdecydowanie zasługuje na naszą uwagę" - przekonuje reżyser spektaklu Andrei Munteanu, który związany jest z drugim w Europie repertuarowym Teatrem Żydowskim w Bukareszcie.
Szolem Asz (ur. 1880 - zm. 1957) urodził się w Kutnie i od dziecka przygotowywany był przez ojca do pełnienia funkcji rabina. Fascynacja literaturą nie-żydowską doprowadziła go jednak do pozycji nauczyciela we wsi pod Kutnem, następnie przeniósł się do Włocławka.
Asz interesował się ruchem syjonistycznym, koncentrując się na tematach nacjonalistycznych. Na początku XX wieku przeprowadził się do Warszawy, gdzie żył w biedzie, nie mogąc znaleźć miejsca dla publikowania swoich utworów literackich. W 1902 r. ukazał się zbiór opowiadań "W złym czasie", dwa lata później "Z biegiem fal", zaczął także pisać dramaty. Po sukcesie petersburskiej premiery sztuki "Sabbatai Ziwi", wyprowadził się do Niemiec, wpierw do Berlina, następnie do Kolonii, gdzie - pod wpływem wrażenia, jakie wywarł na nim "Kupiec wenecki" - napisał swoją najsłynniejszą sztukę "Bóg zemsty".
Na wieść o wybuchu I wojny światowej Asz wyjechał do Ameryki, gdzie mieszkała jego rodzina. W 1925 r. wrócił do Europy, został odznaczony m.in. krzyżem Orderu Odrodzenia Polski w uznaniu dla jego sztuki "Przed potopem". W 1946 r. powstał "Płonący cierń", tom nowel o Holocauście a także dramat "Narodziny Hitlera". W latach 40. pisarz wymieniany był jako jeden z kandydatów do literackiej Nagrody Nobla.
W "Bogu zemsty" występują: Henryk Rajfer, Joanna Przybyłowska, Ewa Greś, Monika Chrząstowska, Małgorzata Majewska, Sylwia Najah, Piotr Chomik, Piotr Sierecki, Izabella Rzeszowska, Jerzy Walczak, Rafał Rutowicz, Ewa Dąbrowska, Marcin Błaszak, Marek Węglarski, Gołda Tencer.
Spektakle odbywać się będą 20 i 21 grudnia, a także 10, 11 i 12 stycznia oraz 14, 15 i 16 lutego na Dużej Scenie warszawskiego Teatru Żydowskiego. (PAP)
pj/ as/
