Spotkanie syna znanej działaczki opozycji antyhitlerowskiej Frei von Moltke z młodzieżą i zasadzenie drzewa pamięci odbyły się w piątek w Krzyżowej (Dolnośląskie) w ramach uroczystości zorganizowanych z okazji 100. rocznicy urodzin opozycjonistki.
Freya von Moltke zmarła 1 stycznia 2010 r. w Norwich w USA; miała 98 lat. Była żoną hrabiego Helmutha Jamesa von Moltke, który po dojściu Hitlera do władzy i wybuchu wojny powołał opozycyjne forum, znane jako Krąg z Krzyżowej (niem. Kreisauer Kreis, od miejscowości Krzyżowa na Dolnym Śląsku, gdzie jego rodzina miała majątek).
Piątkowe uroczystości odbył się w neobarokowym zespole pałacowym, który od 1897 r. należał do rodziny von Moltke. 12 listopada 1989 r. odbyła się tam historyczna Msza Pojednania z udziałem ówczesnego premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Niemiec Helmuta Kohla. Obecnie w zespole pałacowym mieści się Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego.
Podczas pierwszej części uroczystości odbyło się spotkanie z Helmuthem Casparem von Moltke, najstarszym synem Frei von Moltke. W spotkaniu uczestniczyli m.in. uczniowie szkół gimnazjalnych i licealnych, którzy rozmawiali o życiu Frei. Odczytano również fragmenty jej listów. Następnie uczestnicy spotkania zasadzili w Alei Czereśni, która znajduje się na terenie zespołu pałacowego, symboliczne drzewo pamięci.
Freya von Moltke urodziła się 29 marca 1911 r. w Kolonii. W wieku 20 lat poślubiła hrabiego Helmutha Jamesa von Moltke i przeniosła się do posiadłości rodzinnej męża w Kreisau (Krzyżowa) na Dolnym Śląsku.
W latach 30. XX wieku pracowała jako asystentka na uniwersytecie we Wrocławiu, a w 1935 r. uzyskała tytuł doktora nauk prawniczych na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Brała udział w spotkaniach członków Kręgu z Krzyżowej, które w latach 1942-43 odbywały się w majątku von Moltke. Działacze organizacji, która skupiała opozycjonistów z różnych grup społecznych, wyznaniowych i politycznych, pracowali nad koncepcją demokratycznych Niemiec po upadku dyktatury nazistowskiej. Część członków Kręgu z Krzyżowej drogę do obalenia dyktatury widziała w zamachu na Hitlera.
W styczniu 1944 r. von Moltke wraz z innymi członkami Kręgu z Krzyżowej został aresztowany przez Gestapo, a rok później stracony w więzieniu w Ploetzensee. W okresie aresztowania Freya prowadziła z mężem intensywną korespondencję, która po raz pierwszy została wydana w Niemczech w 1988 r. jako "Listy do Frei". Obecnie materiały te stanowią jedno z ważniejszych świadectw działalności opozycyjnej przeciwko dyktaturom XX w.
Po śmierci męża Freya udała się do Polski po swoich dwóch synów i z pomocą brytyjskiej ambasady uciekła do RPA. W Afryce rozpoczęła pracę kronikarską, najpierw w formie wykładów, a potem książek, w której przedstawiła działalność opozycji antyhitlerowskiej. Coraz bardziej zrażona do południowoafrykańskiego apartheidu, przeprowadziła się do USA. Od lat 60. XX wieku mieszkała w Norwich, w stanie Vermont.
W 2009 r. Komitet Wspierania Współpracy Francusko-Niemiecko-Polskiej Trójkąt Weimarski przyznał jej nagrodę im. Adama Mickiewicza za zasługi dla pojednania i współpracy europejskiej.(PAP)
pdo/ hes/ jbr/
