"Zapis socjologiczny" to monumentalny zbiór tysięcy fotografii dokumentujących życie na polskiej wsi, od Suwalszczyzny po Śląsk. Od piątku zdjęcia wybitnej fotografki Zofii Rydet będzie można oglądać na wystawie w gliwickiej Czytelni Sztuki.
Cykl "Zapis socjologiczny" liczy 30 tys. fotografii poświęconych mieszkańcom polskich wsi, na wystawie w Czytelni Sztuki zostanie zaprezentowanych ponad 100 zdjęć. W latach 1978-1990 Rydet rejestrowała życie wiosek, fotografując ich mieszkańców dom po domu. Jej celem było stworzenie obrazu społeczności wiejskiej i utrwalenie tego odchodzącego świata.
Ta żmudna praca miała być "balsamowaniem czasu". "Miała czy raczej ma utrwalić to, co już się zmienia i co, choć jest jeszcze realną rzeczywistością, przestaje istnieć i może już w niedługim czasie będzie trudne do wyobrażenia" - tłumaczyła fotografka. Zdjęcia - według niej - "miały pokazać wiernie człowieka w codziennym jego otoczeniu, wśród tej otoczki, która z jednej strony staje się dekoracją jego bezpośredniego otoczenia, ale która także pokazuje jego psychikę, mówi czasami o nim więcej niż on sam".
Rydet wspominała, że każdy dom był dla niej obrazem człowieka, "miejscem codziennych powrotów, azylem wytchnienia po udrękach i radościach każdego, kolejnego etapu tej wędrówki". Podkreślała, że spotkania z mieszkańcami wsi nauczyły ją nowego wartościowania najbardziej istotnych spraw życia i śmierci.
Zofia Rydet (ur. w 1911 r. w Stanisławowie koło Lwowa) zajmowała się fotografią przez 50 lat. Aparat służył jej - jak sama podkreślała - do portretowania ludzkiej psychiki oraz dokumentowania codzienności człowieka i jego otoczenia.
Rozpoczęła pracę nad "Zapisem socjologicznym" mając 67 lat. Ten cykl jest uznawany za jedną z największych realizacji fotograficznych XX w. Zadania na podobną skalę w ubiegłym stuleciu podjął się Jan Bułhak w cyklu "Fotografia ojczysta", blisko pół wieku przed Rydet.
Fotografka jest też autorką takich cykli jak "Mały człowiek", "Świat uczuć i wyobraźni", "Nieskończoność dalekich dróg".
Rydet przez wiele lat była związana z Gliwickim Towarzystwem Fotograficznym. Należała też do Polskiego Związku Artystów Fotografików oraz Międzynarodowej Federacji Fotografii Artystycznej. Jej prace znajdują się m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, National Museum of Modern Art w Kioto, Muzeum Fotografii w Bradford, International Center of Photography w Nowym Jorku, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Muzeum Narodowym we Wrocławiu. W latach 1961-78 wykładała fotografię na Politechnice Śląskiej w Gliwicach.
Rydet zmarła w 1997 r., w wieku 86 lat w Gliwicach.(PAP)
mce/ ls/
