Bułgarska Państwowa Agencja Archiwów opublikowała w internecie protokoły obrad oraz uchwały biura politycznego Bułgarskiej Partii Komunistycznej z lat 1944-89, by udostępnić je zarówno historykom, jak i szerszym kręgom obywateli, interesujących się tym okresem.
Nad tymi materiałami, przekazanymi agencji na początku lat 90. ubiegłego wieku, jej eksperci pracowali kilka lat. Opublikowano łącznie 200 tys. stron i 400 zdjęć. Wśród nich jest wszystkich 2459 uchwał biura politycznego z okresu 1944-1989, w tym 897 tajnych.
Z ujawnionych dokumentów wynika, że biuro polityczne zajmowało się dosłownie wszystkim, nawet cenami rajstop - zaznaczył szef Państwowej Agencji Archiwów Martin Iwanow. "Biuro polityczne było jednocześnie śledczym, sędzią i regulatorem cen detalicznych" - powiedział.
Dokumenty pokazują podłoże tzw. procesu odrodzeniowego, czyli przymusowej bułgaryzacji mniejszości tureckiej w latach 80., pozwalają zapoznać się z procesem narastania zadłużenia zagranicznego do kwoty ponad 12 mld dolarów na początku lat 90. oraz ujawniają, że kredyty, udzielane przez Bułgarię takim krajom, jak Libia, Syria i Irak, służyły przeważnie finansowaniu zakupów broni.
"Chcemy nie tylko pokazać mechanizmy podejmowania decyzji w okresie komunistycznym, lecz również umożliwić obywatelom, by samodzielnie rozstrzygnęli, czy w dzisiejszej Bułgarii nadal są zwolennicy ówczesnych metod. Prawdę mówiąc, prawie wszyscy Bułgarzy zdecydowanie sądzą, że przeszłość nie trafiła do muzeów" - wskazał Iwanow.
Jedną z przyczyn jest m.in. fakt, że przy podejmowaniu decyzji o liberalizacji gospodarki w połowie lat 80. ówczesny przywódca komunistyczny Todor Żiwkow zadeklarował, iż w nowo tworzonych prywatnych firmach "mają znaleźć się nasi ludzie". Część z nich zniknęła w okresie przejściowym, kilka osób zamordowano, lecz część tworzy obecną elitę, stąd to poczucie - wyjaśnia Iwanow.
Państwowa Agencja Archiwów pracuje obecnie nad dwoma kolejnymi projektami: listą zabitych podczas wojen bałkańskich z lat 1912-13 oraz publikacją teczek carskiej policji z okresu sprzed 1944 r.
Należą one do szerszego projektu stworzenia muzeum dawnej SB, ocenionego na 1,75 mln lewów (850 tys. euro). Pomoc w pracy nad archiwami i opracowaniem koncepcji tego muzeum obiecał podczas niedawnej wizyty w Bułgarii niemiecki prezydent Joachim Gauck, który w latach 90. zarządzał archiwaliami wschodnioniemieckiej Stasi.
Z Sofii Ewgenia Manołowa (PAP)
man/ dmi/ kar/
