Wystawę grafik Karola Mondrala, wybitnego polskiego twórcy tego gatunku w XX wieku, można oglądać od czwartku w Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy. Mondral zaczynał karierę artystyczną jako uczeń Leona Wyczółkowskiego, patrona muzeum, i mieszkał w Bydgoszczy w latach 20.
Jak podkreśliła w katalogu do wystawy Barbara Chojnacka, autorka ekspozycji, Karol Mondral jest artystą obecnym w sztuce polskiej, ale zapomnianym.
"Po ponad pół wieku od ostatniej wystawy monograficznej chcieliśmy zaprezentować twórczość tego grafika i malarza w nowej, pełniejszej odsłonie. Z rozproszonych w polskich zbiorach zespołów rycin, wzbogaconych planszami z największej kolekcji autorskiej, przechowywanej w Towarzystwie Historyczno-Literackim/Bibliotece Polskiej w Paryżu, przygotowaliśmy reprezentatywny wybór prac - zarówno tych znanych i nagradzanych, jak i tych niewystawianych od lat dwudziestych poprzedniego stulecia" - wyjaśniła Chojnacka.
Karol Mondral był uczniem warszawskiej Szkoły Rysunkowej Wojciecha Gersona, a później studiował na kursie malarstwa w pracowni Leona Wyczółkowskiego na ASP w Krakowie. W 1909 roku wyjechał do Paryża, by kształcić swoje umiejętności w zakresie sztuki graficznej.
"13-letni pobyt we Francji okazał się najbardziej twórczym etapem w jego artystycznej biografii. Inspiracji do kolejnych dzieł dostarczały mu liczne podróże po Francji oraz wyjazdy do Anglii i Szwajcarii" - zaznaczyła Chojnacka.
Artysta powrócił do Polski w 1921 roku, zamieszkał w Bydgoszczy i poświęcił się pracy pedagogicznej w bydgoskiej Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego, a następnie w poznańskiej Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego.
Jak przypominają twórcy bydgoskiej wystawy, Mondral ceniony był jako znakomity profesor, wychowawca kolejnych pokoleń artystów i twórca autorskich programów nauczania. W okresie międzywojennym tematem jego obrazów były widoki Bydgoszczy i pejzaże z nadmorskiej Karwi.
W czasie pobytu artysty w Poznaniu powstały graficzne cykle widoków z Gniezna i Krzemieńca. Charakterystyczne dla okresu międzywojennego są także nieustanne poszukiwania warsztatowe, m.in. jako jeden z pierwszych polskich grafików Mondral szerzej wykorzystywał drzeworyt, zarówno w wersji czarno-białej, jak i barwnej.
"Mondral - podobnie jak wielu artystów jego pokolenia - podczas wojny stracił znaczną część artystycznego dorobku. Do ekspozycji zostały włączone nieliczne zachowane obrazy i rysunki oraz jedyny znany przykład pracy z zakresu rzeźby - medalion z wizerunkiem żony" - zauważyła Chojnacka.
W bydgoskim muzeum zobaczyć można także elementy warsztatu artysty: dwustronne rysunki-kalki do grafik, rysunki koncepcyjne, odbitki do wielobarwnego drzeworytu, wersje kolorystyczne grafik zrealizowanych w technikach metalowych, matryce - klocki i płyty metalowe, narzędzia z charakterystycznym wiązanym monogramem artysty, a także "koperty" do przechowywania matryc z nadrukiem. Wystawę wzbogacają materiały biograficzne - fotografie, dokumenty, korespondencja, recenzje wystaw, fragmenty wspomnień Camilli Mondral - córki artysty, oraz przedmioty o charakterze pamiątkowym.
Prezentowany w Bydgoszczy zbiór ponad dwustu prac Mondrala pochodzi m.in. z kolekcji Towarzystwa Historyczno-Literackiego/Biblioteki Polskiej w Paryżu, Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni, Muzeum Książąt Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.
Po zakończeniu bydgoskiej ekspozycji, którą można zwiedzać do 26 maja, będzie ona prezentowana w dwóch innych w miastach, gdzie żył i tworzył artysta - Poznaniu i Paryżu. (PAP)
olz/ hes/
