Wystawę poświęconą Grzegorzowi Gerwazemu Gorczyckiemu otwarto w niedzielę w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. To część rozpoczętego tam w piątek festiwalu mającego upowszechniać postać i dorobek tego najwybitniejszego kompozytora okresu polskiego baroku.
Festiwal nosi nazwę "Gorczycki Antico e Moderno", a wystawa tytuł "Kompozytor z Rozbarku". Gorczycki urodził się w Rozbarku. To obecnie dzielnica Bytomia, a wówczas wieś przylegająca do miasta. Organizatorzy festiwalu ze Śląskiego Towarzystwa Muzycznego chcą pokazać, że Rozbark był dla Gorczyckiego tym, czym Żelazowa Wola dla Chopina - spędził tam kilkanaście ważnych lat swego życia, a potem utrzymywał kontakt z ziemią rodzinną.
Jak akcentował kurator otwartej w niedzielę wystawy Maciej Droń, jednymi z najciekawszych pozyskanych eksponatów są rękopisy trzech utworów Gorczyckiego używane przez kapelę katedralną na Wawelu w jego czasach. "Choć to absolutny ewenement, udało się nakłonić archiwum kapituły katedralnej na Wawelu do ich wypożyczenia. Dzięki temu możemy oglądać te czternaście kart rękopisów trzech utworów w wersji rozpisanej na głosy" - wskazał Droń.
Wystawa prezentuje także m.in. kolekcję plakatów i afiszy z koncertów, na których wykonywano utwory Gorczyckiego, bądź jemu poświęcone czy współczesne nuty zebrane od lat 30. XX w. do dziś. Umieszczono tam także kolekcję okładek płyt analogowych i kompaktowych z kompozycjami kapelmistrza katedry wawelskiej. Wystawę uzupełniają kościelne dokumenty związane z rodziną Gorczyców z Rozbarku oraz stanowiska ze słuchawkami, gdzie można posłuchać utworów kompozytora i poczytać o ich historii.
Prócz wystawy rozplanowany do 12 października festiwal obejmuje koncerty oraz m.in. wycieczki bytomskimi śladami kompozytora. Program muzyczny obejmuje dzieła wokalne i wokalno-instrumentalne patrona festiwalu. Zainaugurował go w piątek w kościele pw. św. Jacka koncert z udziałem brytyjskiego zespołu wokalnego The King's Singers. W sobotę w kościele Wniebowzięcia NMP wystąpiły zespół wokalny Contento Core oraz zespół kameralny muzyków {oh!} Orkiestry Historycznej.
Niedzielnemu otwarciu wystawy w Muzeum Górnośląskim towarzyszył występ zespołu Parnassos. Wśród kolejnych wykonawców znajdą się także: Ensemble Peregrina, Camerata Silesia, Orkiestra Muzyki Nowej, Cantus Floridus. Na finał festiwalu, 12 października, zaplanowano m.in. prawykonanie kompozycji Aleksandra Lasonia będącej hołdem dla Gorczyckiego.
Zgodnie z zamierzeniami organizatorów Festiwal "Gorczycki Antico e Moderno" koncentruje się na osobie i twórczości kompozytora, pokazując z różnych perspektyw jego muzykę i czasy, w których żył. To odróżnia go od międzynarodowego festiwalu poświęconego Gorczyckiemu organizowanego wiosną w kilku miastach woj. śląskiego.
Ks. Grzegorz Gerwazy Gorczycki urodził się ok. 1665 r. jako syn Adama Gorczycy, właściciela największego gospodarstwa w Rozbarku. Po ukończeniu szkoły parafialnej studiował najpierw w Pradze, a potem w Wiedniu, gdzie uzyskał licencjat z teologii. Tam też studiował muzykę. Ok. 1690 r. przybył do Krakowa, w 1692 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Po dwóch latach spędzonych na stanowisku profesora retoryki i poetyki w Akademii w Chełmie, wrócił do Krakowa na stanowisko wikariusza w katedrze wawelskiej.
Zapisał się w historii muzyki jako jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskich doby baroku. Jest autorem ponad 40 kompozycji obejmujących utwory chóralne czy kompozycje na czterogłosowy chór mieszany a capella. Utwory te stanowiły oprawę liturgiczną nabożeństw i na pewno były wykonywane w okresie od 1698 do 1734 roku, gdy ks. Grzegorz Gerwazy Gorczycki był kapelmistrzem wawelskiej kapeli.
Był również penitencjarzem w katedrze wawelskiej i - zdaniem historyków - osobą szczególnie wrażliwą na potrzeby biednych. Wspomina się, że podczas zarazy i okupacji miasta przez Szwedów, był jednym z nielicznych kapłanów niosących posługę duszpasterską krakowianom. Zmarł 30 kwietnia 1734.
Organizacja festiwalu była możliwa dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, województwa śląskiego oraz miasta Bytom. (PAP)
mtb/ lun/ itm/
