Wyjątkowa wystawa, obrazująca tysiącletnie dzieje sąsiedztwa Polski i Niemiec zostanie otwarta we wrześniu w berlińskim muzeum Martin-Gropius-Bau z okazji pierwszej polskiej prezydencji w UE - poinformowali w czwartek w Berlinie organizatorzy ekspozycji.
Patronat nad wystawą, zatytułowaną "Obok. Polska i Niemcy. 1000 lat w historii i sztuce" objęli prezydenci obu państw Bronisław Komorowski i Christian Wulff. Muzeum Martin-Gropius-Bau przygotowuje ekspozycję wspólnie z Zamkiem Królewskim w Warszawie, zaś jej kuratorką jest Anda Rottenberg, wieloletnia dyrektorka Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie.
"Naszym celem jest, byśmy spojrzeli na dzieje ostatniego tysiąclecia, rozmaite wydarzenia historyczne z należytego dystansu i spróbowali znaleźć w tej historii rozmaite obszary i momenty, w których nasze narody były sobie bliższe niż w XIX wieku i w pierwszej połowie wieku XX" - powiedziała Rottenberg na konferencji prasowej w Berlinie. Zastrzegła jednakże, że nie chodzi o "omijanie raf" w historii sąsiedztwa Polski i Niemiec.
Zdaniem Rottenberg przygotowywana wystawa jest wyjątkowa z tego względu, że pozwala "spojrzeć z lotu ptaka" na całe tysiąc lat sąsiedztwa. "Nie mamy ambicji opowiedzenia tej długiej historii, a jedynie spojrzenia na niektóre jej momenty, które wydały nam się ciekawe - również z tego względu, że pozostawiły po sobie świadectwa, przede wszystkim w dziedzinie sztuki i kultury artystycznej, piśmiennictwa, książek, muzyki, filmu" - powiedziała kurator.
Planowana ekspozycja zajmie 19 sal na całym parterze budynku muzeum Martin-Gropius-Bau o łącznej powierzchni 3200 m kw. Zgromadzi około 700 obiektów historycznych, w tym 250 dzieł malarstwa, 30 rzeźb, 60 starodruków, 80 rękopisów i 60 grafik. Pokazanych zostanie również 60 dokumentów, 100 obiektów rzemiosła artystycznego, 150 fotografii, materiały filmowe i książki.
Jak podkreślają organizatorzy, użyczone na wystawę dzieła są świadectwem rozwoju cywilizacyjnego, humanistycznego i kulturalnego w Polsce i Niemczech. Eksponaty pochodzą z licznych polskich, niemieckich i międzynarodowych kolekcji muzealnych i prywatnych, w tym z Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Victoria & Albert Museum w Londynie oraz Biblioteki Watykańskiej. Jedną z największych atrakcji będzie prezentacja dzieła Jana Matejki "Hołd Pruski" z Muzeum Narodowego w Krakowie. Do cennych eksponatów należą również rzeźby Wita Stwosza i rękopisy Mikołaja Kopernika.
Według Rottenberg wystawa podzielona będzie na kilkadziesiąt grup tematycznych. Chronologicznie ma się rozpoczynać od końca X wieku, kiedy to pojawiły się pierwsze oficjalne relacje między Cesarstwem rzymskim Narodu Niemieckiego i polskim księstwem. Narracja będzie koncentrować się m.in. na postaciach ważnych zarówno dla Polaków jak i dla Niemców, np. wspólnych świętych: św. Wojciecha i św. Jadwigi Śląskiej, a także polskiej królowej Rychezy, rzeźbiarza Wita Stwosza czy też Mikołaja Kopernika.
Wspólnota losów polsko-niemieckich ukazana zostanie m.in. na przykładzie historii rozwoju polskich miast, zakładanych na prawie magdeburskim, dziejów Krakowa, Gdańska, a potem Warszawy, której rozkwit nastąpił za czasów panowania na tronie polskim saskiej dynastii Wettynów.
Jak powiedziała Rottenberg, okres II wojny światowej zostanie zobrazowany dziełami wybitnych artystów, podkreślających powagę tego tematu, w tym Józefa Szajny, Aliny Szapocznikow, Andrzeja Wróblewskiego, Gerharda Richtera, Andrzeja Wajdy. Symbolicznie potraktowany zostanie bolesny okres powojennych przesiedleń ludności polskiej i niemieckiej, m.in. na przykładzie przeprowadzki biblioteki Ossolineum ze Lwowa do Wrocławia czy też losów niemieckiego artysty Gerharda Juergena Bluma-Kwiatkowskiego z Elbląga.
Z kolei wizję współczesnego sąsiedztwa Polski i Niemiec zaprezentują dwaj artyści z obu państw: Gregor Schneider i Piotr Uklański. "Ten fragment wystawy jest na razie zagadką. Artyści nadal pracują" - powiedziała Rottenberg.
Dyrektor Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kultury Konrad Vanja ocenił, że projektowana wystawa może rozszerzyć spojrzenie Niemców na Polskę, które koncentruje się na ostatnim stuleciu, a także uświadomić zwiedzającym, że oba te narody mają wspólne dziedzictwo kultury.
Wystawa zostanie otwarta 23 września i potrwa do 9 stycznia 2012 r. Zaplanowano bogaty program towarzyszący, a także publikację obszernego katalogu z tekstami 60 autorów.
Z Berlina Anna Widzyk (PAP)
awi/ ala/
