W dniu Wszystkich Świętych, zgodnie z ponadtrzydziestoletnią tradycją, na Cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie zbierano pieniądze na odnowę nagrobków i prace porządkowe.
Jak powiedziała PAP Alicja Mroczkowska z Żydowskiego Instytutu Historycznego, która tego dnia oprowadzała po cmentarzu zainteresowanych historią tej nekropolii, Żydzi tradycyjnie odwiedzają groby pod koniec roku żydowskiego, a więc na przełomie sierpnia i września. Przed II wojną światową nie było zwyczaju chodzenia na cmentarz 1 listopada.
Wiele zniczy paliło się przed pomnikiem miliona dzieci żydowskich - ofiar holokaustu, pomnikiem Janusza Korczaka, na masowym grobie Żydów z getta. Lampki stawiano także m.in. na grobach: jednego z dowódców powstania w getcie warszawskim Marka Edelmana, autora języka esperanto Ludwika Zamenhofa oraz Michała Landego - zabitego podczas patriotycznej manifestacji przed powstaniem styczniowym.
W dniu Wszystkich Świętych na Cmentarzu żydowskim kwestowali m.in. pisarz Jacek Dehnel, aktorzy Józef Duryasz, Gołda Tencer, Maja Komorowska. Zbiórkę od ponad trzydziestu lat organizuje Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce.
W ostatnim czasie uporządkowano kwaterę 33., jedną z tych, w których chowano zasymilowanych Żydów. Prace - jak poinformowała Mroczkowska - polegały na usunięciu przewróconych drzew, podnoszeniu nagrobków, odrdzewianiu i malowaniu metalowych ogrodzeń. Prowadził je Ochotniczy Hufiec Porządkowania Cmentarza żydowskiego.
Cmentarz żydowski w Warszawie przy ul. Okopowej powstał w 1806 r. i jest największą, po cmentarzu w Łodzi, żydowską nekropolią w Polsce. Pochowano na nim około 200 tysięcy osób. Mroczkowska, uczestniczka inwentaryzacji nagrobków, powiedziała, że odczytano około 82 tysiące imion i nazwisk.
Na cmentarzu znajdują się groby m.in. historyka Szymona Askenazego, bankiera i filantropa Hipolita Wawelberga, aktorki Ester Rachel Kamińskiej, pisarza Juliana Stryjkowskiego, wydawcy encyklopedii Samuela Orgelbranda, rabinów: m.in. Izaaka Kramsztyka i Dow Ber Meiselsa oraz cadyków. (PAP)
tst/ mce/ itm/
